Wikipedia

Resko

miasto w województwie zachodniopomorskim

Resko (do 1945 r. niem. Regenwalde) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Resko. Ośrodek usługowy dla rolnictwa, drobny przemysł spożywczy i drzewny.

Resko
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

łobeski

Gmina

Resko

Prawa miejskie

1288

Burmistrz

Arkadiusz Czerwiński

Powierzchnia

4,49 km²

Wysokość

42[1] m n.p.m.

Populacja (2017–06–30)
• liczba ludności
• gęstość


4263[2]
953,5 os./km²

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

72-315

Tablice rejestracyjne

ZLO

Położenie na mapie gminy Resko
Mapa konturowa gminy Resko, w centrum znajduje się punkt z opisem „Resko”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Resko”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Resko”
Położenie na mapie powiatu łobeskiego
Mapa konturowa powiatu łobeskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Resko”
Ziemia53°46′23″N 15°24′21″E/53,773056 15,405833
TERC (TERYT)

3218044

SIMC

0979580

Urząd miejski
Rynek 1
72-315 Resko
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Według danych z 30 czerwca 2017, miasto miało 4263 mieszkańców[2].

Położenie edytuj

 
Most nad Regą w Resku przy elektrowni wodnej

Resko położone jest w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego w powiecie łobeskim nad Regą. Miasto usytuowane na Równinie Gryfickiej i Wysoczyźnie Łobeskiej. W latach 1818–1945 miasto administracyjnie należało do Powiatu Regenwalde, początkowo z siedzibą w Resku, a od roku 1860 z siedzibą w Łobzie[3]. W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego. W latach 1999–2001 należało do powiatu gryfickiego, a od 2002 r. należy do powiatu łobeskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 r. powierzchnia miasta wynosi 4,49 km²[4].

Resko leży przy drodze wojewódzkiej nr 152 (Płoty – Świdwin). Około 10 km od Reska przebiega droga ekspresowa S6 (trasa Szczecin – Gdańsk). W 2013 roku rozebrana została linia kolejowa nr. 420 Worowo – Wysoka Kamieńska na odcinku Worowo – Resko Północne wraz z infrastrukturą stacji Resko Północne.

Nazwa miasta edytuj

Pochodzenie nazwy miasta Reska nie jest do końca znane. Istnieje teza iż pochodzi ono od starosłowiańskiego słowa „reż” oznaczającego żyto. W zapiskach istnieje wzmianka iż w XIV w. miasto nazywało się tak jak przepływająca przez nie rzeka – Rega. W późniejszym okresie powstała niemiecka nazwa, używana do 1945 r., która brzmiała Regenwalde, co w wolnym tłumaczeniu oznacza Deszczowy Las.

Po zakończeniu II wojny światowej miasto przez pewien czas nosiło nazwę Reskogród[5] oraz Ławiczka[6][7][8][9]. Nazwę Resko wprowadzono rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 roku[10].

