Wikipedia

Rewolwer Colt Single Action Army

Colt Single Action Army (również Single Action Army, SAA, Model P, Peacemaker[3], Colt .45[4], M1873) – amerykański rewolwer jednotaktowy (ang. single-action), zaprojektowany w 1872 r. na bazie modelu Navy wz. 1851[5] przez Colt’s Patent Firearms Manufacturing Company i używany jako broń standardowa armii amerykańskiej w latach 1873–1892.

Colt Single Action Army
Ilustracja
Rewolwer Colt Single Action Army, model Artillery
Państwo

 Stany Zjednoczone

Projektant

William Mason i Charles Brinckerhoff Richards

Producent

Colt’s Patent Firearms Manufacturing Company

Rodzaj

rewolwer

Historia
Produkcja

1873–1941
1956–1974
od 1976

Dane techniczne
Nabój

.45 Colt, .44-40 Winchester, .38-40 Winchester, .32-20 Winchester, .38 Colt i wiele innych w tym: .22 Long Rifle, .38 Special, .357 Magnum i .44 Special[1]

Magazynek

bębenkowy, 6 nabojów

Wymiary
Długość

11 cali (27,9 cm – z lufą 5,5 cala); 12,5 cala (31,8 cm – z lufą 7,5 cala)[2]

Masa
broni

1048 g (z lufą 7,5 cala)

Multimedia w Wikimedia Commons

Colt SAA projektowany był w wielu wariantach dotyczących kalibrów naboi (produkowano go do 30 różnych kalibrów) oraz o różnych długościach lufy. Rewolwer cieszył się olbrzymią popularnością u ranczerów, szeryfów, a także rewolwerowców, wyjętych spod prawa w drugiej połowie XIX wieku. Obecnie Colt SAA znajduje nabywców wśród kolekcjonerów broni palnej i członków grup rekonstrukcyjnych. Jest również ważną częścią Americany, jako „broń, która podbiła Dziki Zachód”[6], był bowiem jednym z najpopularniejszych rewolwerów używanych na tym obszarze[7].

Pierwsza generacja (1873–1941) edytuj

W pierwszej generacji Colt SAA produkowany był z lufami o długości 4,75 cala lub 5,5 cala (model Artillery) oraz jako „model kawaleryjski” (Cavalry) z lufą o długości 7,5 cala. Wersje z krótką lufą (4,75 cala) określane były potocznie „cywilnymi” bądź „pojedynkowymi”. Wytwarzano również wariant posiadający lufę o długości 4 cali, nazywany także „modelem szeryfa” (Sheriff's Model), „specjałem bankiera” (Banker special) lub „strażnikiem sklepów” (Storekeeper)[8]. Ponadto, w II połowie XIX wieku, w zachodniej części Stanów Zjednoczonych często nosił miana takie jak: „wyrównywacz”, „wieprzowa nóżka”, „zadymiarz” czy „błękitna błyskawica”[9].

W latach 1888–1896 produkowany był kolejny wariant Colta SAA o nazwie Flattop Target Model, który posiadał nieco „spłaszczoną” górną obudowę[10]. Produkcję pierwszej generacji modelu M1873 przerwała II wojna światowa – fabryki Colta przerzuciły się wtedy na produkcję uzbrojenia dla wojsk amerykańskich, a rewolwer SAA na kilkanaście lat zszedł z taśmy produkcyjnej. Od 1873 do 1941 r. wyprodukowano około 360 000 sztuk tej broni[11].

Historia I generacji Colta SAA[12]

  • 1873: Premiera Colta SAA na naboje kalibru .45.
  • 1875: modele na kaliber .44 i .22
  • 1877: modele na kaliber 44-40 WCF (Frontier Six Shooter)
  • 1885: modele na kaliber .41
  • 1886: modele na kaliber .38 Colt i 38-40 WCF (Bisley)
  • 1887: modele na kaliber 32-20 WCF
  • 1912: produkcja modelów na kaliber .44 special
  • 1941: zakończenie produkcji I generacji

Druga generacja (1956–1974) edytuj

Produkcja II generacji Peacemakerów rozpoczęła się w 1956 r. Już roku później fabryki Colta postanowiły wypuścić legendarną wersję SAA o nazwie Buntline Special, będącą słynną bronią Wyatta Earpa w pojedynku w O.K. Corral (Buntline'y znane są z wydłużonej lufy o długości 12 cali – 30 cm)[13]. W latach 1961–1974 fabryki Colta dostarczyły na rynek nowy model SAA nazwany The New Frontier (Colt New Frontier), nawiązując do hasła z kampanii prezydenckiej Johna F. Kennedy’ego[14]. Colty The New Frontier zostały wyprodukowane w liczbie 4200 (w tym również 70 sztuk Buntline Special). W latach 1957–1985 wytwarzano kolejny model o nazwie Frontier Scout na naboje .22 Long i karabinowe .22 Magnum[15]. W 1974 r. Colt przerwał produkcję II generacji Peacemakerów, by powrócić do niej 2 lata później jako sprzedaż nowej, trzeciej generacji tych rewolwerów[16].

Trzecia generacja (1976–obecnie) edytuj

Produkcję III generacji Coltów rozpoczęto w II połowie lat 70. XX wieku. Trwa nadal, a w połowie lat 90. Colty SAA zostały jeszcze bardziej spopularyzowane dzięki festiwalom Cowboy Action Shooting, które stanowią rekonstrukcję kultury Dzikiego Zachodu. W latach 1999–2002 wyprodukowano nowe warianty Colta SAA o nazwie Colt Cowboy, które oferowały lufy o długości 4.75, 5.5 oraz 7.5 cala. Wariant 7.5 cala został jednak szybko odrzucony jeszcze w 1999 r. W 2003 r. zaprzestano wytwarzania modelu Colt Cowboy (w latach 1999–2002 wyprodukowano ok. 14 000 sztuk tego wariantu[17].

