Protoklepsydrops (Protoclepsydrops) – rodzaj owodniowca o niepewnej pozycji filogenetycznej, żyjącego w późnym w późnym karbonie (środkowy pensylwan) na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest P. haplous, którego holotypem jest niekompletny szkielet niedojrzałego osobnika oznaczony RM 3166 z zachowanymi częściami czaszki, 10 kręgami grzbietowymi, miednicą, kością ramienną i kością udową; holotyp odkryto w Joggins w Nowej Szkocji. Oprócz holotypu do przedstawicieli P. haplous należą też inne kości odkryte w Joggins: koniec dalszy kości ramiennej oznaczony BM (NH) R. 5778, oraz pięć kręgów grzbietowych (większych od kręgów okazu holotypowego) oznaczonych RM 12202[1].

Protoklepsydrops
Protoclepsydrops haplous
Carroll, 1964
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

(bez rangi) owodniowce
Gromada

synapsydy?

Rodzina

Ophiacodontidae?

Rodzaj

protoklepsydrops

P. haplous został opisany w 1964 r. przez Roberta Carrolla. Na podstawie budowy kości ramiennych Carroll zaliczył Protoclepsydrops do pelykozaurów, nie przesądzając jednak, do jakiej rodziny należał[2]; w późniejszej publikacji autor ten uznał P. haplous za możliwego przedstawiciela rodziny ofiakodontów[3]. Zachowane kości ramienne mają rozwinięty kostny wyrostek będący miejscem przyczepu mięśnia odwracacza (ang. supinator process), obecny również u bazalnych synapsydów; jednak odkrycia dokonane po 1964 r. dowiodły, że supinator process występował też na kościach ramiennych zauropsydów z rodziny Protorothyrididae. Nie jest więc pewne, czy Protoclepsydrops rzeczywiście był synapsydem; z Joggins znani są również przedstawiciele Protorothyrididae, więc nie można wykluczyć, że i P. haplous jest przedstawicielem tej rodziny[1].

Przypisy edytuj

  1. a b Robert R. Reisz: Handbuch der Paläoherpetologie – Encyclopedia of Paleoherpetology. Part 17A: Pelycosauria. Stuttgart, Nowy Jork: Gustav Fischer Verlag, 1986. ISBN 978-3-89937-032-4.
  2. Robert L. Carroll. The earliest reptiles. „Journal of the Linnean Society of London, Zoology”. 45 (304), s. 61–83, 1964. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1964.tb00488.x. (ang.). 
  3. CARROLL, R. L. Vertebrate Paleontology and Evolution. W. H Freeman Company, 1988. 711 p.