Przepiórnik perłogłowy
Przepiórnik perłogłowy[3] (Turnix worcesteri) – gatunek małego ptaka z rodziny przepiórników (Turnicidae). Występuje na Filipinach. Ma status gatunku niedostatecznie rozpoznanego (DD, Data Deficient).
| Turnix worcesteri[1] | |
| McGregor, 1904 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Parvordo | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
przepiórnik perłogłowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 brak danych
| |
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Richard Crittenden McGregor w 1904. Holotyp został zakupiony na Quinta Market w Manili 30 października 1902. Prawdopodobnie pochodził z miejscowości Parañaque na wyspie Luzon. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Turnix worcesteri[4]. Jest ona obecnie (2020) podtrzymywana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny. Uznaje on przepiórnika perłogłowego za gatunek monotypowy[5], podobnie jak autorzy HBW[6].
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi około 13–14 cm[6]. U samca czoło, ciemię i kark są ciemnobrązowe z jasnymi krawędziami piór. Ciemię pokrywają białe plamki, przerywany pasek ciemieniowy. Kantarek i boki głowy czarne z jasnopłowymi plamkami. Boki szyi i pasek policzkowy czarne, pióra po bokach szyi mają białe paski przedkońcowe. Gardło białe, a jego boki pokryte są ciemnobrązowymi, rdzawymi i płowymi pasami. Pierś, boki ciała i pokrywy podogonowe płowordzawe. Brzuch i okolice kloaki białe, częściowo pokryte ciemnobrązowymi paskami. U samic kantarek i boki głowy pokrywają białe plamy, a ich gardło ma barwę jasnordzawą, zlewającą się ze spodem ciała (z wyjątkiem brzucha, który jest biały). Pozostałe części upierzenia są takie same u ptaków obojga płci. Cały wierzch ciała i pokrywy skrzydłowe są niemal całkowicie ciemnobrązowe, z drobnymi płowymi paskami i szerokimi płowymi krawędziami piór układającymi się w większe pasy. Lotki jasne, szarobrązowe, z wąskimi białawymi krawędziami, szczególnie na chorągiewkach wewnętrznych. Barkówki i lotki III rzędu mają płowobiałe pasy. Skrzydła krótkie i zaokrąglone. Sterówki, których jest 12, są czarne z płowymi krawędziami; tworzą stosunkowo krótki ogon. Tęczówki jasnożółte. Dziób niebieskawy, nogi różowawe[7].
Zasięg występowania edytuj
Przepiórniki perłogłowe występują wyłącznie na Luzonie w północnych Filipinach, gdzie są znane tylko z kilku siedlisk[6]. Do 2000 roku większość stwierdzeń dotyczyła ptaków zakupionych od handlarzy specjalizujących się w łapaniu ptaków, szczególnie tych wędrujących pomiędzy wyspami, co utrudniało określenie prawdziwego zasięgu występowania[8]. W 2009 jeden osobnik został złapany w pułapkę i sfotografowany przy Dalton Pass (środkowy Luzon)[9].
Ekologia i zachowanie edytuj
Środowiskiem życia przepiórników perłogłowych są tereny trawiaste na wyżynach[6], choć ptaki te stwierdzano od około 150 do 1250 m n.p.m. Być może odwiedzają również tereny zalesione. Informacja o tym, jakoby zamieszkiwały wysokie trawy pod sosnami wymaga weryfikacji. Zarówno zasięg, jak i środowisko życia są niedokładnie poznane. Ograniczone informacje wskazują na to, że przepiórniki perłogłowe gniazdują w północnym Luzonie od kwietnia do czerwca, a przynajmniej część ptaków przemieszcza się na południe od lipca do marca[9]. Pewien samiec odłowiony w marcu 1973 miał nieco powiększone jądra, co być może wskazuje na kondycję lęgową. Samica odłowiona w październiku 1986 miała jajniki w rozmiarze świadczącym o braku aktywności lęgowej w tym czasie. Według dołączonej do tego okazu muzealnego notatki w jej żołądku znaleziono owady (nie podano dokładniejszych informacji)[8].
Status i zagrożenia edytuj
IUCN nadaje przepiórnikowi perłogłowemu status gatunku niedostatecznie rozpoznanego (DD, Data Deficient) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2020). Wcześniej w latach 1996 i 1994 uznany został za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za nieokreślony, podobnie jak samą liczebność. Potencjalnym zagrożeniem dla przepiórników perłogłowych jest odłów, jednak jego wpływ na populację pozostaje nieznany[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Turnix worcesteri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Turnix worcesteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Turnicidae Gray,GR, 1840 (1831) - przepiórniki - Buttonquails (Wersja: 2016-11-19). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-19].
- ↑ Richard Crittenden McGregor. Birds of Calayan and Fuga, Babuyan group. „Bulletin of the Philippine Museum”. 4, s. 8–9, 1904.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Debus, S., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Luzon Buttonquail (Turnix worcesteri). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-12-31].
- ↑ Steve Madge, Phil McGowan: Pheasants, Partridges and Grouse. A Guide to the Pheasants, Partridges, Quails, Grouse, Guineafowl, Buttonquails and Sandgrouse of the world. Christopher Helm, 2002, s. 434. ISBN 978-1-4081-3565-5.
- ↑ a b Luzon Buttonquail ''Turnix worcesteri'', [w:] Threatened birds of Asia: the BirdLife International Red Data book, BirdLife International, Cambridge, 2001, s. 2454–2457 [zarchiwizowane z adresu 2019-12-31] (ang.).
- ↑ a b c Luzon Buttonquail Turnix worcesteri. BirdLife International. [dostęp 2019-12-31].