Użycie wojskowe edytuj

Colt SAA Cavalry Model odegrał dużą rolę w wojnach z Indianami w XIX wieku. Wraz z karabinem Springfield wz. 1873 stanowił podstawowe uzbrojenie amerykańskiej kawalerii. Każdy żołnierz i oficer 7 pułku kawalerii Stanów Zjednoczonych pod dowództwem gen. George’a Armstronga Custera nosił Colta SAA podczas bitwy pod Little Big Horn przeciwko Siuksom i Szejenom w 1876 roku[18].

W 1898 r. SAA były używane w wojnie hiszpańsko-amerykańskiej i w wojnie filipińsko-amerykańskiej[19]. W powszechnym użyciu był również w okresie rewolucji meksykańskiej. Podczas II wojny światowej modelem SAA posługiwał się także gen. George Patton[20].

W kulturze popularnej edytuj

Colt Single Action Army był i jest bardzo popularnym elementem kina. Pojawiał się przede wszystkim w westernach, gdzie stanowił powszechną broń osobistą rewolwerowców, szeryfów i kowbojów. W westernach repliki Colta M1873 produkcji włoskiej firmy Uberti używali m.in. John Wayne (Rio Bravo, Rio Grande, Chisum[21]), Gary Cooper w westernie W samo południe czy Clint Eastwood (Muły siostry Sary, Za garść dolarów, Za kilka dolarów więcej, Powiesić go wysoko[22]).

Ocena broni edytuj

Model SAA uważany jest przez wielu za spuściznę po Samuelu Colcie jako jedna z najbardziej znanych broni na świecie, ale także jako najsilniej kojarząca się z Dzikim Zachodem[9]. Wśród mieszkańców tych terenów cieszył się popularnością przede wszystkim za dobre wyważenie i celność[9]. Według amerykańskich historyków broni „Peacemaker (zgodnie z przydomkiem) pomógł zaprowadzić porządek szeryfom i żołnierzom na Dzikim Zachodzie, będąc symbolem prawa”[9]. Wielu znanych rewolwerowców używało go w pojedynkach, np. Wyatt Earp podczas słynnej strzelaniny w O.K. Corral (według legendy Earp używał wtedy zmodyfikowanego Peacemakera o nazwie Buntline Special). Oprócz Earpa, Modelu P używali bracia Daltonowie, banda Jesse’ego Jamesa, Pat Garrett oraz Bat Masterson, który sam był wielkim entuzjastą tego rewolweru[9].

Galeria edytuj

  •  
    I generacja SAA – rękojeść z kości słoniowej.
  •  
    II generacja SAA – z około 1965 roku.
  •  
    Colt SAA - model Cavalry.
  •  
    Model Cavalry drugiej generacji.
  •  
    Colt Buntline Special Wyatta Earpa – specjalnie wydłużona lufa (30 cm).
  •  
    Naboje do Peacemakera (.45).
  •  
    Bęben SAA z amunicją .45.
  •  
    Gen. Patton ze swoim Coltem SAA o rękojeści z kości słoniowej.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Colt Single Action Army Revolver Review. Guns & Ammo, 2015-05-12. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
  2. ↑ Colt Single Action Army® Revolver. Colt. [dostęp 2017-01-28]. (ang.)..
  3. ↑ Z języka angielskiego: „rozjemca”.
  4. ↑ Bywa często mylony z modelem M1911, który również nosi miano Colta .45.
  5. ↑ Chicoine 2005 ↓, s. 56.
  6. ↑ Sapp 2007 ↓, s. 79.
  7. ↑ Matthew Moss: How the Colt Single Action Army Revolver Won the West. Popular Mechanics, 2016-11-03. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
  8. ↑ Adler 2008 ↓, s. 218–219.
  9. ↑ a b c d e Śmiertelne ślicznotki: Rewolwery Colta (tyt. oryg.: Tales Of The Gun: The Guns Of Colt), History Channel, 1998.
  10. ↑ Flayderman 2011 ↓, s. 102.
  11. ↑ Colt Single Action Army. ColfFever. [dostęp 2017-02-06]. (ang.).
  12. ↑ Taffin i Michalowski 2005 ↓, s. 107-109; John Taffin: Colt’s Single Action Army and new frontier. John Taffin’s Sixguns. [dostęp 2017-02-10]. (ang.).
  13. ↑ Tarr 2013 ↓, s. 82.
  14. ↑ Jim Wilson: Colt New Frontier. American Rifleman, 2012-09-18. [dostęp 2017-02-03]. (ang.).
  15. ↑ Dave Campbell: A Look Back: Colt New Frontier Scout. American Rifleman, 2012-09-18. [dostęp 2017-02-05]. (ang.).
  16. ↑ Mike Venturino: Exclusive Web Extra: The 3rd Generation Of Colt SAA Production. American Handgunner. [dostęp 2017-02-06]. (ang.).
  17. ↑ Chicoine 2005 ↓, s. 70-75.
  18. ↑ Garry James: Military Mystery: What was George Custer’s Last Gun?. Guns & Ammo, 2011-10-03. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  19. ↑ Spanish-American War Equipment. Army Heritage Center Foundation. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  20. ↑ John Elliott: The Known and Lesser Known Carry Guns of George S. Patton. Guns.com, 2011-06-17. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  21. ↑ Single Action Army. Internet Movie Firearms Database - Guns in Movies, TV and Video Games. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
  22. ↑ Clint Eastwood. Internet Movie Firearms Database - Guns in Movies, TV and Video Games. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rewolwer_Colt_Single_Action_Army&oldid=71644622”