Rubel białoruski

jednostka monetarna Białorusi

Rubel białoruski (biał. беларускі рубель) – jednostka monetarna Republiki Białorusi równa 100 kopiejkom, wprowadzona do obiegu w roku 1992, po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości.

Rubel białoruski
Ilustracja
Banknot 200 rubli serii z 2009 r. (w obiegu od 1 lipca 2016 r.)
Kod ISO 4217

BYN

Symbol

Br

Państwo

 Białoruś

Bank centralny

Narodowy Bank Republiki Białorusi

Poziom inflacji

16,2% (2015 kwiecień)[1]

Podział

1 rubel = 100 kopiejek

Banknoty

5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 rubli

Monety

1, 2, 5, 10, 20, 50 kopiejek
1, 2 ruble

Rubel białoruski miał oznaczenie według standardu ISO 4217 BYB do 2000 r., BYR do czerwca 2016 r., a obecnie jest oznaczony symbolem BYN.

Historia edytuj

Pierwsze banknoty wprowadzone w 1992 r. miały nominały 50 kopiejek oraz 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 rubli. Jako oficjalny środek płatniczy niepodległego państwa białoruskiego w momencie wprowadzenia równy był 10 rublom państw nieistniejącego już ZSRR. Kolejne banknoty wprowadzane do obiegu, o nominale 200, 500 (1992), 1000 (1993) i 5000 (1994) rubli, opatrzono wizerunkami miast i budynków białoruskich.

Wraz z narastającą inflacją do obiegu wprowadzono nową serię banknotów, tym razem o wymiarach 150×69 i 150×74 mm. Zachowano rozpoczętą w 1992 roku stylistykę. Kolejno pojawiały się nominały 20 000 (1994), 50 000 (1995), 100 000 (1996), 500 000 (1998), 1 000 000 i 5 000 000 (1999) rubli.

1 stycznia 2000 roku dekretem prezydenta Aleksandra Łukaszenki przeprowadzono denominację, polegającą na skreśleniu 3 zer. Do obiegu zostały wprowadzone ruble (BYR) o nominałach 1, 5, 10 (mały format), 20, 50, 100, 500, 1000 oraz 5000 rubli (duży format). Kolejny nominał – 10 000 rubli wprowadzono do obiegu już w roku 2001. W roku 2002 w obiegu pojawiły się banknoty o nominałach 20 000 i 50 000 rubli, a w roku 2005 – 100 000 rubli białoruskich.

1 października 2001 roku zostały wydrukowane kolekcjonerskie banknoty o nominałach 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000, 5000 i 10000 rubli z nadrukiem "MILLENNIUM", serią aa, oraz nietypową niską numeracją. Banknoty zostały wydrukowane z okazji drugiego tysiąclecia.

Na dzień 1 stycznia 2005 planowano wycofanie tej waluty z obiegu i zastąpienie jej rublem rosyjskim, co miało być naturalną konsekwencją wprowadzenia rosyjsko-białoruskiej unii walutowej. Na skutek nieporozumień pomiędzy władzami obydwu państw do urzeczywistnienia tej unii jednak nie doszło[2].

1 stycznia 2009 wprowadzono nieoczekiwaną dewaluację rubla białoruskiego o 20%. Nieoczekiwaną, ponieważ jeszcze w połowie grudnia Aleksander Łukaszenka uspokajał naród, że kurs rubla jest stabilny.

24 maja 2011 wprowadzono nieoczekiwaną dewaluację rubla białoruskiego o 54%. Nieoczekiwaną, ponieważ jeszcze w marcu Aleksander Łukaszenka i Piotr Prakapowicz uspokajali naród, że kurs rubla jest stabilny i dewaluacji nie będzie.

12 marca 2012 roku w rezultacie przekraczającej 100% inflacji wprowadzono do obiegu banknot o nominale 200 000 rubli (ok. 24,50 USD w dniu wprowadzenia do obiegu).

1 lipca 2016 roku na Białorusi przeprowadzona została denominacja rubla białoruskiego. Jeden nowy rubel odpowiada 10 000 starych rubli. Po raz pierwszy w historii Białorusi w obiegu pojawiły się także monety[3]. Do obiegu trafiło 7 banknotów o nominale: 5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 rubli oraz 8 monet o nominałach: 1, 2, 5, 10, 20, 50 kopiejek, 1 rubel i 2 ruble. Banknoty przedstawiają obiekty architektoniczne i zabytki Białorusi. „Stare” banknoty były w obiegu do końca 2016 roku, potem możliwa jest ich wymiana w bankach.

