Rita Moreno

Rita Moreno, właśc. Rosita Dolores Alverio (ur. 11 grudnia 1931 w Humacao) − amerykańska aktorka, tancerka i piosenkarka pochodzenia hiszpańsko−portorykańskiego; nagrodzona Oscarem za rolę drugoplanową w filmie West Side Story.

Rita Moreno

Rita Moreno (1963)
Imię i nazwisko	Rosita Dolores Alverio
Data i miejsce urodzenia	11 grudnia 1931 Humacao
Zawód	aktorka, piosenkarka, tancerka
Współmałżonek	Leonard Gordon (1965–2010; jego śmierć)
Lata aktywności	od 1950
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się w Humacao w Portoryko jako córka krawcowej Maríi Rosy i rolnika Paco Alverío. Po rozstaniu rodziców została przy matce, a gdy miała pięć lat, przeniosła się z nią do Nowego Jorku. Wkrótce przyjęła nazwisko ojczyma, Edwarda Moreno.

W wieku 11 lat użyczyła głosu w hiszpańskojęzycznych wersjach filmów amerykańskich. Hollywoodzcy łowcy talentów zwrócili na nią uwagę, kiedy w wieku 13 lat zagrała swoją pierwszą rolę – Angelinę w broadwayowskiej sztuce Skydrift. W 1952 zagrała niewielką rolę w musicalu Deszczowa piosenka oraz wystąpiła w drugoplanowej roli w filmie Król i ja.

W 1961 zagrała Anitę w ekranizacji musicalu West Side Story w reżyserii Roberta Wise’a. Za występ w filmie otrzymała Oscara i Złoty Glob dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Należy do grona laureatów EGOT, czyli czterech najważniejszych nagród amerykańskiego przemysłu muzycznego, tj. Emmy, Grammy, Oscara i Tony. Jest pierwszą aktorką (i pierwszą Hiszpanką), która otrzymała nagrody EGOT i Złoty Glob.

W kolejnych latach kontynuowała karierę aktorską, jednak nie powtórzyła sukcesu West Side Story. Występowała w znanych serialach telewizyjnych, m.in. w Brzyduli Betty (2007).

Ma własną gwiazdę w Hollywood Walk of Fame przy 7080 Hollywood Boulevard. W czerwcu 2004 otrzymała z rąk prezydenta George’a W. Busha Medal Wolności, a w 2009 prezydent Barack Obama odznaczył ją Narodowym Medalem Sztuki.

Życie prywatne

W latach 1954–1962 pozostawał w nieformalnym związku z Marlonem Brando, który w trakcie trwania ich relacji miał liczne romanse i dwukrotnie się ożenił. W ujawnionych później wspomnieniach przyznała, że zaszła z nim w ciążę, a on nakłonił ją do aborcji. W 1961 próbowała popełnić samobójstwo.

W 1965 roku poślubiła kardiologa i internistę Leonarda Gordona. Ich małżeństwo trwało do jego śmierci w 2010 roku.

Filmografia

Filmy fabularne

• 2023: Fast X jako Abuelita
• 2021: West Side Story jako Valentina
• 2011: 4Chosen jako Anna Marie Reyes
• 2006: Play It by Ear jako Ruth
• 2006: Lolo's Cafe jako Lucretia (głos)
• 2004: Król narożnika (King of the Corner) jako Inez
• 2004: Copshop jako Mary Alice
• 2003: Scooby Doo i meksykański potwór (Scooby-Doo! and the Monster of Mexico) jako Doña Dolores / Kobieta #3 (głos)
• 2003: Dom nadziei (Casa de Los Babys) jako señora Muñoz
• 2003: Open House jako Lydia Fitch
• 2001: Pinero (Piñero) jako mama Miguela
• 2000: Blue Moon jako Maggie
• 1999: Carlo's Wake jako Angela Torello
• 1999: The Rockford Files: If It Bleeds... It Leads jako Rita Kapkovic Landale
• 1999: Resurrection jako Mimi
• 1998: Włamywacze (The Spree) jako Irma
• 1998: Slumsy Beverly Hills (Slums of Beverly Hills) jako Belle Abromowitz
• 1995: Więzy krwi (The Wharf Rat) jako Mom
• 1995: Angus jako madame Rulenska
• 1995: Best Defense jako Sędzina
• 1994: Tak jak lubię (I Like It Like That) jako Rosaria Linares
• 1993: Włoski film (Italian Movie) jako Isabella
• 1991: Wiek to nie wszystko (Age Isn't Everything) jako Rita
• 1988: Tales from the Hollywood Hills: Closed Set jako Julie Forbes
• 1982: Portrait of a Showgirl jako Rosella DeLeon
• 1981: Cztery pory roku (The Four seasons) jako Claudia Zimmer
• 1981: Evita Peron jako Renata Riguel
• 1980: Happy Birthday, Gemini jako Lucille Pompi
• 1979: Anatomy of a Seduction jako Nina
• 1978: The Boss' Son jako Esther Rose
• 1977: Der Ruf der blonden Göttin
• 1976: Elegant (The Ritz) jako Googie Gomez
• 1975: Shhh
• 1974: Out to Lunch
• 1974: Dominic's Dream jako Anita Bente
• 1971: Porozmawiajmy o kobietach (Carnal Knowledge) jako Louise
• 1969: Marlowe jako Dolores Gonzales
• 1969: Popi jako Lupe
• 1968: The Night of the Following Day jako Vi
• 1963: Cry of Battle jako Sisa
• 1963: A World of Stars
• 1961: West Side Story jako Anita
• 1961: Lato i dym (Summer and Smoke) jako Rosa Zacharias
• 1960: This Rebel Breed jako Lola
• 1957: The Deerslayer jako Hetty Hutter
• 1956: Król i ja (The King and I) jako Tuptim
• 1956: The Lieutenant Wore Skirts jako Sandra Roberts
• 1956: The Vagabond King jako Huguette
• 1955: Siła uczuć (Untamed) jako Julia
• 1955: Seven Cities of Gold jako Ula
• 1954: Ogród zła jako śpiewaczka w knajpie
• 1954: The Yellow Tomahawk jako Honey Bear
• 1954: Jivaro jako Maroa
• 1953: El Alaméin jako Jara
• 1953: Latin Lovers jako Christina
• 1953: Ma and Pa Kettle on Vacation jako Soubrette (niewymieniona w czołówce)
• 1953: Fort Vengeance jako Bridget Fitzgibbon
• 1952: The Ring jako Lucy Gomez
• 1952: Deszczowa piosenka (Singin' in the Rain) jako Zelda Zanders
• 1952: Cattle Town jako Queli
• 1952: The Fabulous Senorita jako Manuela Rodríguez
• 1950: The Toast of New Orleans jako Tina
• 1950: Pagan Love Song jako Terru
• 1950: So Young So Bad jako Dolores Guererro

