Program genealogiczny
Program genealogiczny – program komputerowy służący do tworzenia genealogicznych baz danych.
Programy genealogiczne są dzisiaj powszechnie stosowanymi narzędziami informatycznymi, które pozwalają znacznie szybciej i sprawniej opracować drzewo genealogiczne niż w erze przedinformatycznej, kiedy to stosowano fiszki i duże płachty papieru. Obsługa programu polega na tworzeniu bazy danych, tzw. rekordów opisujących osoby, a następnie łączeniu ich za pomocą relacji – małżeństwo, rodzicielstwo, rodzeństwo itd.
Rekordy zawierają szereg pól, w tym pola podstawowe, jak imię i nazwisko, płeć, daty i miejsca urodzenia i śmierci, a także rozmaite pola dodatkowe, znacznie bardziej szczegółowo opisujące daną osobę (→ fakt genealogiczny). Niektóre programy zawierają sztywno zdefiniowany zakres pól, inne pozwalają użytkownikowi tworzyć własne pola. Coraz częściej wykorzystywane są też multimedia, dzięki możliwości dołączania fotografii, plików dźwiękowych, a nawet filmów wideo.
Drzewo genealogiczne, czyli zestaw rekordów połączonych relacjami, może być sukcesywnie rozwijane w długim przedziale czasu, zachowując na każdym etapie należytą aktualność i funkcjonalność. W przypadku dużych baz istotne są narzędzia wyszukiwawcze, które pozwalają szybko dotrzeć do rekordów wyspecyfikowanych za pomocą rozmaitych kryteriów. W ten sposób można łatwo określić informacje, wymagające dalszych poszukiwań (np. osoby bez wpisanej daty urodzenia) oraz wychwycić błędy czy podejrzane wpisy w bazie, wynikające z błędnych bądź źle wprowadzonych informacji (np. małżeństwo między rodzeństwem, zbyt młody wiek do zawarcia małżeństwa, itp.).
Źródła informacji edytuj
Źródłami informacji jest przede wszystkim pamięć rodziny i rozmaite prywatne zapiski, ale bardziej zaawansowani użytkownicy korzystają także ze źródeł, które pozwalają pozyskać informacje niemożliwe do odtworzenia z pamięci, jak księgi metrykalne, herbarze, słowniki biograficzne, spisy ludności, rejestry emigracyjne, książki adresowe i telefoniczne, inskrypcje nagrobne, urzędowe dokumentacje metrykalne.
W Internecie rozwijane są od wielu lat komputerowe bazy danych, zawierające niekiedy setki milionów wpisów (dominują tutaj instytucje amerykańskie, a wyróżniają się bazy tworzone przez The Jesus Christ of Latter-day Saints, czyli mormonów), które pozwalają dotrzeć do wielu informacji o przodkach. Niektóre są płatne, inne darmowe, jeszcze inne oferują ograniczony zakres wyszukiwania bez opłaty i poszerzone narzędzia wyszukiwawcze w ramach abonamentu.
Prezentacja danych edytuj
Baza może funkcjonować nie tylko w samym programie genealogicznym – obecnie kluczowe znaczenie mają techniki prezentowania i wymiany danych, takie jak:
- wewnętrzne raporty, tworzone z aplikacji – dane zawarte w bazie mogą być zaprezentowane (i wydrukowane) na wiele sposobów, w zależności od oprogramowania. Poza "standardowymi" wydrukami drzewa genealogicznego spotkać można diagramy obrazujące np. wszystkich potomków konkretnej osoby, wszystkich jej przodków, fiszkę konkretnej osoby, zawierającą komplet informacji zgromadzonych na jej temat i wiele innych raportów. Do raportów bywają dołączone funkcje dodatkowe, takie jak np. kalkulator stopnia pokrewieństwa czy podsumowanie bazy danych (np. liczba osób spełniających określone kryteria). W części aplikacji, opartych na wolnych licencjach (np. w programie Gramps), istnieje możliwość samodzielnego tworzenia raportów w oparciu o języki skryptowe.
- eksport do postaci witryny internetowej – baza danych może być automatycznie zapisana w postaci zestawu dokumentów HTML, powiązanych ze sobą w sposób odzwierciedlający relacje w bazie, co umożliwia zaprezentowanie własnego drzewa genealogicznego na forum publicznym.
- eksport do postaci standardowego pliku w formacie GEDCOM, o ściśle ustalonej składni, który jest "największym wspólnym mianownikiem"co to jest? W matematyce szuka się raczej najmniejszego wspólnego dzielnika... programów genealogicznych – plik bazy danych zapisany w tekstowym formacie GEDCOM w jednym programie genealogicznym może być wczytany do innego programu genealogicznego bez utraty istotnych informacji.
