Rogatka (budynek)

Rogatka – mały budynek, parterowy albo dwukondygnacyjny stawiany przy głównym trakcie komunikacyjnym prowadzącym do miasta. Był siedzibą miejskich władz skarbowych, których zadaniem było pobieranie opłat celnych i drogowych.

Opis edytuj

Rogatki budowano na granicy miasta, stawiane były parami, po obu stronach drogi. Pomiędzy nimi ustawiano zamykającą przejście ruchomą barierę. Budowanie rogatek rozpoczęto w drugiej połowie XVIII wieku, czyli w okresie większej, wychodzącej poza dawniejsze bramy miejskie, rozbudowy miast.

W Polsce klasycystyczne budynki rogatek, wznoszone w dobie Królestwa Polskiego w miastach wojewódzkich, zachowały się m.in. w Kaliszu (rogatka wrocławska), Płocku i Warszawie (rogatki Grochowskie i Mokotowskie).

Współcześnie określenia rogatki miasta używa się także do określenia miejsca na granicy miejscowości przy drodze, nawet gdy nie ustawia się tu żadnych punktów pobierania opłat ani kontrolnych.

Jedna z rogatek Grochowskich w Warszawie
Rogatka Olszańska w Krakowie
Jedna z rogatek Mokotowskich w Warszawie
Rogatki Dobrzyńskie w Płocku
Rogatka Lubelska w Radomiu
Rogatka Szczytnicka we Wrocławiu

Przypisy edytuj

↑ Iwona Barańska: Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, s. 155–160. ISBN 83-85638-24-5.

Bibliografia edytuj

Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 136-137. ISBN 83-85001-89-1.

[1] Iwona Barańska: Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, s. 155–160. ISBN 83-85638-24-5.

[1]