Rejon czanowski
Rejon czanowski (ros Чановский район) – rejon będący jednostką podziału administracyjnego rosyjskiego obwodu nowosybirskiego.
| Rejon | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia |
5 515 km² | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
5,12 os./km² | ||||
| Numer kierunkowy |
+7 38367 | ||||
Położenie na mapie obwodu nowosybirskiego  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
| 55°19′N 76°45′E/55,316667 76,750000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
.png)
.png)
Historia edytuj
Pierwszy napływ rosyjskich osadników na terytoria obecnie zajmowane przez rejon czanowski rozpoczyna się w XVII wieku[2]. Najstarsze osiedla ludzkie powstają m.in. w latach 1640, 1647, 1675 i 1680[2]. W XIX wieku na ziemie te napływają kolejni osadnicy z zachodnich i z centralnych Imperium Rosyjskiego. Rozwój zapewniło umiejscowienie w tej okolicy stacji kolejowej oraz poprowadzenie jednej z tras kolei żelaznej (1904 rok), co doprowadziło do napływu nowej ludności[3]. Rozwijał się dynamicznie handel oraz zaczynały powstawać nowe zakłady rzemieślnicze[3]. W okresie rosyjskiej wojny domowej ziemie te zostają najpierw zajęte przez wojska wierne rządowi, na którego czele stał admirał Aleksandr Kołczak, a następnie przechodzą w ręce bolszewickie. Rejon czanowski zostaje utworzony przez władze sowieckie 25 maja 1925 roku[3]. Ludność zajmowała się głównie rolnictwem, na stosunkowo dobrej gatunkowo ziemi plony były tu obfite[3]. Od 1937 roku wchodzi w skład obwodu nowosybirskiego. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych rozpoczyna się proces intensywnej stalinowskiej kolektywizacji sowieckiego rolnictwa, co dotknęło także terenów rejonu czanowskiego[3]. W czasie wielkiej wojny ojczyźnianej na front wyruszyło 8210 mieszkańców rejonu, z których poległo 3906 osób[3]. W 2011 roku żyło na tym obszarze jeszcze 57 weteranów wojny[3]. 5 mieszkańców otrzymało tytuły Bohatera Związku Radzieckiego[3]. Po wojnie władze nadal inwestowały w rolnictwo, ale rozwijano także drobny przemysł, rozbudowywano przestrzeń mieszkaniową oraz otwierano nowe szkoły i placówki kulturalne[3].
Charakterystyka edytuj
Rejon czanowski położony jest w zachodniej części obwodu nowosybirskiego[4]. Odległość do obwodowej stolicy, Nowosybirska wynosi 483 kilometry[5]. Obszar ten słynie w Rosji ze swoich jezior, przede wszystkim jeziora Czany, które nadaje nazwę całemu rejonowi oraz wód mineralnych[5]. Przez teren rejonu przebiega droga magistralna M53 "Bajkał"[6]. Łączna długość dróg w regionie wynosi 455,5 kilometrów, z czego drogi których nawierzchnia jest utwardzona to 440,6 kilometrów[6]. W 2011 roku miejscowe rolnictwo wytworzyło towarów o wartości 673,6 rubli, co w porównaniu z rokiem 2010 było wzrostem o 6,6%[7]. W 2011 roku zebrano także 44,5 tysięcy ton różnych zbóż, wyprodukowano 25 932 ton mleka i 3124 tony mięsa[7]. Przemysł skupia się na przetwórstwie rybnym oraz przede wszystkim na produkcji wody mineralnej[8]. Mieszkańcy regionu korzystać mogą z publicznej komunikacji autobusowej, która zapewnia transport między osiedlami rejonu[9]. W 2011 roku przewiozła ona 295,7 tysięcy osób[9]. Łącznie w 2011 roku zainwestowano na tym obszarze 1,185 miliardów rubli[10].
Pod względem lokalnego podziału administracyjnego rejon czanowski składa się z jednego osiedla typu miejskiego i 13 osiedli typu wiejskiego (sielsowietów). W 2011 roku do dyspozycji miejscowej ludności pozostawało 31 publicznych placówek szkolnych różnego typu[11]. Na terenie rejonu działają 73 placówki kulturalne zarządzone przez władze, centralna biblioteka rejonowa z 28 oddziałami, muzeum rejonowe oraz rejonowy dom kultury[11]. Działa tu także orkiestra folkowa oraz 4 amatorskie grupy teatralne[11]. Działają tu także centra kulturowe mniejszości narodowe, w tym m.in. tatarskie, niemieckie, kazachskie i estońskie[11]. W 2011 roku z usług sieci bibliotek skorzystało około 13 tysięcy osób[11]. Opiekę medyczną zapewnia szpital rejonowy z miejscami dla 145 pacjentów, klinika, 3 mniejsze ośrodki szpitale oraz 43 przychodnie zdrowotne[11].
Demografia edytuj
Wiadomości ogólne edytuj
Według danych federalnych rejon czanowski w 2010 roku zamieszkiwany był przez 28 133 osób[1]. Jest to spory spadek w porównaniu z latami dziewięćdziesiątymi XX wieku, gdy populacja tego obszaru sięgała liczby 34 800 ludzi[4]. W 2011 roku zaobserwować można dalszy spadek liczby mieszkańców, która wyniosła 28 017[12]. W 2011 roku urodziło 350 dzieci (164 chłopców i 186 dziewczynek), a zmarło 374 mieszkańców[12]. Oficjalnie zarejestrowane bezrobocie według danych ze stycznia 2012 roku wynosi 3,98% i jest niższe niż w 2010 roku 0,62%[12]. Pod względem narodowościowym dominują Rosjanie, ale rejon czanowski jest rejonem obwodu nowosybirskiego o największej ilości mniejszości tatarskiej, która sięga 11%[4]. Przeciętna miesięczna pensja w 2011 roku wyniosła 11 806 rubli i od kilku lat powoli rośnie[12]. Dla porównania w 2005 wynosiła ona 5350 rubli, w 2007 już 7067, a w 2010 roku przekroczyła barierę 10 tysięcy i wyniosła 10 695 rubli[12].
Podział narodowościowy edytuj
- Rosjanie - 78%
- Tatarzy - 11%
- Niemcy - 4%
- Inni (w tym m.in. Kazachowie) - 11%[4]
Liczba ludności w ostatnich latach edytuj
| Rok | Liczba ludności |
|---|---|
| 1998 | 34 800 |
| 2006 | 28 710 |
| 2007 | 28 613 |
| 2008 | 28 586 |
| 2009 | 28 276 |
| 2010 | 28 133 |
| 2011 | 28 017 |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gks.ru: Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b Chany.info: Происхождение названий населенных пунктов Чановского района. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i Chany.info: Чановский район. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b c d Loi.sscc.ru: Чановский район. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-11)]. (ros.).
- ↑ a b Region.newsib.ru: Чановский район. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b Nso.ru: Чановский район. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b Region.newsib.ru: Чановский район: Сельское хозяйство. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ Region.newsib.ru: Чановский район: Промышленность. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b Region.newsib.ru: Чановский район: Транспорт и связь. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ Region.newsib.ru: Чановский район: Инвестиции. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b c d e f Region.newsib.ru: Чановский район: Социальная сфера. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ a b c d e Region.newsib.ru: Чановский район: Население и занятость. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).