Wikipedia

Raja (rodzaj)

Raja – rodzaj ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny rajowatych (Rajidae).

Raja
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Raja nabijana (R. clavata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Infragromada

Euselachii

(bez rangi) płaszczki
Rząd

rajokształtne

Rodzina

rajowate

Rodzaj

Raja

Typ nomenklatoryczny

Raja miraletus Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

34 gatunki (w tym 17 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach wschodniego i południowo-wschodniego Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodniego Oceanu Indyjskiego oraz południowo-wschodniego i północno-zachodniego Oceanu Spokojnego[11][12].

Morfologia edytuj

Długość ciała do 139 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 18 kg[12].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w dziesiątym wydaniu Systema Naturae, publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt[13]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) raja motyl (R. miraletus)[14].

Etymologia edytuj

  • Raja: łac. raia ‘raja, płaszczka’[15].
  • Cephaleutherus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’[16]; ευθηρος eutheros ‘dobry łowca, dobra przynęta’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephaleutherus maculatus Rafinesque, 1810 (= Raja clavata Linnaeus, 1758).
  • Platopterus: gr. πλατυς platus ‘szeroki’[18]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19].
  • Dasybatus (Dasybatis): gr. δασυς dasus ‘kosmaty, chropowaty’[20]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja clavata Linnaeus, 1758[22].
  • Rajabutis: łac. raia ‘raja, płaszczka’[23]; gr. βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy: Raja mosaica Lacépède, 1802 (= Raja undulata Lacépède, 1802).
  • Batis: gr. βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): Raja radula Delaroche, 1809.
  • Hieroptera: gr. ἱερος hieros ‘boski, święty’[24]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): Hieroptera abredonensis Fleming, 1841 (= Raja clavata Linnaeus, 1758).
  • Eleutherocephalus: gr. ελευθερος eleutheros ‘wolny’[25]; -κεφαλος -kephalos ‘-głowy’, od κεφαλη kephalē ‘głowa’ [16].
  • Perioptera: gr. περι peri ‘dookoła’[26]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19].

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11]:

Opisano również gatunki wymarłe[30]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nowa nazwa dla Raja Linnaeus, 1758.
  2. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Dasybatus Blainville, 1816.
  3. ↑ Prawdopodobnie nie użyty jako nazwa rodzajowa[5].
  4. ↑ Młodszy homonim Batis Boie, 1833 (Aves).
  5. ↑ Nowa nazwa dla Cephaleutherus Rafinesque, 1810.
  6. ↑ Nowa nazwa dla Hieroptera Fleming, 1841.

