Przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-układowe

Przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-układowe (używany jest skrótowiec TIPS lub TIPSS, od ang. transjugular intrahepatic portosystemic shunt) – połączenie między gałęzią żyły wrotnej a jedną z gałęzi żył wątrobowych, za pomocą stentu. Jego założenie odbywa się z dostępu przez żyłę szyjną wewnętrzną, przy zastosowaniu technik angiograficznych.

Wskazania edytuj

Wskazania do TIPS:

krwawienia z żylaków przełyku oporne na leczenie farmakologiczne i skleroterapię,
krwawienie z żylaków ektopowych lub z błony śluzowej dna żołądka,
nawrót krwawienia po leczeniu endoskopowym,
gastropatia wrotna,
krwotok u chorego oczekującego na przeszczepienie wątroby (zabezpieczenie przed wykrwawieniem do czasu operacji),
wodobrzusze w przebiegu marskości wątroby oporne na leczenie farmakologiczne,
zakrzepica żył wątrobowych,
ostra zakrzepica żyły wrotnej,
profilaktycznie: duże nadciśnienie wrotne przed poważnymi operacjami na jamie brzusznej z innych powodów.

Zakrzepica żył wątrobowych jest wskazaniem kontrowersyjnym.

Przeciwwskazania edytuj

Przeciwwskazaniem bezwzględnym jest ciężka niewydolność wątroby lub prawej komory. Przeciwwskazania względne to encefalopatia wątrobowa znacznego stopnia i późna zakrzepica żyły wrotnej.

Technika edytuj

Zabiegu dokonuje się z dojścia przez żyłę szyjną wewnętrzną. Po zacewnikowaniu żyły wątrobowej wprowadza się długą, zakrzywioną igłę lub system współosiowy i pod kontrolą ultrasonograficzną dokonuje przekłucia do gałęzi wewnątrzwątrobowej żyły wrotnej. Kanał przekłucia poszerza się do średnicy 8–10 mm i stentuje na całej długości. W razie konieczności dostęp można wykorzystać do doraźnej embolizacji żylaków przełyku. Następnie mierzy się gradient między układem wrotnym a systemowym; nie powinien on przekraczać 12 mm Hg.

W wyspecjalizowanych ośrodkach doraźne powodzenie (czyli wytworzenie zespolenia) możliwe jest w 97% przypadków. Skuteczność w zwalczaniu ostrych krwotoków ocenia się na 91%. Ponowne krwawienia w okresie 2 lat występują u 21% pacjentów. Skuteczność w leczeniu wodobrzusza oceniono na 65%. Śmiertelność 30-dniowa wynosi około 11% i dotyczy przede wszystkim pacjentów z grupy C w klasyfikacji Childa-Pugha. U około 20% można spodziewać się pogorszenia lub encefalopatii; w ciągu roku u około 42% pacjentów konieczna jest reinterwencja ze względu na zwężenie w stencie lub w obrębie żyły wątrobowej.

Powikłania edytuj

Możliwe powikłania to wytworzenie wewnątrzwątrobowych przetok tętniczo-żylnych lub żylno-żółciowych w przebiegu kanału wkłucia, co wiąże się z koniecznością ich embolizacji, a także przekłucie do jamy otrzewnej. Najgroźniejszym powikłaniem jest zewnątrzwątrobowe wykonanie zespolenia, powodujące groźne krwawienie.

Bibliografia edytuj

Z.J. Haskal, M.J. Pentecost, M.C. Soulen, R.D. Shlansky-Goldberg, R.A. Baum, C. Cope. Transjugular intrahepatic portosystemic shunt stenosis and revision. Early and midterm results. „Am J Roentgenol”. 163. 2, s. 439–444, 1994. PMID: 8037046.
Radiologia. Diagnostyka obrazowa. Rtg, TK, MR i radioizotopy. Bogdan Pruszyński (red.). Wyd. Wyd. II unowocześnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 479–480. ISBN 83-200-2780-2.
Choroby wewnętrzne. Andrzej Szczeklik (red.). Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-069-8.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.