Psychoza poporodowa
Psychoza poporodowa (PP) – epizod psychozy, występujący po urodzeniu dziecka. Zazwyczaj rozpoczyna się do 4 tygodni po porodzie, przy czym aż w połowie przypadków rozpoczyna się w pierwszym tygodniu, a w 75% przypadków w pierwszych 2 tygodniach po porodzie[1].
Psychoza poporodowa rozpoczyna się często od bezsenności, występowania uczucia niepokoju i zagubienia, a następnie przechodzi w podejrzliwość, zmiany zachowania i pozostałe objawy psychotyczne. Często w krótkim czasie następuje znaczna zmiana objawów pod względem ich intensywności i rodzaju przeżyć.
Klasyfikacja edytuj
Kwestią sporną jest, czy psychoza poporodowa jest odrębną jednostką chorobową, czy jedynie odmianą zaburzeń afektywnych z objawami psychotycznymi, schizofrenii, zaburzeń psychoorganicznych, czy też stanowi połączenie wymienionych zaburzeń.
W DSM-5 psychozę poporodowę klasyfikuje się jako “krótkie zaburzenie psychotyczne” w sekcji “Zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne”[2]. Z kolei w ICD-10 koduje się ją zazwyczaj przez podanie typu zaburzenia (F30-F39) i dodanie drugiego kodu 099.3 (zaburzenia psychiczne i zaburzenia układu nerwowego wikłające ciążę, poród i połóg). W pewnych rzadkich przypadkach klasyfikacja pozwala również użyć kodu F53[3].
Epidemiologia edytuj
Psychoza poporodowa jest dużo rzadziej występującym zaburzeniem niż np. depresja poporodowa. Szacuje się, że występuje ona z częstotliwością 1-2 przypadków na 1000 urodzeń[4]. Choć występowanie tego zaburzenia jest rzadkie, niesie ono ze sobą duże zagrożenie dla życia matki i dziecka, ponieważ nieleczone symptomy PP mogą doprowadzić do samobójstwa i/lub zabicia dziecka.
Przyczyny edytuj
Dokładne przyczyny psychozy poporodowej nie są znane. Za czynniki ryzyka uznaje się[5]:
- Występowanie psychozy poporodowej po poprzedniej ciąży
- Wcześniejsze doświadczanie choroby afektywnej dwubiegunowej lub schizofrenii
- Istnienie w rodzinie historii chorób psychicznych, zwłaszcza psychozy poporodowej
Badania pokazują jednak, że 40% doświadczających psychozy poporodowej matek, nie cierpiało wcześniej na żadne choroby psychiczne[6].
Symptomy[5] edytuj
- Halucynacje - widzenie, słyszenie lub czucie rzeczy/osób, których nie ma w rzeczywistości
- Urojenia - nieprawdziwe przekonania np. matka uważa, że w dziecko wstąpił demon
- Zmiana charakteru - zachowywanie się istotnie inaczej niż poprzednio
- Utrata zahamowań - zachowywanie się prowokacyjnie, dziwacznie
- Obniżony nastrój lub nastrój maniakalny
- Dezorientacja - utrata świadomości co do miejsca i czasu
- Pobudzenie psychoruchowe
- Bezsenność
Leczenie edytuj
Psychoza poporodowa traktowana jest jako stan nagły, a matka, u której występują symptomy, powinna natychmiast zostać skierowana na hospitalizację. Choroba dobrze odpowiada na leczenie farmakologiczne, szczególnie w połączeniu z psychoterapią i psychoedukacją[7]. Jako leki pierwszego wyboru stosuje się leki przeciwpsychotyczne i stabilizatory nastroju[8]. Czasami również stosuje się profilaktyczną farmakoterapię wśród kobiet z wysokim ryzykiem psychozy poporodowej.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ S. Bennett, Shoshana Verfasser, Postpartum Depression For Dummies, ISBN 978-1-118-06814-4, OCLC 899177410 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Mesut Işık, Postpartum Psychosis, „Eastern Journal Of Medicine”, 23 (1), 2018, s. 60–63, DOI: 10.5505/ejm.2018.62207, ISSN 1301-0883 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Indira Sharma, Shashi Rai, Abhishek Pathak, Postpartum psychiatric disorders: Early diagnosis and management, „Indian Journal of Psychiatry”, 57 (6), 2015, s. 216, DOI: 10.4103/0019-5545.161481, ISSN 0019-5545 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Rachel VanderKruik i inni, The global prevalence of postpartum psychosis: a systematic review, „BMC Psychiatry”, 17 (1), 2017, DOI: 10.1186/s12888-017-1427-7, ISSN 1471-244X [dostęp 2021-05-06].
- ↑ a b Psychoza poporodowa [online], DepresjaPoporodowa.pl [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Amy Perry i inni, Phenomenology, Epidemiology and Aetiology of Postpartum Psychosis: A Review, „Brain Sciences”, 11 (1), 2021, s. 47, DOI: 10.3390/brainsci11010047, ISSN 2076-3425 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ Ian Jones i inni, Bipolar disorder, affective psychosis, and schizophrenia in pregnancy and the post-partum period, „The Lancet”, 384 (9956), 2014, s. 1789–1799, DOI: 10.1016/s0140-6736(14)61278-2, ISSN 0140-6736 [dostęp 2021-05-06].
- ↑ William Davies, Understanding the pathophysiology of postpartum psychosis: Challenges and new approaches, „World Journal of Psychiatry”, 7 (2), 2017, s. 77, DOI: 10.5498/wjp.v7.i2.77, ISSN 2220-3206 [dostęp 2021-05-06].
Bibliografia edytuj
- Alasdair D. Cameron: Psychiatria. Wyd. II. Wrocław: Urban & Partner, 2005, s. 171-172, seria: Crash Course. ISBN 978-83-8958-176-1.
