Wikipedia

Radków

miasto w województwie dolnośląskim

Radków (do maja 1946 r. Hradek[4], niem. Wünschelburg) – miasto w Polsce, położone w województwie dolnośląskim. w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, u podnóża Szczelińców, na ziemi kłodzkiej. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Radków. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.

Radków
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Radków widziany ze Szczelińca
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Radków

Data założenia

przed 1290 r.

Prawa miejskie

około 1320 r.

Burmistrz

Jan Karol Bednarczyk

Powierzchnia

15,07[1] km²

Wysokość

250-370[2] m n.p.m.

Populacja (01.01.2023)
• liczba ludności
• gęstość


2282[3]
151,4[3] os./km²

Strefa numeracyjna

+48 74

Kod pocztowy

57-420

Tablice rejestracyjne

DKL

Położenie na mapie gminy Radków
Mapa konturowa gminy Radków, w centrum znajduje się punkt z opisem „Radków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Radków”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Radków”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Radków”
Ziemia50°30′14″N 16°24′12″E/50,503889 16,403333
TERC (TERYT)

0208124

SIMC

0984539

Urząd miejski
Rynek 1
57-420 Radków
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Dane ogólne edytuj

  • Powierzchnia: 15,07 km² (406. miejsce w kraju)
  • Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto liczyło 2282 mieszkańców[3] (808. miejsce w kraju).

Ośrodek turystyczny; kamieniołom i zakłady kamieniarskie, drobny przemysł[2]. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 387, na odcinku Radków – Kudowa zwana Szosą Stu Zakrętów[2]. W latach 1903–1999 dochodziła tu linia kolejowa ze Ścinawki Średniej[2], obecnie tory rozebrane są na całym tym odcinku.

W odległości około 2 km na zachód od miasta, tuż przy granicy z Czechami, u podnóża grzbietu Guzowata, na Potoku Czerwonogórskim (czes. Červenohorský Potok) wybudowano zaporę, tworząc w ten sposób sztuczny zalew (długości niespełna 1 km i około 300 m szerokości), nad którym wybudowane są domki kempingowe i restauracja[2]. Potok Czerwonogórski zaraz po opuszczeniu przepustów zalewu wpada do przepływającego przez Radków potoku Posna, a ten jest dopływem rzeki Ścinawki[5].

Historia edytuj

Pierwsze ślady pobytu człowieka na tym terenie pochodzą z okresu neolitu[5].
Osada rozwinęła się z podgrodzia warownego zamku (istniejącego w XIII w.) przy starym trakcie z Kłodzka do Broumova[6]. Radków wzmiankowany był już w 1290 jako Wünschelburg, a prawa miejskie uzyskał około 1320[5]. Zamek, potwierdzony w 1337, stał się z czasem rezydencją myśliwską księcia Bolka ziębickiego. Miasto było ośrodkiem produkcji rzemieślniczej, świadczą o tym występujące tutaj w XIV wieku ławy chlebowe, mięsne i obuwnicze[5]. W Radkowie zajmowano się także młynarstwem, piwowarstwem i na większą skalę sukiennictwem[5]. Sukno z tutejszych warsztatów było eksportowane do wielu krajów, między innymi do Włoch[5]. Na przełomie XIV i XV wieku ustalił się ostatecznie kształt Radkowa, który niewiele się zmienił do dzisiaj[2]. W 1418 król czeski Wacław IV nadał miastu liczne przywileje, dzięki którym stało się ono jednym z czterech miast królewskich na Ziemi Kłodzkiej (obok Kłodzka, Lądka i Bystrzycy), w tym czasie wybudowano mury obronne wokół miasta. W 1425 podczas walk z husytami miasto zostało spalone, a zamek zniszczony. W 1469 odbudowane miasto spaliły wojska króla węgierskiego Macieja Korwina[6]. Do 1527 miasto zostało odbudowane, uzyskało nowe przywileje, rozwinął się handel i rzemiosło. W 1545 w mieście wybuchł groźny pożar, który strawił większą część Radkowa. Zabudowę odbudowano, w latach 1571–1580 wybudowano kościół św. Doroty[2]. Od 1563 organizowano wielkie coroczne jarmarki, miasto słynęło z handlu suknem. Wojny w XVII i XVIII wieku spowodowały upadek znaczenia miasta[5].
Kolejny wielki pożar w 1738 strawił całą zabudowę m.in. renesansowy ratusz. Ożywienie gospodarcze miasta nastąpiło dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy uruchomiono warsztaty tkactwa lnianego i włókiennictwa[5]. W 1895 roku rozpoczęto eksploatację złóż piaskowca, którego wydobycie zwielokrotniono już w 1903 po wybudowaniu linii kolejowej[5]. W roku 1925 zaczęła działalność poczta, oraz niewielkie fabryczki przemysłu drzewnego, spożywczego, włókienniczego i metalowego[5].
W 1945 miasto zostało włączone do Polski, rok później przyjęło obecną nazwę[7]. Dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec. W 1949 roku na ul. Waryńskiego ustawiono pomnik upamiętniający forsowanie Odry i Nysy w 1945 roku[8].

Demografia edytuj

Piramida wieku mieszkańców Radkowa w 2014 roku[9].
 

Zabytki edytuj

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa, nr rej.: A/2573/514 z 1.12.1958 na listę zabytków wpisane są obiekty[10]:

Galeria edytuj

Komunikacja edytuj

W 2022 uruchomiono bezpłatną sieć autobusów gminnych[11]. Uruchomiono linie:

  • 1 Radków Zalew – Radków Kamieniołom – Radków OSiR – Radków Rynek – Gajów – Tłumaczów Granica (1 kurs dziennie, z wyjątkiem niedziel)[12]
  • 2 Radków Parking – Radków Kamieniołom – Radków Zielony Las (Pafawag) – Karłów – Karłów (Fort Karola) (2 kursy, codziennie)[13]
  • 3 Radków Zalew – Radków Kamieniołom – Radków OSiR – Radków Rynek – Ratno Górne – Ratno Górne (świetlica) – Ratno Dolne – Ratno Dolne Wambierzyce – Wambierzyce plac NMP – Wambierzyce Skansen – Ratno Dolne Zamek – Ścinawka Średnia Piłsudskiego – Ścinawka Średnia Mickiewicza – Ścinawka Średnia PKP – Orzeszkowej – Ścinawka Średnia Sikorskiego – Ścinawka Dolna – Raszków – Suszyna Wieża – Suszyna - Ścinawka Dolna Kościół – Ścinawka Dolna (5 kursów dziennie, z wyjątkiem niedziel)[14][15].

Szlaki turystyczne edytuj

Przez Radków przechodzą dwa szlaki turystyczne:

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 199–207. ISBN 83-7005-301-7.
  3. ↑ a b c GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).
  4. ↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 417 do 419. ISBN 978-83-89188-95-3.
  6. ↑ a b Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk – przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 173–174.
  7. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  8. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 776.
  9. ↑ Radków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 81. [dostęp 2012-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  11. ↑ Bezpłatny transport publiczny na terenie Gminy Radków w 2022
  12. ↑ Linia nr 1
  13. ↑ Linia nr 2
  14. ↑ Linia nr 3
  15. ↑ Darmowa komunikacja w Górach Stołowych
  16. ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2015-08-03.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Radków&oldid=73520027”