Putranjivaceae
Putranjivaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje w zależności od ujęcia dwa[4] do czterech[2] rodzajów liczących ok. 210 gatunków, z czego ok. 200 należy do rodzaju Drypetes[2]. Zasięg tych roślin obejmuje strefę klimatu tropikalnego w tym Azję południowo-wschodnią i północną Australię (na tych obszarach jest największe zróżnicowanie wśród przedstawicieli rodziny), poza tym Afrykę, południową część Ameryki Północnej i południową Ameryki Południowej. Wiele gatunków dostarcza surowca drzewnego. Niektóre gatunki zawierają olej musztardowy i silnie pachną chrzanem[5]. Owoce niektórych gatunków Drypetes są jadalne, ale mają znaczenie lokalne. Gatunek Putranjiva roxburghii jest uprawiany w tropikach jako ozdobny, jego kora wykorzystywana jest w lecznictwie, a z nasion pozyskuje się olej[4].
 Putranjiva roxburghii | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Putranjivaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Putranjivaceae Meisn. Pl. Vasc. Gen., Tab. Diagn. 345, Comm. 258. 13-15 Feb 1842[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Putranjiva Wall. (1826)[3] | |
Morfologia edytuj
Różnej wielkości drzewa i krzewy z liśćmi wyrastającymi w dwóch szeregach, rzadko naprzeciwległymi. Blaszki liściowe mają zwykle asymetryczną nasadę blaszki liściowej, a jej brzeg ząbkowany lub cały. U kilku gatunków liście są twarde, skórzaste a ich brzeg jest kolczasty. Przylistki są drobne. Kwiaty są jednopłciowe, a całe rośliny zwykle dwupienne, rzadziej jednopienne. Drobne kwiaty wyrastają w wiązkach w kątach liści, czasem wprost z pnia (kaulifloria) i wsparte są niepozornymi przysadkami. Działki są w liczbie od 3 do 7, często o nierównej długości. Płatków korony brak. Pręciki obecne w kwiatach męskich występują w liczbie od 2 do 20, rzadziej są liczniejsze (do 50). Obecna w kwiatach żeńskich zalążnia jest górna i powstaje z 1 lub większej liczby (do 6) owocolistków, z adekwatną liczbą komór zawierających po 2 zalążki. Szyjka słupka jest zwykle krótka i zakończona spłaszczonym lub dwudzielnym znamieniem, zwykle zachowującym się na owocu. Owocem jest zielony lub brązowy jednonasienny pestkowiec[5][2].
Systematyka edytuj
Rośliny tu zaliczane zwykle włączane były do końca XX wieku do szeroko ujmowanej rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Badania molekularne i odrębności morfologiczne (owocem jest tu zawsze pestkowiec) spowodowały wyodrębnienie tych roślin do osobnej rodziny o siostrzanej pozycji względem rodziny Lophopyxidaceae w obrębie malpigiowców (Malpighiales)[5]. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemie APG III z 2009, APG IV z 2016 i według APweb.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| malpigiowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Drypetes Vahl
- Lingelsheimia Pax
- Putranjiva Wall.
- Sibangea Oliv.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
- ↑ a b Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 315. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ a b c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 270-271. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Genera of Putranjivaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
- ↑ List of Genera in PUTRANJAVACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-12-04] (ang.).