Ptasznik piękny[1] (Psalmopoeus pulcher) – gatunek pająka z infrarzędu ptaszników i rodziny ptasznikowatych. Zamieszkuje południową Amerykę Centralną i północną Amerykę Południową.

Ptasznik piękny
Psalmopoeus pulcher
Petrunkevitch, 1925
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

ptaszniki

Rodzina

ptasznikowate

Podrodzina

Psalmopoeinae

Rodzaj

Psalmopoeus

Gatunek

Psalmopoeus pulcher

Synonimy
  • Psalmopoeus rufus Petrunkevitch, 1925
Osobnik młodociany

Taksonomia

edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1925 roku przez Aleksandra Pietrunkiewicza[2][3]. Jako miejsce typowe wskazano Mount Hope w Panamie. W tej samej publikacji opisał ów autor również Psalmopoeus rufus[2][3]. Ich synonimizacji dokonał w 2014 roku Ray Gabriel[4]. W 2022 roku Yeimy Cifuentes i Rogéiro Bertani dokonali redeskrypcji gatunku i rewizji rodzaju[5].

Morfologia

edytuj

Samice osiągają do około 60 mm długości ciała i do około 130 mm rozpiętości odnóży, samce zaś do około 45 mm długości ciała i do około 100 mm rozpiętości odnóży. Ubarwienie wykazuje dymorfizm płciowy, jak i zmienność w trakcie rozwoju[6]. Dorosły samiec jest gęsto i długo owłosiony, ubarwiony jednolicie jasnobrązowo, brązowo lub stalowoszaro z pomarańczowymi wierzchołkami stóp. Dorosła samica jest mniej włochata; dominuje u niej barwa beżowa i bladoróżowa z czarnym wzorem na opistosomie (odwłoku) i częściowo złocistą barwą szczecinek[6][1][5]. Niewiele dłuższy niż szeroki karapaks ma lekko wyniesioną część głowową, wyraźne rowki tułowiowe oraz głębokie i proste jamki. Oczy pary przednio-środkowej leżą na tej samej wysokości co pary przednio-bocznej, a pary tylno-bocznej bardziej z przodu niż pary tylno-środkowej. Nadustek nie występuje. Szczękoczułki mają na przednich krawędziach rowków 10 ząbków, a w częściach przednio-brzusznych szereg od 5 do 6 długich, nitkowatych szczecinek strydulacyjnych. Narząd strydulacyjny szczęk u samca składa się z od 9 do 10 grubych szczecinek na planie półksiężycowatej linii i obecnych za nimi 10 szczecinek smuklejszych, u samicy zaś z 15 szczecinek grubych i od 8 do 10 szczecinek smukłych; najdłuższe ze szczecinek grubych są bocznie spłaszczone, na wierzchołkach pomarszczone. Odnóża pary pierwszej i ostatniej są najdłuższe i równych długości, zaś pary trzeciej najkrótsze. Stopy wszystkich par odnóży oraz nadstopia dwóch pierwszych par mają całkowite skopule, nadstopia pary ostatniej mają skopule zajmujące tylko odsiebną ⅓ długości, a te pary trzeciej mają skopule zajmujące odsiebne ⅔ długości[5].

Samce mają na goleniach pierwszej pary odnóży apofizy (haki) goleniowe złożone z dwóch gałęzi, z których tylno-boczna jest dłuższa, u podstawy szeroka i dalej gwałtownie zwężona ku szczytowi; za tylno-boczną gałęzią znajduje się wyraźny, zaokrąglony guzek. Kulisty bulbus ma małe subtegulum. Około 2,9 raza dłuższy od tegulum embolus ma część dosiebną prostą, odsiebną ⅓ delikatnie zakrzywioną i zwęża się ku mniej więcej prostemu wierzchołkowi[5].

Genitalia samicy mają dwie całkowicie odseparowane, mniej więcej proste spermateki z jednym lub dwoma okrągławymi, słabo zesklerotyzowanymi płatkami w części środkowej oraz palcowatym, zesklerotyzowanym płatem wierzchołkowym. Szerokość spermateki przed płatem wierzchołkowym jest niemal tak duża jak u podstawy[5].

Rozprzestrzenienie

edytuj

Gatunek neotropikalny, znany z Panamy oraz Kolumbii[2][5], w tym z departamentów: Bolívar, Boyacá, Chocó, Sucre i Tolima[5].

Hodowla

edytuj

Dorosły osobnik wymaga pionowego terrarium o minimalnych wymiarach 25×25×40 cm z elementem wystroju ułatwiającym konstrukcję gniazda[6]. Zaleca się temperaturę 26–29°C[6][1] oraz wilgotność około 85%[1]. Samica osiąga dojrzałość płciową około 10 wylinki[6]. Kokon jajowy buduje średnio dwa miesiące po kopulacji[6][1] i przeciętnie zawiera on około 100 jaj. Długość życia u samic dochodzi do 15 lat, u samców do 1,5 roku od ostatniej wylinki[6]. Ptasznik jest stosunkowo słabo jadowity i nieagresywny, jednak ze względu na szybkość i skoczność nie jest zalecany dla początkujących[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Psalmopoeus pulcher. [w:] Arcana Spider [on-line]. [dostęp 2022-08-16].
  2. a b c Gen. Psalmopoeus Pocock, 1895. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2022-08-13].
  3. a b A. Petrunkevitch. Arachnida from Panama. „Transactions of the Connecticut Academy of Arts and Sciences”. 27, s. 51-248, 1925. 
  4. R. Gabriel. Revised taxonomic position of Psalmopoeus rufus Petrunkevitch, 1925 and Psalmopoeus affinis Strand, 1907 (Araneae: Theraphosidae). „British Tarantula Society Journal”. 29 (3), s. 132-137, 2014. 
  5. a b c d e f g Y. Cifuentes, R. Bertani. Taxonomic revision and cladistic analysis of the tarantula genera Tapinauchenius Ausserer, 1871, Psalmopoeus Pocock, 1985, and Amazonius n. gen. (Theraphosidae, Psalmopoeinae). „Zootaxa”. 5101 (1), s. 1-123, 2022. DOI: 10.11646/zootaxa.5101.1.1. 
  6. a b c d e f g h Psalmopoeus pulcher. [w:] Terrarium.com.pl [on-line]. [dostęp 2022-08-16].