Poziewnik piaskowy, poziewnik wielkokwiatowy (Galeopsis segetum Necker) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny jasnotowatych. Zasięg obejmuje zachodnią Europę od Hiszpanii, po południową Anglię i Danię na północy, oraz Niemcy, Szwajcarię i północne Włochy na wschodzie[4]. Na ziemiach polskich dawniej zawleczona we Wrocławiu[5] i rzadko uprawiany[4]. We florze krajowej zazwyczaj klasyfikowany jako efemerofit, obecnie (2012) jednak jest prawdopodobnie gatunkiem lokalnie zadomowionym w Borach Dolnośląskich (kenofit)[6].

Poziewnik piaskowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

poziewnik

Gatunek

poziewnik piaskowy

Nazwa systematyczna
Galeopsis segetum Neck.
1770, Hist. & Comment. Acad. Elect. Sci. Theod.-Palat., 2: 474
Synonimy
  • G. grandiflora Roth.
  • G. ochroleuca Lam.
  • G. dubia Leers
  • G. prostrata Vill.
  • G. villosa Huds.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

brak danych

Morfologia edytuj

 
Kwiat
Łodyga
Rozgałęziona, osiąga 10-40 cm wysokości, dołem często czerwono nabiegła.
Liście
Naprzeciwległe, jajowatopodłużne, do 2,5 cm szerokości i do 4 cm długości, głęboko piłkowane. Górne liście gruczołowato omszone i owłosione.
Kwiaty
5-krotne, zrosłopłatkowe, osadzone po kilka w niby-okółkach w kątach liści. Korona w kolorze bladożółtym długości do 3 cm. Kielich gruczołowato omszony i owłosiony. Kwitnienie przypada na miesiące lipiec-sierpień.
Owoc
Rozłupnia poczwórna, długości do 2 mm, barwy brunatnej.

Zastosowanie edytuj

Ziele zbierane i używane w medycynie ludowej w przypadku chorób dróg oddechowych.

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. Galeopsis segetum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b Marian Nowiński: Dzieje upraw i roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983. 83-09-00678-0.
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.

Bibliografia edytuj

  • Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966