Przepiórecznik
Przepiórecznik[6] (Ophrysia superciliosa) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Ophrysia[6][7]. Występuje w północnych Indiach. Brak pewnych stwierdzeń od 1876. Gatunek uznawany jest jednak za krytycznie zagrożonego, nie zaś wymarły, ze względu na brak badań terenowych w jego znanym zasięgu.
| Ophrysia superciliosa[1] | |||
| (J. E. Gray, 1846) | |||
 Ilustracja z 1885 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
przepiórecznik | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał John Edward Gray w Gleanings from the Menagerie and Aviary at Knowsley Hall w 1846. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Rollulus superciliosus[8]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza przepiórecznika w monotypowym rodzaju Ophrysia[7]. Jest gatunkiem monotypowym[7][4]. Spreparowane okazy przechowywane są w muzeach w Liverpoolu, Nowym Jorku i Tring (stan w 2012)[9].
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi około 25 cm[4][9]. Upierzenie samca jest głównie szarawe, odznacza się czarno-biały wzór na głowie i szyi. Czoło białe, podobnie jak brew i pasek oczny; na reszcie głowy i szyi występują przemieszane czarno-białe pióra. Gardło czarne. Grzbiet ciemnobrązowy, w niższej części szary; pióra są czarno obrzeżone. Skrzydła brązowawe. Pokrywy podogonowe czarno-białe. U samicy upierzenie jest w większości cynamonowobrązowe, spód ciała jaśniejszy, pokryty czarnymi plamkami. Czubek głowy jasnobrązowy, okolice oka białe. Dziób jaskrawoczerwony, nogi jasnoczerwone[9].
Zasięg występowania edytuj
Przepióreczniki stwierdzono wyłącznie w zachodnich Himalajach w stanie Uttarakhand (północno-zachodnie Indie). Przed 1877 odłowiono około tuzina osobników w okolicach Mussoorie i Nainital[10]. Fuller (1987, 2000) uznał za znaczący fakt, że wszystkie wiarygodne doniesienia pochodzą z jednego, krótkiego (30 lat) okresu. Był przekonany, że niesprzyjające warunki pogodowe przygnały przepióreczniki z jakichś obszarów na północ od ich znanego zasięgu. Blanford (1898) zwrócił uwagę na ich długie, puszyste upierzenie, które miało wskazywać na pochodzenie tych ptaków z obszarów o chłodnym klimacie[9].
Ekologia i zachowanie edytuj
Przepióreczniki były odnotowywane na stromych zboczach porośniętych długimi trawami i krzewami między 1650 a 2400 m n.p.m. Żywią się nasionami traw oraz prawdopodobnie jagodami i owadami. Zwykle spotykane w grupach od 6 do 12, są bardzo skryte i nie latają, dopóki prawie się na nie nie nadepnie[10]. Lot powolny i ciężki. O rozrodzie nie wiadomo nic. Jeden roczny samiec odłowiony w czerwcu był właśnie w trakcie pierzenia, możliwe więc, że we wrześniu mały miejsce lęgi[9].
Status edytuj
IUCN uznaje przepiórecznika za krytycznie zagrożonego (CR, Critically Endangered) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020). W środku XIX-wieku przepióreczniki mogły być jeszcze dość pospolite, ale pod koniec stulecia nastąpił spadek populacji. Brak pewnych obserwacji od 1876 może wskazywać na wymarcie gatunku. Jednak prawdopodobnie obserwowano przedstawicieli gatunku w 1984 (okolice Suwakholi), Nainital (2003), zaś pewien myśliwy w 2010 doniósł o zaobserwowaniu samicy. Jest możliwe, że mała populacja żyje w odludnych okolicach niższych i środkowych partii Himalajów, szczególnie że pokrewne gatunki są trudne do wykrycia[10]. Nie odłowiono wielu okazów, co wskazuje na niewielki wpływ polowań na spadek liczebności[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Ophrysia superciliosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Ophrysia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-10-22] (ang.).
- ↑ Bonaparte. (bez tytułu). „Compt.Rend.”. 43 (2), s. 414, 1856. (fr.).
- ↑ a b c McGowan, P.J.K., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Himalayan Quail (Ophrysia superciliosa). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (26 grudnia 2016)].
- ↑ BirdLife International, Ophrysia superciliosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-30] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Coturnicini Reichenbach, 1848 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-30].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-30]. (ang.).
- ↑ J.E. Gray: Gleanings from the menagerie and aviary at Knowsley Hall. T. 1. 1846, s. Plate XVI.
- ↑ a b c d e f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 43. ISBN 978-1-4081-5862-3.
- ↑ a b c Himalayan Quail Ophrysia superciliosa. BirdLife International. [dostęp 2016-12-22].