Republikanischer Schutzbund

Republikanischer Schutzbund (Republikański Związek Obronny) – lewicowa organizacja paramilitarna, istniejąca w Austrii w okresie międzywojennym.

Republikanischer Schutzbund
Ilustracja
Państwo

 Austria

Data sformowania

1923

Data rozformowania

1936

Dane podstawowe
Podporządkowanie

Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Austrii

Zarys historii edytuj

Organizacja powstała na bazie wcześniej istniejących lewicowych bojówek w 1923 jako paramilitarna przybudówka jednej z dwóch największych austriackich partii politycznych, Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii (SDAPÖ), wobec następującej wówczas radykalizacji stosunków politycznych w kraju. Był jedną z licznych podówczas organizacji paramilitarnych w Austrii, skupiających głównie weteranów I wojny światowej, jego zadaniem było pokazanie gotowości do obrony interesów robotników i partii oraz zapewnienie równowagi sił (wobec dominującej wówczas wśród bojówek prawicowej Heimwehr oraz zdominowanych przez prawicowy rząd wojska i policji). Był jednolicie zuniformizowany i zorganizowany na wzór wojskowy, a także dobrze wyposażony. Na jego czele stał Julius Deutsch, a wśród jego współpracowników znajdował się m.in. powojenny prezydent Austrii Theodor Körner.

30 stycznia 1927 w Schattendorfie doszło do starcia pomiędzy członkami Schutzbundu oraz Heimwehry, wskutek którego śmierć poniosły dwie osoby. Oskarżonych o jej spowodowanie członków Heimwehry uniewinniono, co doprowadziło w lipcu 1927 do masowych protestów, zwanych „rewoltą lipcową”. Protestujący spalili wówczas Pałac Sprawiedliwości w Wiedniu, a rząd użył przeciwko nim siły, co spowodowało 84 ofiary śmiertelne. Po tych wydarzeniach liczebność Schutzbundu osiągnęła apogeum (80 000 członków w 1928, głównie w Wiedniu i innych miastach na terenach przemysłowych). Wiosną 1933 rząd Engelberta Dollfussa nakazał rozwiązanie Schutzbundu, spychając go do podziemia.

Osobny artykuł: Austriacka wojna domowa.

W dniu 12 lutego 1934 komendant Heimwehry Emil Fey podjął próbę rozbrojenia bojówek Schutzbundu w Linzu. Starcia, które tam wybuchły, objęły natychmiast inne miasta Austrii, w tym Wiedeń, gdzie Schutzbund zajął budynki rady miejskiej. Przeciwko Schutzbundowi stanęła Heimwehra, policja oraz oddziały regularnej armii, a w Wiedniu użyto przeciwko nim artylerii. W efekcie walki skończyły się już po paru dniach (w Wiedniu – 13 lutego). W wyniku starć zginęło kilkaset osób (uczestników walk po obu stronach – w tym ok. 200 członków Schutzbundu – oraz przypadkowych ofiar). Po ich zakończeniu skazano i stracono dziewięciu liderów Schutzbundu, wielu jego członków zostało aresztowanych, a ok. 100 uciekło do Czechosłowacji i Związku Radzieckiego (z tych ostatnich wielu padło ofiarami czystek stalinowskich). Rząd zakazał wówczas także działalności SDAPÖ i związanych z nią związków zawodowych. Kilka miesięcy później, w maju tego roku Dollfuß uchylił obowiązującą konstytucję i wprowadził austrofaszystowską dyktaturę. Wielu byłych członków Schutzbundu wzięło potem udział w hiszpańskiej wojnie domowej.

Linki zewnętrzne edytuj