Seriale telewizyjne

• od 2017: One Day at a Time jako Lydia Riera
• 2011-2013: Szczęśliwi rozwodnicy jako Dori Newman
• 2007: Rodzina Duque (Cane) jako Amalia Duque
• 2006-2007: Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar (Law & Order: Criminal Intent) jako Frances Goren
• 2007: Brzydula Betty (Ugly Betty) jako Ciocia Mirta
• 2007: George Lopez jako Luisa Diaz
• 2005: Poszukiwani (Wanted) jako pani Kelly
• 2005: Prawo i bezprawie (Law & Order: Trial by Jury) jako Mildred Quintana
• 2005: Prawo i bezprawie (Law & Order: Special Victims Unit) jako Mildred Quintana
• 2003: Tajniacy (The Handler) jako Danielle Isabella
• 2003: Obrońca (The Guardian) jako Caroline Novack
• 2003: Życie przede wszystkim (Strong Medicine) jako Lydia
• 2002: Rodzina, ach rodzina (American Family) jako Juana
• 2001: Resurrection Blvd.
• 1997-2003: Oz jako siostra Peter Marie Reimondo
• 1997: Dotyk anioła (Touched by an Angel) jako Amanda
• 1997: Murphy Brown jako dr Nancy Goldman
• 1995: The Magic School Bus jako dr Carmina Skeledon
• 1995: Prawo Burke’a (Burke’s Law) jako Jackie Lodge
• 1994-1995: Zagadki Cosby’ego (The Cosby Mysteries) jako Angie Corea
• 1994: Pomoc domowa (The Nanny) jako panna Stone z d. Wickervich (sezon 1 odcinek 19; gościnnie)
• 1994: Gdzie się podziała Carmen Sandiego? (Where on Earth Is Carmen Sandiego?) jako Carmen Sandiego
• 1993: Hearts Afire jako senator Rhonda Hall
• 1992: Raw Toonage jako różne głosy
• 1991: Top of the Heap jako Alixandra Stone
• 1989-1990: B.L. Stryker jako Kimberly Baskin
• 1989: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Kongresmen Madelyn Woods
• 1987: Złotka (The Golden Girls) jako Renee Corliss
• 1987: The Cosby Show jako pani Granger
• 1983: Statek miłości (The Love Boat) jako Gladys Gordon
• 1982–1983: 9 to 5 jako Violet Newstead
• 1960: Zorro jako Chulita
• 1952: Fireside Theatre jako Maria

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza aktorka drugoplanowa: 1962 West Side Story
• Złoty Glob Najlepsza aktorka drugoplanowa: 1962 West Side Story
• Nagroda Emmy
  • Najlepszy gościnny występ aktorki w serialu dramatycznym: 1978 The Rockford Files
  • Indywidualne osiągnięcia w programach telewizyjnych: 1977 The Muppet Show
• Nagroda Tony Najlepsza aktorka drugoplanowa w sztuce: 1975 The Ritz

Linki zewnętrzne

• Rita Moreno w bazie IMDb (ang.)
• Rita Moreno w bazie Filmweb
• Rita Moreno w bazie Notable Names Database (ang.)