Rezerwat przyrody Wąwóz Lipa

Rezerwat przyrody Wąwóz Lipaleśny rezerwat przyrody w południowo-zachodniej Polsce, w woj. dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminach Paszowice i Bolków[1][2].

Wąwóz Lipa
rezerwat leśny
Typ

fitocenotyczny[1][2]

Podtyp

zbiorowisk leśnych[1][2]

Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Położenie

gminy Paszowice i Bolków

Mezoregion

Pogórze Kaczawskie

Data utworzenia

12 listopada 1996

Akt prawny

M.P. z 1996 r. nr 75, poz. 694

Powierzchnia

101,00 ha

Położenie na mapie powiatu jaworskiego
Mapa konturowa powiatu jaworskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wąwóz Lipa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wąwóz Lipa”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wąwóz Lipa”
Ziemia50°59′N 16°02′E/50,983333 16,033333

Opis rezerwatu edytuj

Rezerwat został utworzony 12 listopada 1996 roku na powierzchni 54,70 ha. Rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z 14 lutego 2002 r. powiększono istniejący rezerwat przyrody do powierzchni 101,00 ha. Celem ochrony jest „zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych naturalnych lasów oraz zbiorowisk roślin naskalnych wraz z różnymi typami pomnikowych głazów narzutowych[1][2].

Obszar chroniony znajduje się we wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, u podnóża wschodniej części Gór Kaczawskich w Sudetach, w południowej części Parku Krajobrazowego „Chełmy”, ok. 2,2 km na północny wschód od miejscowości Lipa. Obejmuje fragment południowo-wschodniej części Wąwozu Lipa oraz część doliny potoku Rogoziny i Nysy Małej.

Wąwóz położony jest na wysokości ok. 400 m n.p.m. i zbudowany jest ze skał kompleksu zieleńcowego – zieleńców, łupków zieleńcowych oraz diabazów. Wyróżniają się zwłaszcza rzadko spotykane formy tych skał – tzw. lawy poduszkowe, powstałe w wyniku erupcji podmorskich w starszym paleozoiku. W środkowej części wąwozu występują liczne wychodnie tworzące strome ściany skalne do wysokości 12 m.

Interesujące są tu ślady różnorodnych ruchów masowych (obrywy, osuwiska). W górnym odcinku wąwozu występują liczne eratyki skał skandynawskich oraz pseudoeratryki z Pogórza Kaczawskiego i Przedgórza Sudeckiego.

Wielkim walorem rezerwatu są naturalne zespoły leśne, do których należą:

  1. grąd zboczowy (las klonowo-lipowy) w skalnym wąwozie, ze starymi okazami drzew i bogatym runem, w którym rosną takie chronione rośliny jak: gnieźnik leśny, kruszczyk szerokolistny, paprotnik kolczysty, wyka leśna
  2. kwaśne dąbrowy z wieloma gatunkami chronionymi m.in. buławnik mieczolistny, jarząb brekinia, naparstnica zwyczajna, ukwap dwupienny
  3. łęg wiązowo-jesionowy, w którym rośnie aż 9 gatunków chronionych, m.in. kozłek bzowy, kruszczyk szerokolistny, śnieżyczka przebiśnieg

Innym walorem rezerwatu jest roślinność naskalna reprezentowana przez zespoły paproci szczelinowych (z paprotką zwyczajną, paprotnicą kruchą i zanokcicami) oraz murawy piaskowe (z kostrzewą bladą, rojnikiem pospolitym, perłówką orzęsioną). Wczesną wiosną w runie łęgowym występuje masowy zakwit wczesnowiosennych geofitów, m.in. śnieżycy wiosennej, kokoryczy pustej i pierwiosnka lekarskiego. Wąwóz Lipa posiada jedno z największych stanowisk śnieżycy w parku[3]. Cała flora rezerwatu liczy 274 gatunki roślin naczyniowych, w tym aż 22 to rośliny chronione Polsce, w tym m.in. perłówka siedmiogrodzka, mająca tutaj jedyne stanowisko w zachodniej części kraju.

Najcenniejszym elementem fauny obszaru rezerwatu jest duża populacja salamandry plamistej, która szczególnie licznie występuje w skalnej części wąwozu, gdzie odbywa gody w płynącym tam potoku.

Rezerwat leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Jawor[2]. Nadzór sprawuje Regionalny Konserwator Przyrody we Wrocławiu[1][2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Rezerwat przyrody Wąwóz Lipa. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-07-08].
  2. a b c d e f Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2014 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Wąwóz Lipa”. [w:] Dz. Urz. Województwa Dolnośląskiego poz. 2025 [on-line]. 2014-04-18. [dostęp 2019-07-08].
  3. Przyroda Dolnego Śląska [online], przyrodniczo.pl [dostęp 2018-11-19] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj