Riverside Church
Riverside Church (pol. Kościół przy Riverside) – kościół międzywyznaniowy o korzeniach baptystycznych położony w Nowym Jorku przy 490–498 Riverside Drive w dzielnicy Upper West Side w okręgu Manhattan. Kościół został zbudowany w latach 1928–1930 na podobieństwo XIII-wiecznych gotyckich katedr w Chartres i w Laon we Francji. Jego wieża jest najwyższą wieżą kościelną w Ameryce Północnej. W wieży znajduje się największy carillon na świecie.
| kościół międzywyznaniowy | |||||||||||||||||
 Wieża kościoła – widok od strony West 120st Street | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stan | |||||||||||||||||
| Miejscowość |
Nowy Jork | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół |
Amerykańskie Kościoły Baptystyczne, Zjednoczony Kościół Chrystusa | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Nowego Jorku  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie stanu Nowy Jork  | |||||||||||||||||
 40°48′43″N 73°57′48″W/40,811944 -73,963333
| |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Historia edytuj
Na początku XX w. członkowie kościołów chrześcijańskich w Nowym Jorku toczyli debatę nad przyszłością ich wiary. Część z nich opowiadała się za interpretacją fundamentalistyczną, propagowaną wcześniej przez myślicieli takich jak William Jennings Bryan, który był zwolennikiem ścisłej interpretacji Biblii i stosowania się do jej zaleceń. Inni natomiast uważali, iż dla powodzenia religii należy wybrać podejście bardziej nowoczesne i aktywnie zaangażować się w sprawy świata, idąc za przykładem Jezusa, jako społecznego rewolucjonisty. W 1922 kongregacja kościoła baptystów Park Avenue Baptist Church, korzystając z głównie finansowego (i nie tylko) wsparcia Johna D. Rockefellera (syna), członka kościoła baptystów i wpływowego przedsiębiorcy oraz modernistycznego pastora baptystów, Harry'ego Emersona Fosdicka opowiedziała się za drugim wariantem, postanawiając stworzyć w Nowym Jorku duży kościół, przypominający katedrę, poświęcony trzem głównym, wyznawanych przez nich zasadom; miał on być:
- kościołem międzywyznaniowym,
- dużym kościołem dzielnicowym, ważnym dla miasta,
- kościołem otwartym na wszystkie wyznania chrześcijańskie.
Dla lokalizacji przyszłego kościoła wybrano wzgórza Morningside Heights na Manhattanie. Działka, zakupiona przez Johna D. Rockefellera, zlokalizowana była w obrębie ulic Riverside Drive, Claremont Avenue,120th Street i 122nd Street. Zaprojektowanie kościoła zlecono architektom Henry'emu C. Peltonowi i Charlesowi Collensowi z firmy Allen, Pelton and Collens. Rockefeller zasugerował obu architektom podroż do Francji i Hiszpanii w celu znalezienia inspiracji do budowy świątyni. Ostatecznie wzór do budowy nawy zaczerpnęli oni z katedry w Chartres a do wieży – z katedry w Laon[1].
W styczniu 1927 rozpoczęto wykopy od fundamenty kościoła[2]. 20 listopada 1927 położono kamień węgielny pod budowę. Ceremonia jego położenia rozpoczęła się od nabożeństwa w kaplicy Union Theological Seminary, z której następnie wyruszyła procesja na plac budowy przyszłego kościoła[3]. Kościół w stanie surowym był już gotowy w roku 1928. 1 czerwca 1929 otwarto biura kościoła przy 122nd Street[2]. W grudniu tego samego roku na wpół ukończona wieża została zniszczona przez pożar. Akcji gaśniczej strażaków z całego Nowego Jorku i New Jersey przyglądało się 100 000 zgromadzonych przechodniów. Remont zniszczonych wnętrz trwał ponad pól roku. W niedzielę 5 października 1930 w kościele pod przewodnictwem pastora Fosdicka, pierwszego ministra, odbyło się inauguracyjne nabożeństwo, w którym wzięło udział 3200 wiernych. Sama budowla wywołała sprzeczne opinie. Przez jednych była chwalona, przez innych natomiast krytykowana; kontrowersje wzbudziła zwłaszcza stalowa konstrukcja bryły kościoła w połączeniu ze stylem neogotyckim, który określono jako nieprzystający do XX-wiecznych rozwiązań budowlanych. W latach 30. XX w. kościół stał się centrum działalności religijnej i społecznej dając zatrudnienie ponad 200 osobom. We wrześniu 1942 Fosdick odszedł na emeryturę. W maju 1946 wygłosił swoje ostatnie kazanie w kościele. Jego następcą został Robert James McCracken; sprawował on swoją funkcję w latach 1946–1947. Po nim ministrami byli kolejno: Ernest T. Campbell (1968–1976), William Sloane Coffin Jr. (1977–1987)[3], James A. Forbes Jr. (1989–2007), Brad R. Braxton (2008–2009). Od stycznia 2011 głównym ministrem (Senior Minister) jest wielebny Stephen H. Phelps[4].