Historia edytuj

W X-XI w. był to słowiański gród opolny z osadą[11]. Około XII wieku na wzgórzu nad Regą stanął gród książąt pomorskich, a wkrótce potem rozwinęła się wokół niego osada handlowo-rzemieślnicza. Pierwsza nieudana próba nadania praw miejskich dla osady nastąpiła w roku 1255 i z tego roku też pochodzi pierwsza wzmianka o Resku. W tym czasie była ona własnością dwóch rodów: Borków (wywodzących się ze Strzemiela) i Vidantów. Brak zgodności między oboma rodzinami spowodował problemy z nadaniem lokacji. W latach 1260–1270 Jakub Borek, syn kasztelana kołobrzeskiego Borka z Łobza zabudował zamek nad Regą. Borko z Łobza wraz z synami Jakubem, Janem i Mikołajem lokowali Resko w 1280 roku na prawie magdeburskim[12], jednak wg innych dokumentów źródłowych wynika, że dopiero w 1288 roku Resko otrzymało prawa miejskie, które zostały potwierdzone w 1295 roku[13]. Około 1400 r. nastąpiła budowa kościoła mariackiego dla mieszkańców miasta, a w następnych latach mury obronne. W 1441 r. książę pomorski Eryk I przekazał resztę miasta rodowi von Borcke. Na długie lata, aż do 1808 r. Resko stało się prywatnym miastem rodziny Borcke. Podstawą rozwoju miasta było rolnictwo i częściowo rzemiosło (kowalstwo, młynarstwo i krawiectwo). W 1630 r. wojska cesarskie spaliły i zniszczyły miasto, a od 1648 r. Resko na mocy pokoju westfalskiego przeszło pod władanie Brandenburgii. Kres miastu przyniósł 1714 r., kiedy to w ogromnym pożarze spaleniu uległa większość miasta. Ocalało jedynie 11 domów i kościół. Kolejne działania wojenne w latach 1756–1763 również zniszczyły Resko, a miasto przez kilkanaście następnych lat było okupowane przez żołnierzy rosyjskich. W 1834 r. władze miejskie podjęły decyzję o rozbiórce murów obronnych Reska. Ponad 10 lat później, w 1842 r. Carl Sprengel zakłada w mieście Akademię Rolniczą, Fabrykę Maszyn Rolniczych i powstaje również młyn parowy i gorzelnia. W 1892 r. powstała stacja kolejowa na wąskotorowej linii Wyszogóra – Kołobrzeg. W kolejnych latach Resko uzyskało połączenia kolejowe z kolejnymi miastami: w 1905 r. z Łobzem, a w 1909 r. ze Świdwinem. W latach 1939-1945 w mieście działała tajna organizacja Polska Armia Powstania, która stworzyła silny oddział partyzancki i zbierała tajne informacje wojskowe[11].

W 1945 r. miasto zostało zajęte przez oddziały 3 armii uderzeniowej I Frontu Białoruskiego (ku czci żołnierzy zdobywających Resko po wojnie w Alei Wojska Polskiego postawiono Pomnik Wyzwolenia)[14], a następnie przekazane Polsce. Zniszczenia wojenne w centrum miasta sięgały 60%[15]. Nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta, powstały nowe budynki użyteczności publicznej.

W 1968 r. z miasta został wydzielony obszar o powierzchni 384 ha z miejscowością Policko[16].

W roku 1971 urodził się tutaj Bartosz Arłukowicz.

Zabytki edytuj

 
Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej w Resku

W Resku pomimo znaczących zniszczeń wojennych zachowało się kilka zabytków. Należą do nich:

  • Kościół gotycki pochodzący z XIV-XV w., obecnie Sanktuarium Matki Boskiej Reskiej,
  • Ratusz – pochodzi z 1841 r. wybudowany jest w stylu klasycystycznym, rozbudowany w XX w. Cechuje go skromna sylwetka i niewielka wieżyczka z zegarem i kurantem,
  • Obelisk Karola Sprengla z 1881 r.,
  • Zabytkowa elektrownia wodna na rzece Redze,
  • Budynek Sądu Powiatowego pochodzący z 1900 r., mieszczący obecnie pocztę,
  • Gmach szkoły,
  • Pomnik Żołnierzy Polskich,
  • Zabytkowy Park Miejski, pomnikowe dęby, daglezje i lipy[17],
  • ruiny zamku z (XIV-XV w.) – pierwszy drewniany zamek zbudowano w latach 1260–1270. Pierwsza wzmianka o zamku w dokumencie wydanym z okazji podziału księstwa na dzielnice pojawiała się w 1295 roku. Wiadomo, że zamek był podzielony i jego właścicielami były rody Borków i Vidantów. W 1365 roku Vidanci sprzedali swoją część księciu pomorskiemu Bogusławowi V. Przypuszcza się, że w tym czasie nastąpiła przebudowa zamku na obiekt w pełni murowany. W 1447 roku zamek w całości powrócił do Borków. Największe jednak zniszczenia przyniosła wojna 7-letnia (1756–1763) i przechodzące przez nie wojska rosyjskie. Prawdopodobnie wówczas uległ również zniszczeniu zamek Borków. Na jego miejscu powstał w 1774 roku nowożytny dwór. Około roku 1826, gdy wygasł ród Borków, wzgórze zamkowe i dobra ziemskie przejęła rodzina von Bülow. Zapewne wtedy rozebrano ryglowy dwór Borków, a wzgórze i otaczający go teren zalesiono, tworząc zaczątek parku[13].
  • Cmentarz żydowski w Resku.

