Reformacja (mormonizm)
Reformacja – okres we wczesnej historii Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich charakteryzujący się dążeniem do duchowej odnowy wiernych[1].
Ruch reformacyjny został zainicjowany przez przywództwo Kościoła we wrześniu 1856[1]. Prezydent Brigham Young wysłał wówczas Jedediaha M. Granta, swego drugiego doradcę, z misją głoszenia potrzeby reform świętym zamieszkałym w osadach na północ od Salt Lake City[1]. Grant, przemawiając w tych okolicznościach do zgromadzonych współwyznawców, wezwał ich do oddania się dziełu reformy oraz do wyrażenia swej gotowości do bycia częścią tego procesu przez ponowny chrzest[1]. Charyzmatyczny Grant, znany ze swych zdolności oratorskich[2], odniósł znaczący sukces, a nawoływania do duchowej odnowy zaczęły wkrótce rozbrzmiewać w innych osadach mormońskich w regionie[1].
Początkowo aktywność reformatorska, mimo zainicjowania jej przez przywódców, miała generalnie spontaniczny charakter[1]. Dochodziło do masowych ceremonii ponownych chrztów[1], pospiesznych wyznań grzechów[1] przesyconych optymizmem i pragnieniem duchowego odrodzenia[1]. Stopniowo wszakże zaczęły się ujawniać w łonie młodego ruchu tendencje bardziej legalistyczne[1], akcentujące ład, porządek oraz wysokie wymagania przywódców kościelnych[1]. Szczególnie silne były one w Salt Lake City, zatem w siedzibie władz Kościoła[1]. Każdemu ze stołecznych okręgów mormońskich przydzielono dwóch misjonarzy domowych[1]. Wyposażeni w składający się z dwudziestu siedmiu pytań katechizm[1] odwiedzali oni domostwa świętych próbując ustalić, czy zamieszkujące je osoby żyją zgodnie z oczekiwanymi standardami moralnymi[1]. W razie potrzeby pomagali też w utrzymywaniu higieny osobistej[1], weryfikowali częstość uczęszczania na spotkania sakramentalne[1] i upewniali się, czy ich podopieczni żyją w zgodzie z dziesięcioma przykazaniami[1]. Do ponownych chrztów doszło w Salt Lake City wczesną wiosną 1857[1]. Okres ten generalnie uznaje się za kres reformacji[1], choć rozbudzony przez nią zapał trwał do połowy 1858[1].
Zgodnie z zaleceniami Brighama Younga reformacja miała objąć cały Kościół[1], także poza granicami Stanów Zjednoczonych czy Utah[1]. Jakkolwiek jej przebieg na terenach znajdujących się poza zasadniczym rdzeniem mormońskiego osadnictwa nieco się różnił, ponowny chrzest uznawano za w zasadzie obowiązkowy dla wszystkich[1]. Ci, którzy na ponowne ochrzczenie się zgody nie wyrazili, mogli utracić członkostwo we wspólnocie[1]. Gorliwe wprowadzanie tej zasady w życie spowodowało zresztą wykluczenie z Kościoła znacznej liczby mieszkających w Wielkiej Brytanii członków, uznanych za niewystarczająco gorliwych[1].
Okres reformacji budzi znaczące kontrowersje[1]. Niektórzy niechętni mormonizmowi badacze mylnie wskazywali, jakoby miano wówczas głosić zadośćuczynienie poprzez krew. Jakkolwiek niektórzy liderzy, zwłaszcza sam Brigham Young[3][4], istotnie nauczali, że mogą zaistnieć sytuacje, w których Bóg wymagałby dobrowolnego oddania życia przez mordercę w procesie zadośćuczynienia[3][5], tego typu komentarze miały raczej retoryczny, niżli dosłowny charakter. Young zresztą z równą siłą nawoływał do wybaczenia skruszonym i pokutującym grzesznikom[1]. Dla wielu świętych w dniach ostatnich reformacja istotnie natomiast była źródłem znaczącej duchowej odnowy[1]. Obecność na spotkaniach, częstotliwość płacenia dziesięciny oraz dobrowolne ofiary składane przez wiernych uległy zwielokrotnieniu[1]. Cały proces, jak zauważano, pomógł też niejako oddzielić ziarna od plew, jako że część mieszkańców opuściła uprzednio przez siebie zasiedlane mormońskie osady[1]. Prawdopodobnie najbardziej niszczącą spuścizną tego okresu była wzmożona fala antymormońskiej literatury, traktującej o panujących wówczas w Utah rządach terroru[1]. Spekuluje się, iż reformacja mormońska może być przeceniana tak przez krytyków, jak i przez apologetów[1]. Jej długofalowe skutki zdają się być dyskusyjne, tak jak zresztą i jej intensywny, inicjowany wszak odgórnie ferwor[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1197. ISBN 978-0-02-904040-9.
- ↑ Lawrence R. Flake: Prophets and Apostles of the Last Dispensation. Provo, UT: Religious Studies Center, Brigham Young University, 2001, s. 251-253. ISBN 1-5734-5797-3.
- ↑ a b Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 131. ISBN 978-0-02-904040-9.
- ↑ Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 92.
- ↑ Gardner 1979 ↓, s. 10.
Bibliografia edytuj
- Martin R. Gardner. MORMONISM AND CAPITAL PUNISHMENT: A DOCTRINAL PERSPECTIVE, PAST AND PRESENT. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 12 (1), s. 9-26, 1979. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.