W latach 60. Riverside Church stał się centrum działalności politycznej i społecznej. Wystąpił w nim Martin Luther King krytykując z kościelnej kazalnicy niesprawiedliwość społeczną i wojnę w Wietnamie. Do kościoła należy obecnie 2400 wyznawców wywodzących się z ponad 40 wspólnot narodowych, etnicznych i kulturowych[3].
Architektura edytuj
Wygląd zewnętrzny edytuj
Usytuowany na osi północ-południe kościół składa się z trzech części: pięcioprzęsłowej nawy i prezbiterium, skierowanych w stronę 122nd Street, 22-kondygnacyjnej wieży z narteksem oraz kaplicy Christ Chapel, dzwonnicy, pomieszczeń biurowych, sal spotkań i półtorakondygnacyjnego „krużganka” od strony Claremont Avenue. Stalowa konstrukcja, obudowana blokami z wapienia pochodzącego z Indiany była niezbędna w celu przyspieszenia budowy oraz dla wzmocnienia wieży, w której górnych kondygnacjach zawieszono ogromny, carillon[3]. Wysoka na 119,48 m wieża[5] jest najwyższą wieżą kościelną w Stanach Zjednoczonych i całej Ameryce Północnej.
Carillon edytuj
Zawieszony w wieży carillon ufundował John D. Rockefeller dedykując go swojej matce, Laurze Spelman Rockefeller. Carillon tworzą obecnie 74 odlane z brązu dzwony, z których najmniejszy wazy 4,5 kg a największy (tzw. bourdon) – 18 ton i jest największym i najcięższym dzwonem carillonowym, jaki kiedykolwiek odlano. Carillon został odlany w 1925 w ludwisarni Gillett & Johnston Foundry w Wielkiej Brytanii i był już wówczas największym carillonem na świecie mając 53 dzwony (w tym ważący 10 ton bourdon. Carillon pierwotnie wisiał w kościele Park Avenue Baptist Church. W 1930 został przeniesiony do Riverside Church i rozbudowany przez te samą ludwisarnię; stał się pierwszym carillonem, którego skala przekroczyła 5 oktaw. W 1956 wyższy rząd dzwonów zastąpiły nowe, odlane w ludwisarni Van Bergen w Holandii. W sąsiedztwie carillonu znajduje się maszynownia z urządzeniami do wprawiania dzwonów w ruch, a także specjalne pomieszczenie z klawiaturą – manuałami i pedałem. Dzwony uruchamiane są bezpośrednio z klawiatury, jedynie do 6 najcięższych zainstalowano elektropneumatyczne urządzenia wspomagające[6]
Wystrój zewnętrzny edytuj
Dekoracją zewnętrzną zajął się zespół artystów, rzemieślników i rzeźbiarzy. Nad realizacją programu rzeźbiarskiego czuwał Robert Garrison. Większość rzeźb powstała w pracowniach nowojorskich, m.in.: braci Horatio i Bruno Piccirillich, Johna Donnelleya i Maxfielda H. Kecka. W swojej pracy ściśle naśladowali oni średniowieczne wzorce, przeobrażając symbolikę religijną w rozmaite architektoniczne detale. Większość rzeźb umieszczono od strony Riverside Drive, zwłaszcza w okolicach głównego wejścia, składającego się z podwójnych drewnianych drzwi i umieszczonych nad nimi pięciu figuratywnych archiwolt przedstawiających proroków i następców Jezusa. W drugim łuku umieszczono podobizny uczonych (Hipokratesa, Darwina, Einsteina), a w trzecim – filozofów (od Pitagorasa do Emanuela Kanta i Ralpha Waldo Emersona). 10 gotyckich okien z witrażami, umieszczonych w górnych partiach nawy głównej stanowi niemal wierne kopie okien katedry w Chartres. Ich wykonanie zlecono wytwórcom francuskim: Jacques'owi Simonowi z katedry w Reims i Charlesowi Lorinowi z katedry w Chartres. Okna znajdujące się poniżej, w nawach bocznych, powstały w pracowniach Bostonu, ale i w ich wypadku również nawiązano do wzorców z Chartres[3].
Wnętrze edytuj
Wnętrze, zaprojektowane przez Burnhama Hoyta, również jest utrzymane w duchu gotyckim. Na przepierzeniach umieszczono wyobrażenia Johanna Sebastiana Bacha, Michała Anioła, Abrahama Lincolna, Florence Nightingale i Bookera Washingtona[3].
Trzy wiszące wewnątrz obrazy pędzla Heinricha Hofmanna stanowią dar Johna D. Rockefellera; są to: Chrystus w świątyni (1871), Chrystus i młody bogacz (1889) oraz Chrystus w Ogrójcu (1890)[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b nyc-architecture.com: Riverside Church. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).
- ↑ a b The Riverside Church New York City: Riverside Timeline. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Matthew A. Postal w: Neighborhood Preservation Center: Riverside Church New York City. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).
- ↑ The Riverside Church New York City: Senior Minister. Stephen H. Phelps. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).
- ↑ Emporis: Riverside Church New York City. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).
- ↑ The Riverside Church New York City: The Carillon. [dostęp 2012-08-28]. (ang.).