Demografia edytuj

Według danych[18] z 30 czerwca 2007 r., miasto miało 4415 mieszkańców.

Rok   Liczba ludności
1815 1190
1850 2400
1880 3200
1900 3400
1925 4020
1939 5014
1960 3415[19]
1983 4137
1995 4749
2000 4585
2005 4410
  • Piramida wieku mieszkańców Reska w 2014 roku[20].


 

Klimat edytuj

W Resku znajduje się stacja hydrologiczno-meteorologiczna.

Średnie wartości temperatur i opadów w Resku[21]
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Czer Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Rocznie
Śr. wysoka temperatura [°C] 6 7 14 21 26 29 29 29 25 20 12 9 18
Śr. niska temperatura [°C] -14 -13 -9 -4 0 3 6 5 1 -1 -5 -11 -3
Opady [mm] 47 36 39 42 50 68 89 88 76 64 58 54 711

Administracja edytuj

 
Urząd Gminy i Miasta w Resku przed remontem

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Reska wybierają do swojej rady miejskiej 8 radnych (8 z 15)[22]. Pozostałych 7 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Resko. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz przy Rynku.

Burmistrzowie Reska:

  • Jan Olszewski (2002–2006)[23]
  • Arkadiusz Czerwiński (od 2006)

Mieszkańcy Reska wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mapa wysokości i głębokości [1].
  2. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Stan i struktura ludności. Ludność stan w dniu 30 VI 2017: Tab. 09 Ludność według płci i miast – zachodniopomorskie [online] [dostęp 2018-02-04].
  3. ↑ Regenwalde [2].
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. ↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
  6. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196.
  7. ↑ Krótka historia powiatu łobeskiego. powiatlobeski.pl. [dostęp 2010-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 września 2013)]. (ang.).
  8. ↑ Ludwik Cwynar. 60 lat temu. „Prowincjonalny Okazjonalnik Literacki „Łabuź””. 52/2005, marzec 2005. 
  9. ↑ Ze starej książki dochodzenie. „Miesięcznik „Łobeziak””. 98, luty 2000. 
  10. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 1).
  11. ↑ a b Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 230-231, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  12. ↑ Łukasz Michalski, Średniowieczne posiadłości Borków w ziemi sławieńskiej i białogardzkiej w kontekście udziału rodu w życiu politycznym, w: Historia i kultura ziemi sławieńskiej t. IV, Sławno 2005, s. 149.
  13. ↑ a b http://wkz.bip.alfatv.pl/pliki/wkz/File/ZWK%202018%20small.pdf
  14. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 709
  15. ↑ Wirtualny sztetl [3].
  16. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 1968 r. (Dz.U. z 1968 r. nr 42, poz. 297).
  17. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 108, ISBN 978-83-7495-133-3.
  18. ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006, ISSN 1734-6118 (pol.).
  19. ↑ Władysław Nowotniak: Gryfice i okolica – Wycieczki po mieście i okolicy. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1962, s. 48.
  20. ↑ Resko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  21. ↑ Historia pogody dla Reska, dane uśrednione z 38 lat. Weatherbase.com. [dostęp 2007-10-24]. (ang.).
  22. ↑ Rada Miejska w Resku. Państwowa Komisja Wyborcza, 2006. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).
  23. ↑ I tura wyborów burmistrza gminy Resko. Państwowa Komisja Wyborcza, 2002. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).
  24. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-15].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Resko&oldid=70778230”