Przysięga Witolda (obraz Jana Styki)
Przysięga Witolda (lit. Vytauto priesaika) – obraz olejny namalowany przez polskiego malarza i ilustratora Jana Stykę w 1901 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Wojskowego im. Witolda Wielkiego w Kownie[1].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
350 × 640 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Szkic do obrazu powstał podczas pobytu Styki u hrabiego Benedykta Henryka Tyszkiewicza w Czerwonym Dworze[2], a sam obraz, nawiązujący do wydarzenia z 1362 roku, powstawał w Paryżu przez ponad rok[1].
Opis edytuj
Symboliczny obraz Jana Styki jest gloryfikacją Witolda Kiejstutowicza (od 1401 roku wielkiego księcia litewskiego), przedstawionego w otoczeniu kilku czołowych przedstawicieli dynastii Giedyminowiczów, władającej Litwą od XIII wieku, z której wywodzą się Jagiellonowie[1].
Litwini na obrazie charakteryzują się (poza wyjątkami) niezwykłymi jak na rok 1362 ubiorami i uzbrojeniem. Centralną postacią jest książę Witold na białym koniu, który z mieczem i tarczą w uniesionych dłoniach przysięga zemstę Krzyżakom za spalenie przez nich zamku w Kownie widocznym w tle po drugiej stronie rzeki. Po prawej stronie książę Jagiełło (późniejszy król Polski), w szyszaku i z uniesionym mieczem patrzy na płonący zamek. Za Witoldem znajdują się Olgierd (ojciec Jagiełły) i Kiejstut (ojciec Witolda), w stalowych zbrojach oraz Skirgiełło (brat Jagiełły), w nowożytnym stroju szlacheckim. Na bliższym planie po lewej stronie obrazu znajdują się Zygmunt (brat Witolda), w fantazyjnym hełmie i chorągwią w dłoni, oparty o konia Świdrygiełło (brat Jagiełły), oraz żmudzki wojownik w zbroi łuskowej i hełmie z nosalem symbolizujący nieustanne niszczycielskie wyprawy Krzyżaków na ten region. Obok Witolda stoi kapłan kriwe co ma podkreślać pogański charakter ówczesnego państwa litewskiego[1].
Scena namalowana przez Stykę nie jest faktem historycznym, bo Witold miał kilka lat, a Jagiełło być może jeszcze się nie urodził, kiedy Krzyżacy zdobywali Kowno w 1362 roku. Obraz w niektórych szczegółach nawiązuje do monumentalnej Bitwy pod Grunwaldem autorstwa Jana Matejki: postać Witolda ukazana jest w sposób niemal identyczny a Jagiełło oprócz miecza w dłoni ma też drugi za pasem, co jest odniesieniem do dwóch nagich mieczy grunwaldzkich[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Wystawa obrazu „Przysięga Witolda” Jana Styki. Łazienki Królewskie. [dostęp 2022-09-11]. (pol.).
- ↑ Paveikslas „Vytauto priesaika”. LIMIS. [dostęp 2022-09-11]. (lit.).