Richard Réti

czeski szachista

Richard Réti (ur. 28 maja 1889 w Pezinoku, zm. 6 czerwca 1929 w Pradze) – czechosłowacki szachista, teoretyk, pisarz oraz twórca kompozycji szachowych, przedstawiciel hipermodernistycznej szkoły szachowej[1].

Richard Réti
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1889
Pezinok

Data i miejsce śmierci

6 czerwca 1929
Praga

Obywatelstwo

Czechosłowacja

abcdefgh
8
a8 – Czarna wieża
b8 – Czarny skoczek
c8 – Czarny goniec
d8 – Czarny hetman
e8 – Czarny król
f8 – Czarny goniec
g8 – Czarny skoczek
h8 – Czarna wieża
a7 – Czarny pionek
b7 – Czarny pionek
c7 – Czarny pionek
d7 – Czarny pionek
e7 – Czarny pionek
f7 – Czarny pionek
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny pionek
f3 – Biały skoczek
a2 – Biały pionek
b2 – Biały pionek
c2 – Biały pionek
d2 – Biały pionek
e2 – Biały pionek
f2 – Biały pionek
g2 – Biały pionek
h2 – Biały pionek
a1 – Biała wieża
b1 – Biały skoczek
c1 – Biały goniec
d1 – Biały hetman
e1 – Biały król
f1 – Biały goniec
h1 – Biała wieża
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Otwarcie Rétiego

Życiorys edytuj

Wychowywał się w Wiedniu, gdzie po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia w zakresie matematyki i fizyki. Studia jednak porzucił na rzecz kariery profesjonalnego szachisty. Od 1907 brał udział w międzynarodowych turniejach, początkowo raczej bez powodzenia. Na turnieju w Wiedniu w 1908 roku, wygranym przez Oldřicha Durasa uzyskał zaledwie 1,5 punktu z 19 i zajął ostatnie miejsce. Wielkie sukcesy wymagały jeszcze ponad dziesięciu lat nauki i doświadczeń.

W 1918 i 1919 roku Réti zajął pierwsze miejsce w mniej znaczących międzynarodowych turniejach w Koszycach i Rotterdamie. W 1920 wygrał swój pierwszy prestiżowy turniej w Göteborgu, wyprzedzając m.in. Akibę Rubinsteina, Jefima Bogolubowa i Siegberta Tarrascha. W tym samym roku zwyciężył w turnieju w Amsterdamie przed Gezą Maroczym, Ksawerym Tartakowerem i Maksem Euwem. W tym czasie Réti pisał swoją najważniejszą książkę Die neuen Ideen im Schachspiel (Nowe idee w szachach), która została wydana w Wiedniu w 1922 roku. Rok później ukazało się jej angielskie tłumaczenie pod tytułem Modern Ideas In Chess[2].

Réti kontynuował serię świetnych rezultatów w turniejach szachowej elity. W 1922 roku wygrał w Teplicach. W następnym roku zajął drugie miejsce na dwóch turniejach: w Ostrawie (za Emanuelem Laskerem) i Wiedniu (za Tartakowerem). W 1924 roku udał się na arcymistrzowski turniej do Nowego Jorku, w którym zajął piąte miejsce, wyprzedzony przez trzech mistrzów świata Laskera, Jose Raula Capablankę i Aleksandra Alechina oraz Franka Marshalla. Rozegrał wówczas jedną ze swoich najsłynniejszych partii, w której pokonał Capablankę. Tym samym przerwał niezwykłą passę ówczesnego mistrza świata, który nie przegrał ani jednej partii przez poprzednie osiem lat. W 1925 zwyciężył w mistrzostwach mistrzostwa Republiki Czecho-Słowackiej rozegranych w Bratysławie

 
Partia Frank Marshall (Stany Zjednoczone) – Richard Réti, turniej szachowy Moskwa, 1925

Po turnieju nowojorskim w poszukiwaniu sławy i pieniędzy Réti odwiedził Południową Afrykę, gdzie pobił światowy rekord w jednoczesnej grze "na ślepo". Rozegrał wówczas symultanę na 29 szachownicach, wygrywając 20, remisując 7 i przegrywając tylko 2 partie. Przez kilka lat po powrocie do Europy Réti nie grał najlepiej, jednak pod koniec lat dwudziestych zwyciężył w kilku silnych turniejach, w Wiedniu, Giessen i Brnie (wszystkie trzy w 1928 roku). W 1927 roku był liderem drużyny Czechosłowacji na pierwszej olimpiadzie szachowej w Londynie, na której rezultatem 76,7% uzyskał indywidualnie trzeci wynik[3]. Swój ostatni turniej rozegrał w 1929 roku w Sztokholmie, gdzie zajął pierwsze miejsce. Zdołał przygotować do druku książkę Die Meister des Schachbretts (Mistrzowie szachownicy), która została opublikowana w 1930 roku. Umarł przedwcześnie w wieku 40 lat, zarażony szkarlatyną.

Obok Arona Nimzowitscha i Ksawerego Tartakowera, Richard Réti był główną postacią tak zwanej hipermodernistycznej szkoły szachów, która miała ogromny wpływ na rozwój strategii partii szachowej. Jego Nowe idee w szachach korespondowały z koncepcjami zawartymi w pracach Nimzowitscha i do dziś pozostają klasyczną pozycją, obowiązkową lekturą adeptów szachowych. Réti pozostawił po sobie również zbiór świetnych studiów gry końcowej. Jego nazwiskiem nazwano szachowy debiut, otwarcie Rétiego (1.Sf3).

Według retrospektywnego systemu rankingowego Chessmetrics, najwyżej notowany był w sierpniu 1920 r., zajmował wówczas 5. miejsce na świecie[4].

Publikacje edytuj

  Książki
Rok Tytuł Wydawnictwo
1923 Nya idéer i schackspel Schackförbund
Modern Ideas in Chess ... Translated by John Hart G. Bell & Sons
1930 Das Werk Richard Rétis im Schach Keller & Co.
1958 Masters of the chess board G. Bell & Sons

Przypisy edytuj

  1. Richard Reti. [w:] Encyklopedia szachowa [on-line]. szachmat.com. [dostęp 2019-02-09].
  2. Review: Modern Ideas in Chess. chessvibes.com, 2010-07-19. [dostęp 2019-02-09]. (ang.).
  3. Réti Richard. olimpbase.org. [dostęp 2019-02-09]. (ang.).
  4. Chessmetrics Player Profile: Richard Réti. chessmetrics.com. [dostęp 2019-02-09]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj