Roh Tae-woo (kor. 노태우, ur. 4 grudnia 1932 w Taegu, zm. 26 października 2021[1] w Seulu[2]) – południowokoreański generał i polityk, szósty prezydent Korei Południowej (1988–1993), przewodniczący Partii Sprawiedliwości Demokratycznej.

Roh Tae-woo
Ilustracja
Roh Tae-woo (1989)
Data i miejsce urodzenia

4 grudnia 1932
Daegu

Data i miejsce śmierci

26 października 2021
Seul

6. Prezydent Republiki Korei
Okres

od 25 lutego 1988
do 24 lutego 1993

Przynależność polityczna

Demokratyczna Sprawiedliwość

Poprzednik

Chun Doo-hwan

Następca

Kim Young-sam

podpis

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Urodził się 4 grudnia 1932 w Taegu.

Zamach stanu (1979)

edytuj

Brał udział w zamachu stanu (wraz z Chun Doo-hwanem) w październiku 1979 kiedy to prezydent Park Chung-hee został zastrzelony, a na fotelu prezydenckim zasiadł Choi Kyu-ha. Roh był współodpowiedzialny za stłumienie rewolty w Kwangju (później oskarżony za swą działalność). Od początku lat 80. XX wieku Roh pełnił wiele znaczących funkcji – był ministrem ds. bezpieczeństwa i polityki, ministrem sportu i spraw wewnętrznych, a od 1983 przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Igrzysk Olimpijskich.

Dojście do władzy

edytuj

W 1986 roku nasiliły się fale demonstracji (jedna z przyczyn – obalenie reżimu F. Marcosa na Filipinach) – opozycja domagała się odwołania Chun Doo-hwana. Chun Doo-hwan, w momencie gdy jego kadencja chyliła się ku końcowi, wyznaczył Roh Tae-woo jak reprezentanta swej partii w wyborach (sprowokowało to kolejne zamieszki). Przeprowadzone wybory okazały się zwycięskie dla Roh Tae-woo – uzyskał 37% poparcia (przy 89,2% frekwencji). Do jego sukcesu na pewno przyczyniły się igrzyska olimpijskie w Seulu – Koreańczycy chcieli uniknąć rozruchów podczas imprezy oraz wiążącej się z tym ewentualnej kompromitacji w oczach całego świata. Woleli poprzeć istniejący reżim, mający być gwarancją spokoju, aniżeli ryzykować jakąkolwiek radykalną zmianę. W kampanii wyborczej zresztą Roh Tae-woo przyjął ugodowy ton, próbując zjednać sobie sympatię społeczeństwa w dużym stopniu sympatyzującego z ruchami rewolucyjnymi. Przedstawił 8 punktowy program wyborczy, który zakładał: wprowadzenie powszechnych wyborów; rozpoczęcie procesu demokratyzacji; przywrócenie praw obywatelskich Kim Dae-jungowi (zwolnił go z aresztu domowego bardzo szybko bo już w lipcu 1987 roku) i innym więźniom politycznym; zapewnienie ochrony praw człowieka; zniesienie cenzury; rozszerzenie autonomii lokalnej; zezwolenie na szersze działanie partii politycznych; przeprowadzenie reform społecznych. Opozycja również przyczyniła się do zwycięstwa Roh Tae-woo – wystawiła 2 kandydatów (Kim Yeong-sam i Kim Dae-jung), z których każdy zdobył odpowiednio 28% i 27% (jeden kandydat prawdopodobnie miałby szansę pokonania Roh Tae-woo). W lutym 1988 Roh Tae-woo rozpoczął swą prezydenturę, opartą na konstytucji, skonstruowanej według następujących zasad: oddzielenie wojska od polityki, 5 letnia kadencja prezydenta, brak możliwości reelekcji, większa kontrola parlamentu nad prezydentem, ochrona praw człowieka, parlament zyskał możliwość dochodzeń w sprawach państwowych.