Lista programów genealogicznych edytuj
| nazwa programu | rodzaj | platforma | odpłatność (licencja) |
polonizacja |
|---|---|---|---|---|
| Agelong Tree | aplikacja | Microsoft Windows | demo | jest |
| Ahnenblatt | aplikacja | Microsoft Windows | bezpłatny | jest |
| Ancestral Quest | aplikacja | Microsoft Windows | demo | brak |
| Ancestris | aplikacja | Windows, Mac OS, Linux | bezpłatny | jest |
| Ancestry.com | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa |
|
brak |
| Brothers Keeper | aplikacja | Microsoft Windows | shareware | jest |
| Cumberland Family Tree | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| Drzewo Genealogiczne II | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | jest |
| Drzewo Przodków | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | jest |
| Family Historian | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| Family Tree Builder | aplikacja | Microsoft Windows | bezpłatny | jest |
| Family Tree Maker | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| Fzip Family Tree | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | jest |
| GenDesigner | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | jest |
| GenealogyJ | aplikacja | Java | bezpłatny | jest |
| Genebase | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa | bezpłatny | brak |
| GeneWeb | aplikacja webowa (skrypt CGI) | własny serwer | bezpłatny | jest |
| Geni.com | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa | bezpłatny | brak |
| Genius Family Tree | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| GenoPro | aplikacja | Microsoft Windows | shareware (do wersji 1.91 freeware, ale zawierał programy szpiegujące) |
jest (łata) |
| Gramps | aplikacja | Linux, FreeBSD, Microsoft Windows | GNU GPL | jest |
| GreatFamily | aplikacja | Microsoft Windows | demo (do wersji 1.1 freeware) |
jest (łata) |
| JSFamilia | aplikacja webowa (skrypt JS) | przeglądarka internetowa | freeware | jest |
| Legacy Family Tree deLux | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| Legacy Family Tree Standard | aplikacja | Microsoft Windows | bezpłatny | brak |
| MyFamilyTree | aplikacja | Mac OS / iOS | demo, płatny | jest |
| MyHeritage.com | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa |
|
jest |
| Node.Family | aplikacja webowa (skrypt JS) | przeglądarka internetowa | bezpłatny | jest |
| ogrodywspomnien.pl | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa | bezpłatny | jest |
| Personal Ancestral File (PAF) | aplikacja | Microsoft Windows | bezpłatny | jest (łata) |
| PhpGedView | aplikacja webowa (skrypt PHP) | własny serwer | GNU GPL | jest |
| Program Genealogiczny | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | jest |
| RootsMagic | aplikacja | Microsoft Windows | płatny | brak |
| The Master Genealogist | aplikacja | ? | płatny | ? |
| The Next Generation Of Genealogy Sitebuilding | aplikacja webowa (skrypt PHP) | własny serwer | płatny | jest (łata) |
| TUFaT | aplikacja webowa (skrypt PHP) | własny serwer | płatny | brak |
| webtrees | aplikacja webowa (skrypt PHP) | własny serwer | bezpłatny | jest |
| WikiTree | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa | bezpłatny | jest |
| WorldConnect | aplikacja webowa (wspólna domena) | przeglądarka internetowa | ? | brak |
Legenda:
| rodzaj | opis |
|---|---|
| aplikacja | typowa aplikacja użytkowa, zazwyczaj działająca w trybie graficznym, wymagająca uprzedniej instalacji |
| aplikacja webowa (wspólna domena) |
interfejs wykorzystujący przeglądarkę internetową do komunikacji między serwerem a komputerem użytkownika, korzystający z bazy danych on-line; czasem wymaga uprzedniej rejestracji, lecz nie wymaga żadnej instalacji po stronie użytkownika |
| aplikacja webowa (skrypt CGI, skrypt PHP) |
program działający na serwerze, wymagający uprzedniego zainstalowania własnej aplikacji serwerowej (np. Apache) na komputerze lokalnym (do korzystania off-line – 127.0.0.1) bądź na komputerze sieciowym (do korzystania on-line). Czasem wymaga także instalacji aplikacji bazodanowej (np. MySQL) |
| aplikacja webowa (skrypt JS) |
program działający on-line lub off-line w przeglądarce internetowej, oparty o JavaScript i JScript, zazwyczaj nie wymagający instalacji poza skopiowaniem plików |
| platforma | opis |
| Microsoft Windows, Linux itp. | program działający na jednym z systemów operacyjnych należących do wskazanej rodziny (obsługiwane wersje podawane są w specyfikacji programów na ich stronie internetowej) |
| Java | program napisany w języku Java, czyli w praktyce niezależny od systemu operacyjnego, wymagający zainstalowanego w systemie środowiska uruchomieniowego Javy (JRE) |
| przeglądarka internetowa | program działający w przeglądarce internetowej, co do zasady niezależnie od systemu operacyjnego, w którym działa przeglądarka (obsługiwane wersje przeglądarek podawane są w specyfikacji skryptów na ich stronie internetowej) |
Inne programy edytuj
Do stworzenia tablic genealogicznych można również wykorzystać inne programy, takie jak procesory i edytory tekstów (zob. wykonanie), programy graficzne, a nawet arkusze kalkulacyjne, czy programy do tworzenia prezentacji. W wymienionych programach można wykorzystać również zestawy gotowych grafik do tworzenia drzew genealogicznych.
Ponadto, w pracy genealoga wykorzystuje się specjalne komputerowe kalkulatory i przeliczniki, w szczególności do przeliczania dat z kalendarza juliańskiego na gregoriański, odnajdywania określonego dnia w kalendarzu (dzień tygodnia, święta stałe i ruchome) i obliczania wieku probanta w określonej chwili (ślubu, poczęcia dziecka, zgonu itp.).
Zobacz też edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- P. Wimmer, Liber Chamorum, PC World Komputer maj 2004 r.
- Przegląd Programów Genealogicznych. ppgen.ovh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-18)].