Próchnica (humus)

przeobrażona materia organiczna w glebie

Próchnica (humus) – bezpostaciowe, organiczne szczątki w różnym stadium mikrobiologicznego i fizykochemicznego procesu rozkładu, głównie roślinne, nagromadzone w glebie albo na jej powierzchni (np. w lesie). Stanowi 70–80% materii organicznej gleby. Próchnica dzieli się na prehumus, będący jeszcze nie całkiem zhumifikowanymi szczątkami organicznymi, oraz humus, czyli bezpostaciowe produkty zaawansowanej humifikacji resztek roślinnych i zwierzęcych[1]. Zależnie od rozpatrywanych właściwości, stosowane są różne określenia próchnicy:

Przekrój gleby, próchnica oznaczona jako O

Próchnica, a ściślej jej poziom organiczny jest oznaczany w gleboznawstwie literą O.

W glebach leśnych, w zależności od rozmieszczenia materiału organicznego w profilu glebowym wyróżnia się 3 główne typy morfologiczne próchnicy: mull, moder, mor oraz 2 typy przejściowe: moder-mull i moder-mor.

Porównanie typów próchnicy gleb leśnych
Typ Poziomy Odczyn C:N V% Trofizm gleb Siedliska
mull Ol-A słabo kwaśny; pHKCl 5,5–6,5 10–15 powyżej 40% eutroficzne o dużej aktywności biologicznej wielogatunkowe lasy liściaste
moder Ol-Ofh-A kwaśny; pHKCl 4,5–5,5 15–20 10–40% mezotroficzne i eutroficzne o niekorzystnym składzie gatunkowym drzewostanu lasy liściaste i mieszane
mor Ol-Of-Oh-Ees lub Ol-Of-Oh-AEes kwaśny i silnie kwaśny; pHKCl 3,5–5,5 30–40 poniżej 10% oligotroficzne i zniekształcone gleby mezotroficzne (niska aktywność biologiczna) bory (lasy iglaste)

Objaśnienia symboli w tabeli:

W gleboznawstwie rolniczym terminem próchnica określa się zwykle wyłącznie dobrze zhumifikowaną, bezpostaciową materię organiczną.

Próchnica (humus) jest używana jako nawóz.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. R. Bednarek i inni, Badania ekologiczno-gleboznawcze, wyd. 2011, Warszawa: PWN, s. 116-117.

Bibliografia edytuj

  • Klasyfikacja gleb leśnych Polski. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2000. ISBN 83-88478-20-6.