Puputan
Puputan – w języku balijskim (walcz do końca) termin odnoszący się do rytualnego samobójstwa[1] popełnianego w obliczu nieuniknionej, a upokarzającej kapitulacji. Najbardziej znane przypadki puputanu miały miejsce w 1906 i 1908 roku, gdy stawiający opór Balijczycy byli siłą ujarzmiani przez Holendrów.
Puputan w królestwie Badungu edytuj
14 września 1906 roku dążące do opanowania wyspy Bali znaczne siły Królewskiej Armii Holenderskich Indii Wschodnich wylądowały na plaży Sanur, gdzie nie napotkały poważnego oporu i pomaszerowały − jak na paradzie − ku miastu Denpasar, stolicy królestwa Badungu. Żołnierze przeszli przez wymarłe, opuszczone miasto i podeszli pod pałac królewski. Zauważyli kłęby dymu nad zabudowaniami i usłyszeli niepokojące dudnienie bębnów dobiegające zza murów pałacu.
Gdy podeszli pod bramę wyłoniła się z niej milcząca procesja wiedziona przez niesionego w palankinie radżę. Władca odziany był w tradycyjny biały strój pogrzebowy przybrany klejnotami i uzbrojony w ceremonialny kris. Pozostali uczestnicy procesji, w tym członkowie królewskiego rządu, gwardziści, kapłani, żony, dzieci i służący radży, byli poubierani i uzbrojeni podobnie.
Gdy procesja znalazła się w odległości około stu kroków od Holendrów zatrzymała się, po czym radża wysiadł z palankinu, dał znak jednemu z kapłanów, a ten wbił swój sztylet w pierś władcy. Pozostali uczestnicy procesji zaczęli na ten znak zabijać się nawzajem.
Rzekomy „przypadkowy strzał” oraz „atak lancą i włócznią”[2] sprowokował Holendrów do otwarcia ognia z karabinów i dział. Tymczasem procesja trwała: z bramy pałacu wyłaniały się kolejne szeregi biało odzianych Balijczyków i rosła liczba zwłok, które padały warstwami jedne na drugich. Ostatecznie zginęło około tysiąc Balijczyków. Wszyscy popełnili puputan lub zostali zabici przez Holendrów[3].
Żołnierze holenderscy obdarli ciała zabitych z kosztowności i splądrowali ruiny płonącego pałacu radży. W kilka miesięcy później resztki pałacu zrównano z ziemią[4].
Puputan w Klungkungu edytuj
Inny przypadek puputanu miał miejsce 18 kwietnia 1908 roku w pobliżu pałacu w Klungkungu, gdzie − po śmierci radży, zastrzelonego przez holenderskich żołnierzy − rytualne samobójstwo popełniło około 200 osób[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Pringle 2004 ↓, s. 106.
- ↑ Pringle 2004 ↓, s. 108.
- ↑ Haer, Morillot i Toh 2001 ↓, s. 38.
- ↑ Haer, Morillot i Toh 2001 ↓, s. 39.
- ↑ Pringle 2004 ↓, s. 110.
Bibliografia edytuj
- Debbie G. Haer, Juliette Morillot, Irene Toh: Bali, a traveller’s companion. Editions Didier Millet, 2001. ISBN 978-9-81421-735-4.
- Robert Pringle: A Short History of Bali: Indonesia's Hindu Realm. Allen & Unwin, 2004, seria: Short History of Asia Series. ISBN 978-1-86508-863-1.
Linki zewnętrzne edytuj
- Puputan Square, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2008-12-13] (ang.).