Banknoty edytuj

Pierwszy rubel (1992–1999) edytuj

Seria 1992[4][5]
Awers Rewers Nominał Wymiary Opis Znak Wodny Druk Zabezpieczenia Data
Awers Rewers Druku Wprowadzenia Wycofania Wymiany
    50 kopiejek 105 × 53 mm Wiewiórka pospolita Pogoń Figury geometryczne "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne Znak wodny i UV 1992 25 maja 1992 1 stycznia 2001 31 grudnia 2000
    1 rubel Zając Numeracja, znak wodny i UV
    3 ruble Bóbr europejski
    5 rubli Wilk
    10 rubli Ryś
    25 rubli Łoś
    50 rubli Niedźwiedź
    100 rubli Żubr
    200 rubli Mińsk 8 grudnia 1992
    500 rubli Plac Zwycięstwa w Mińsku
    1000 rubli Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi 3 listopada 1993 31 grudnia 2003
    5000 rubli Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca 7 kwietnia 1994
Seria 1994
    20 000 rubli 150 × 69 mm Budynek Narodowego Banku Białorusi Pogoń Wieża i drzewo "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk 1994 28 grudnia 1994 1 stycznia 2001 r 31 grudnia 2003
    50 000 rubli Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej
Główne wejście do Twierdzy brzeskiej Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej
Główne wejście do Twierdzy brzeskiej
Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso 1995 15 września 1995
    100 000 rubli Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau Baletnica 1996 17 października 1996
Seria 1998
    1000 rubli 110 × 60 mm Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi Nominał w figurach Figury geometryczne "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne Numeracja, znak wodny i UV 1998 16 września 1998 1 stycznia 2001 31 grudnia 2003
    5000 rubli Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca
    500 000 rubli 150 × 69 mm Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso 1 grudnia 1998
    1 000 000 rubli Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego Wazon z Kwiatami Numeracja, znak wodny i UV, nić zabezpieczająca, druk wypukły, mikrodruk, recto-verso, efekt kątowy 1999 30 kwietnia 1999
    5 000 000 rubli Pałac Sportów w Mińsku Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze Narciarz 6 września 1999

Drugi rubel (2000–2016) edytuj

Seria 2000[6][7][5]
Wizerunek Nominał Wymiary Kolor główny Opis Znak wodny Druk Data
Awers Rewers Awers Rewers Druku Wprowadzenia Wycofania Wymiany
    1 rubel 110 × 60 mm Zielony Budynek Narodowej Akademii Nauk Białorusi Nominał w figurach Figury geometryczne "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne 2000 1 stycznia 2000 1 kwietnia 2003 31 stycznia 2003
    5 rubli Różowo – czerwony Widok na Troickie Przedmieście w Mińsku 1 grudnia 2004 30 czerwca 2005
    10 rubli Jasnoniebieski Budynek Narodowej Biblioteki Białorusi 1 marca 2013 31 marca 2014
    20 rubli 150 × 69 mm Oliwkowo-żółty Budynek Narodowego Banku Białorusi Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi Stare logo Banku Białorusi
    50 rubli Pomarańczowo-czerwony Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej Główne wejście do Twierdzy brzeskiej Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej 1 lipca 2015 1 lipca 2016
    100 rubli Jasnozielony Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau Baletnica 1 stycznia 2017 1 stycznia 2022
    500 rubli 150 × 74 mm Jasnobrązowy Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku
    1000 rubli Jasnoniebieski Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego Wazon z Kwiatami
    5000 rubli Jasnofioletowy Pałac Sportów w Mińsku Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze Narciarz
    10 000 rubli Różowy Panorama miasta Witebsk Letni amfiteatr w Witebsku Wieża ratuszowa w Witebsku 16 kwietnia 2001
    20 000 rubli Szary Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego Wazon 21 stycznia 2002
    50 000 rubli Błękitny Zamek w Mirze Ozdobne elementy architektoniczne na zamku Wieża Zamku w Mirze 20 grudnia 2002
    100 000 rubli Pomarańczowy Zespół zamkowy w Nieświeżu Widok na zamek w Nieświeżu z obrazu Napoleona Ordy Ornament, logo Banku Białorus 15 lipca 2005
    200 000 rubli Jasnozielony Muzeum Sztuki w Mohylewie Kolaż architektoniki budynku muzeum Kwiat, logo Banku Białorusi 2012 (2000) 12 marca 2012
Seria 2010
    50 rubli 150 × 69 mm Pomarańczowo-czerwony Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej Główne wejście do Twierdzy brzeskiej Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne 2010

(2000)

29 grudnia 2010 1 lipca 2015 1 lipca 2016
    50 000 rubli 150 × 74 mm Błękitny Zamek w Mirze Ozdobne elementy architektoniczne na zamku Wieża Zamku w Mirze 1 stycznia 2017 1 stycznia 2022
Seria 2011
    100 rubli 150 × 69 mm Jasnozielony Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau Baletnica "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne 2011

(2000)