Przypisy edytuj

  1. ↑ C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 48, 61. (łac.).
  2. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 93. (fr.).
  3. ↑ H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 112 (= 120), 1816. Paris. (fr.). 
  4. ↑ H.M.D. de Blainville: Vertébrës. Class V. Poissons. W: A.G. Desmarest, H.M.D. de Blainville, C. Prévost, A. Serville & L. Saint-Fargau (red. red.): Faune française, ou Histoire naturelle, générale et particulière des animaux qui se trouvent en France, constamment ou passagèrement, à la surface du sol, dans les eaux qui le baignent, et dans le littoral des mers qui le bornent. Paris: Plassan, 1820–1830, s. 12. (fr.).
  5. ↑ D.S. Jordan: The genera of fishes. Cz. 2: From Agassiz to Bleeker, 1833-1858, twenty-six years, with the accepted type of each. A contribution to the stability of scientific nomenclature. Calif: Stanford University, 1919, s. 183, seria: Leland Stanford junior university publications. University nr 36. (ang.).
  6. ↑ A.J.M.B. de la Pylaie. Recherches, en France, sur les poissons de l’Océan, pendant les années 1832 et 1833. „Congrès Scientifique de France”. 2, s. 528, 1835. (fr.). 
  7. ↑ Bonaparte 1838 ↓, s. 204.
  8. ↑ J. Fleming. Description of a species of skate new to the British fauna. „The Edinburgh philosophical journal”. 31 (62), s. 238, ryc. iv, 1841. (ang.). 
  9. ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 71, 136. (łac.).
  10. ↑ J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. xi. (niem.).
  11. ↑ a b Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-08] (ang.).
  12. ↑ a b R. Froese & D. Pauly: Raja. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  13. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 231. (łac.).
  14. ↑ Ch.L. Bonaparte: Selachorum tabula analytica. [Livorno]: 1838, s. 7. (łac.).
  15. ↑ Ch. Scharpf: Family Rajidae Blainville 1816 (Skates). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  16. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 50.
  17. ↑ Pisces. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 13. (łac.).
  18. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 200.
  19. ↑ a b c Jaeger 1959 ↓, s. 211.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 76.
  21. ↑ a b c Jaeger 1959 ↓, s. 34.
  22. ↑ Bonaparte 1838 ↓, s. 203.
  23. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 217.
  24. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 118.
  25. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 90.
  26. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 189.
  27. ↑ a b c d e E. Grabda, T. Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991, s. 1–172.
  28. ↑ a b c S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 1–663. ISBN 83-215-2103-7.
  29. ↑ J. Reichholf, G. Steinbach, C. Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. W. Wiśniewolski (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
  30. ↑ J. Pollerspöck & N. Straube, Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali) [online], shark.refrences.com, 2023 [dostęp 2024-04-08] (ang.).
  31. ↑ Engelbrecht i in. 2019 ↓, s. 1032.
  32. ↑ a b L. Agassiz: Recherches sur les poissons fossiles. T. 3. Neuchatel: Petitpierre, 1833–1843, s. 389. (łac.).
  33. ↑ F. Noetling. Die Fauna des samländischen Tertiärs. „Abhandlungen zur geologischen Specialkarte von Preussen und den Thüringischen Staaten”. 6 (3), s. 41, 1885. (niem.). 
  34. ↑ G.R. Case & H. Cappetta. A new selachian fauna from the Late Maastrichtian of Texas (Upper Cretaceous/Navarro Group; Kemp Formation). „Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen Reihe A, Geologie und Paläontologie”. 34, s. 131–189, 1997. (ang.). 
  35. ↑ L. Joleaud. Géologie et paléontologie de la Plaine du Comtat et de ses abords. Description des terrains néogènes. „Montpellier, Imprimerie Montane, Sicardi et Valentin”. 2, s. 255–285, 1912. (fr.). 
  36. ↑ D.J. Ward. Additions to the fish fauna of the English Palaeogene. 5. A new species of Raja from the London Clay. „Tertiary Research”. 6 (2), s. 65–68, 1984. (ang.). 
  37. ↑ T. Reinecke, F. von der Hocht & K. Gürs. Die Elasmobranchier des Vierlandiums, Unteres Miozän, im Nordwestdeutschen Becken aus Bohrungen und glaziofluviatilen Geröllen („Holsteiner Gestein”) der Vierlande-Feinsande (Holstein) und der Kakert-Schichten (Niederrhein). „Palaeontos”. 14, s. 1–54, 2008. (niem.). 
  38. ↑ H. Cappetta. Les poissons crétacés et tertiaires du bassin des Iullemmeden (République du Niger). „Palaeovertebrata”. 5 (5), s. 200, 1972. (fr.). 
  39. ↑ Engelbrecht i in. 2019 ↓, s. 1030.
  40. ↑ D.J. Cicimurri & J.L. Knight. Late Oligocene sharks and rays from the Chandler Bridge Formation, Dorchester County, South Carolina, USA. „Acta Palaeontologica Polonica”. 54 (4), s. 636, 2009. DOI: 10.4202/app.2008.0077. (ang.). 
  41. ↑ S. Adnet. Nouvelles faunes de sélaciens (Elasmobranchii, Neoselachii) de l'Éocène des Landes (Sud-Ouest, France). Implication dans les connaissances des communautés d’eaux profondes. „Palaeo Ichthyologica”. 10, s. 1–128, 2006. (fr.). 
  42. ↑ S. Jonet. Notes d’Ichthyologie miocène portugaise. V - Quelques Batoïdes. „Revista da Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa”. 15 (2), s. 233–258, 1968. (fr.). 
  43. ↑ G.G. Münster. Ueber einige fossile Stachelschuppen der Gattung Raja. „Beitraege zur Petrefacten-Kunde”. 7, s. 32–33, 1846. (niem.). 
  44. ↑ R. Lawley: Nuovi studi sopra ai pesci ed altri vertebrati fossili delle Colline Toscane. Firenze: Tipografia dell Arte della Stampa, 1876, s. 43. (wł.).
  45. ↑ G.V.R. Prasad & H. Cappetta. Late Cretaceous Selachians from India and the Age of the Deccan Traps. „Palaeontology”. 36 (1), s. 234, 1993. (ang.). 
  46. ↑ T. Reinecke. Batoids (Rajiformes, Torpediniformes, Myliobatiformes) from the Sülstorf Beds (Chattian, Late Oligocene) of Mecklenburg, northeastern Germany: a revision and description of three new species. „Palaeovertebrata”. 39 (2), s. 10, 2015. (ang.). 

Bibliografia edytuj

  • Ch.L. Bonaparte. Selachorum tabula analytica. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 195-214, 1838. (wł.). 
  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
  • A. Engelbrecht, T. Mors, M.A. Reguero & J. Kriwet. Skates and rays (Elasmobranchii, Batomorphii) from the Eocene La Meseta and Submeseta formations, Seymour Island, Antarctica. „Historical Biology”. 31 (8), s. 1028–1044, 2019. DOI: 10.1080/08912963.2017.1417403. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Raja_(rodzaj)&oldid=73464845”