Riketsje
Riketsje (Rickettsia) – rodzaj Gram-ujemnych bakterii o kształcie pałeczkowatym z rzędu Rickettsiales.
 Rickettsia rickettsii | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
riketsje |
| Nazwa systematyczna | |
| Rickettsia da Rocha-Lima, 1916 | |
Nazwa pochodzi od nazwiska Howarda Taylora Rickettsa[1].
Są to pasożyty wewnętrzne, zwykle obligatoryjnie wewnątrzkomórkowe[1], występujące u człowieka i ssaków, owadów (np. pcheł, wszy), niekiedy innych stawonogów (kleszczy), przenoszone przez owady na ludzi i inne ssaki i wywołujące w ich organizmach „riketsjozy”. Niekiedy mogą wchodzić w symbiozę ze stawonogami[1].
Najgroźniejszą riketsjozą jest tyfus plamisty (dur plamisty). Inne riketsjozy to: gorączka Q, gorączka plamista.
Riketsje na odzieży zachowują zdolność zakażania przez okres 2-3 tygodni. Rezerwuarem drobnoustrojów są zakażone pchły pasożytujące na szczurach i myszach. Riketsje są wydalane przez wszy wraz z kałem oraz ich wymiocinami. Do ustroju mogą dostać się przez drapanie skóry. Zmiany patologiczne riketsjoz dotyczą naczyń krwionośnych, układu nerwowego, gruczołów dokrewnych i serca.
Hoduje się je w zwierzętach laboratoryjnych (Rudolf Weigl używał wszy[2]), zapłodnionych jajach kurzych[1]. Są zbliżone wielkością do wirusów ospy[1]. Zawierają DNA i RNA w stosunku 1:3,5[1]. Otoczone są wrażliwą na lizozym, cienką ścianą komórkową zawierającą kwas muraminowy[1].
Riketsje są blisko spokrewnione z organizmem, który dał początek mitochondriom[3].
Gatunki edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i Hans Günter Schlegel: Mikrobiologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 158. ISBN 83-01-13999-4.
- ↑ K. Węgier-Maksymowicz: Henryk Mosing (1910-1999). W: Medycyna doświadczalna i mikrobiologia. Warszawa: Państwowy Zakład Higieny, 2000, s. 208.
- ↑ Davide Sassera i inni. Phylogenomic evidence for the presence of a flagellum and cbb3 oxidase in the free-living mitochondrial ancestor. „Molecular Biology and Evolution”, 2011. DOI: 10.1093/molbev/msr159. (ang.).
