Przysiek (powiat toruński)

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, powiecie toruńskim, gminie Zławieś Wielka

Przysiek – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Zławieś Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Przysiek
wieś
Ilustracja
Kościół Matki Bożej Królowej Męczenników Polskich w Przysieku
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

toruński

Gmina

Zławieś Wielka

Kod pocztowy

87-134[2]

Tablice rejestracyjne

CTR

SIMC

0851152

Położenie na mapie gminy Zławieś Wielka
Mapa konturowa gminy Zławieś Wielka, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Przysiek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Przysiek”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Przysiek”
Położenie na mapie powiatu toruńskiego
Mapa konturowa powiatu toruńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Przysiek”
Ziemia53°02′10″N 18°29′51″E/53,036111 18,497500[1]

Historia edytuj

 
Budynek Bursy Akademickiej w Przysieku

Przysiek związany jest od samego początku z Toruniem. W średniowieczu był wsią czynszową komturstwa toruńskiego. Podczas wojny trzynastoletniej w 1457 roku został nadany przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka miastu Toruniowi. W XVI w Przysieku powstał folwark zarządzany przez burmistrza Torunia. Jeden z nich Henryk Stroband nakazał w latach 1597-1601 wzniesienie w miejscowości murowanego dworu oraz zabudowań gospodarskich. Na początku XVII wieku Rada Miasta uzyskała przywilej propinacji dla okolicznych osad. W związku z tym w roku 1608 w Przysieku zbudowano browar i gorzelnię. Przedsiębiorstwo to przynosiło znaczne zyski miastu. Wskutek prowadzonych przez Rzeczpospolitą wojen w XVIII zaczęły jednak chylić się ku upadkowi. Dzieła zniszczenia dopełniły pożary miejscowości w 1725, 1730 i 1731. W 1772 roku po I rozbiorze Przysiek administracyjnie znalazł się w Prusach co jeszcze bardziej skomplikowało sytuację posiadania majątku przez miasto. Ostatecznie zdecydowano się na likwidację gorzelni w 1803 roku. Browar upadł w 1815 roku. W 1833 roku majątek sprzedano w ręce prywatne. Do II wojny światowej był on w posiadaniu rodziny Neumannów. Po 1945 roku został przejęty na rzecz Skarbu Państwa. W 2005 roku w Przysieku powstał pierwszy w Polsce Ośrodek Formacji Diakonów Stałych.

Instytucje edytuj

W Przysieku mają swoją siedzibę:

  • Kujawsko- Pomorski Urząd Marszałkowski w Toruniu
    • Departament Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich
    • Departament Środowiska i Geologii
  • Kujawsko-Pomorska Izba Rolnicza
  • Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego O/Przysiek
  • Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej
  • Bursa Akademicka Caritas Diecezji Toruńskiej
  • Ośrodek Szkoleniowy Caritas Diecezji Toruńskiej im. Jana Pawła II
  • Centrum Wolontariatu Caritas Diecezji Toruńskiej im. Jana Pawła II
  • Ośrodek Formacji Diakonów Stałych

Zabytki edytuj

  • dwór eklektyczny z 1793 roku, przebudowany i rozbudowany w XIX wieku, zdewastowany po II wojnie światowej, odrestaurowany w latach 2002-2004 staraniem diecezji toruńskiej
  • park dworski krajobrazowy o powierzchni 6 ha założony przez Ludwiga Neumana w 1892 roku
  • zespół zabudowań gospodarczych folwarku
  • ruiny młyna z XVIII wieku
  • budynek dawnego browaru z drugiej ćwierci XVIII i XIX wieku, przebudowany na ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy
  • cmentarz ewangelicki[3].

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112266
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1063 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Zapomnieni - zdjęcia cmentarza. [dostęp 2012-04-05].

Bibliografia edytuj