Rządy

edytuj

Za rządów Roh Tae-woo utrzymywał się stały wzrost gospodarczy, oscylujący w granicach 8-10%. Jako prezydent Roh Tae-woo zręcznie kontrolował opozycję, jego rządy miały wręcz manipulatorską formę aczkolwiek w swych działaniach nie uciekał się do terroru. Próbował zjednać opozycję, ustabilizował sytuację wewnętrzną. Igrzyska olimpijskie w Seulu (1988) stanowiły sukces w Korei Południowej, przyczyniając się do ugruntowania pozycji międzynarodowej Korei i ukazania światu rozwoju gospodarczego tegoż państwa.

W polityce zagranicznej Roh Tae-woo odniósł wiele znaczących sukcesów: nawiązał stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową w celu normalizacji i stabilizacji sytuacji w regionie; unormował stosunki z Rosją (sam prezydent Borys Jelcyn przeprosił za zestrzelenie samolotu koreańskich linii lotniczych przez siły radzieckie[3]); opowiedział się za członkostwem obu państw koreańskich w ONZ; opowiadał się za utworzeniem z Płw. Koreańskiego strefy beznuklearnej; próbował unormować stosunki z Koreą Północną (powołanie dwustronnych komisji ds. polityki wojskowej, gospodarczej, biur łącznikowych, tryb łączenia rodzin koreańskich).

Formę jego rządów można określić mianem prawicowego wojskowego autorytaryzmu zmierzającego ku demokracji. Jego następcą został Kim Yung-sam, który stał się pierwszym od 30 lat cywilnym prezydentem.

Po zakończeniu prezydentury

edytuj

Współuczestnictwo Roh Tae-woo w tłumieniu rewolty w Kwangju kładło cień na cały okres jego rządów. Nasilona kampania społeczna doprowadziła do aresztowania w 1995 roku Roh Tae-woo i Chun Doo-hwana – wytoczono im proces o łapówkarstwo, korupcję, później dodano zarzuty zdrady, buntu przeciw legalnej władzy, uznano ich winnymi zamachu stanu. Początkowo skazano Chun Doo-hwana na karę śmierci, a Roh Tae-woo na 22,5 lat pozbawienia wolności, po apelacji kary zmniejszono odpowiednio do dożywotniego pozbawienia wolności i 17 lat, a ostatecznie w 1997 roku ustępujący prezydent Kim Yung-sam i prezydent elekt Kim Dae-jung osiągnęli porozumienie, w wyniku którego w drodze łaski obydwu generałom darowano kary. Chun Doo-hwan wraz z żoną resztę swego życia spędza w buddyjskim klasztorze, pokutując za swe grzechy.

Mimo że Roh Tae-woo razem ze swoją żoną byli pobożnymi buddystami finansującymi buddyjskie świątynie, w 2010 roku nawrócili się na chrześcijaństwo przez swoją córkę Soyoung Noh, dyrektorkę Centrum Sztuki Nabi, która także nieco wcześniej nawróciła się na protestancki nurt chrześcijaństwa[4]. Zmarł 26 października 2021, a jego pogrzeb odprawił pastor Kang-seok So, z Kościoła prezbiteriańskiego Sae Eden[5].

Przypisy

edytuj
  1. Korea Płd.: Zmarł były prezydent Roh Tae-woo – rynki zagraniczne [online], wnp.pl [dostęp 2021-10-26] (pol.).
  2. ''South Korea's former president Roh Tae-woo dies at 88 – hospital'' [online], reuters.com [dostęp 2021-10-26] (ang.).
  3. W 1983 roku zestrzelony został koreański samolot rejsu KAL 007 – rzecz jasna wywołało to stanowczą reakcję Zachodu, P. Kenez, Odkłamana historia Związku Radzieckiego, Wyd. Bellona, Warszawa 2008, s. 289.
  4. ‘불교신자’ 노태우 전 대통령, 기독교인 됐다… 노소영씨가 밝히는 아버지의 신앙 [online], 코람데오닷컴, 12 lipca 2012 [dostęp 2022-11-07] (kor.).
  5. 크리스천투데이, “노태우 전 대통령, 예수님 영접하고 모든 삶 회개” [online], 종교신문 1위 크리스천투데이, 30 października 2021 [dostęp 2022-11-07].

Bibliografia

edytuj
  • Calvocoressi Peter,Polityka międzynarodowa 1945-2000, s. 595-599.
  • Rurarz Joanna, Historia Korei.