5 września 2011 1 stycznia 2017 1 stycznia 2022
    500 rubli 150 × 74 mm Jasnobrązowy Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku 15 marca 2011
    1000 rubli Jasnoniebieski Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego Wazon z Kwiatami
    5000 rubli Jasnofioletowy Pałac Sportów w Mińsku Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze Narciarz 25 lipca 2011
    10 000 rubli Różowy Panorama miasta Witebsk Letni amfiteatr w Witebsku Wieża ratuszowa w Witebsku 15 marca 2011
    20 000 rubli Szary Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego Wazon

Trzeci rubel (od 2016) edytuj

Seria 2009[8][7]
Wizerunek Nominał Wymiary Kolor Główny Opis Znak wodny Druk Data
Awers Rewers Awers Rewers Druku Wprowadzenia
    5 rubli 135 x 72 mm Pomarańczowy Baszta Kamieniecka Kolaż na temat pierwszego osad słowiańskich Baszta Kamieniecka "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne 2009

2019

1 lipca 2016

20 maja 2019

    10 rubli 139 x 72 mm Jasnoniebieski Kościół Przemienienia Pańskiego w Połocku Kolaż na temat oświecenia i druku Kościół Przemienienia Pańskiego w Połocku
    20 rubli 143 x 72 mm Żółty Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu Kolaż na temat duchowości Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu 2009

2020

1 lipca 2016

23 marca 2020

    50 rubli 147 x 72 mm Zielony Zamek w Mirze Kolaż na temat sztuki Zamek w Mirze
    100 rubli 151 x 72 mm Turkusowy Zamek w Nieświeżu Kolaż na temat teatru i ludowych świąt Zamek w Nieświeżu 2009

2022

1 lipca 2016

1 lipca 2022

    200 rubli 155 x 72 mm Fioletowy Obwodowe Mohylewskie Muzeum Sztuk imienia P. W. Masłenikowa Kolaż na temat rzemiosła i urbanistyki Obwodowe Mohylewskie Muzeum Sztuk imienia P. W. Masłenikowa 2009 1 lipca 2016
    500 rubli 159 x 72 mm Różowo-Niebieski Biblioteka Narodowa Białorusi Kolaż na temat literatury Biblioteka Narodowa Białorusi

Kolekcjonerskie banknoty edytuj

Kolekcjonerska emisja - "MILLENNIUM"[9]
Wizerunek Nominał Wymiary Kolor Główny Opis Znak wodny Druk Nakład

(szt)

Data
Awers Rewers Awers Rewers Wprowadzenia
 
 
1 rubel 110 × 60 mm Zielony Figury geometryczne Nominał w figurach Figury geometryczne "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja 2500 1 października 2001
 
 
5 rubli Różowo – czerwony
 
 
10 rubli Jasnoniebieski
 
 
20 rubli 150 × 69 mm Oliwkowo-żółty Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi, Napis "MILLENNIUM" Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi Stare logo Banku Białorusi
 
 
50 rubli Pomarańczowo-czerwony Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej, Napis "MILLENNIUM" Główne wejście do Twierdzy brzeskiej Brama Szpitalna (Chełmska) – fragment Twierdzy brzeskiej
 
 
100 rubli Jasnozielony Scena z baletu „Favourite” E.A. Hlebau,

Napis "MILLENNIUM"

Narodowa Akademicka Opera Wielka i Dom Baletu Białorusi w Mińsku Baletnica
 
 
500 rubli Jasnobrązowy Rzeźby na frontonie Pałacu Kultury, Napis "MILLENNIUM" Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku Republikański Pałac Kultury Związków Zawodowych w Mińsku
 
 
1000 rubli 150 × 74 mm Jasnoniebieski Fragment obrazu Portret żony z kwiatami i owocami Jana Chruckiego, Napis "MILLENNIUM" Narodowe Muzeum Sztuki Białorusi w Mińsku Wazon z Kwiatami
 
 
5000 rubli Jasnofioletowy Olimpijski Kompleks Sportowy Raubicze, Napis "MILLENNIUM" Pałac Sportów w Mińsku Narciarz
 
 
10000 rubli Różowy Letni amfiteatr w Witebsku, Napis "MILLENNIUM" Panorama miasta Witebsk Wieża ratuszowa w Witebsku
Kolekcjonerska emisja - "10 lat Narodowego Banku Białorusi"[10]
20 rubli 150 × 69 mm Oliwkowo-żółty Wnętrze budynku Narodowego Banku Białorusi Budynek Narodowego Banku Białorusi, stare logo Banku Białorusi z napisem 1991-2001 Stare logo Banku Białorusi "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja 5500 1 stycznia 2001
Kolekcjonerska emisja - "20 lat Narodowego Banku Białorusi"[11]
20000 rubli 150 × 74 mm Szary Widok pałacu ze zdjęcia A. Idzikowskiego Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu, hologram z logiem Banku Białorusi, poniżej napis 1991-2011 Wazon z Kwiatami "Goznak" - Federalne Przedsiębiorstwo Unitarne, Rosja 3000 1 grudnia 2010

Przypisy edytuj