Rudosterka czerwonobrzucha
Rudosterka czerwonobrzucha[3] (Pyrrhura perlata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje w centralnej Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Pyrrhura perlata[1] | |||
| (Spix, 1824) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rudosterka czerwonobrzucha | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Baptist von Spix w 1824 na podstawie holotypu z wybrzeża Amazonki. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Aratinga perlatus[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny uznaje nazwę Pyrrhura perlata; uznaje gatunek za monotypowy[5]. Problematyczny był holotyp rudosterki czerwonobrzuchej, który uważano za przedstawiciela osobnego gatunku, opisanego jako Pyrrhura rhodogaster; holotyp okazał się jednak być osobnikiem młodocianym[6]. Rudosterki: czerwonobrzucha i perlista (P. lepida) są przez niektórych autorów uznawane za jeden gatunek[7]. Badania genetyczne wykazały, że najbliżej z nimi spokrewnione są rudosterka kasztanowobrzucha (P. frontalis) i zielonolica (P. molinae)[8].
Morfologia edytuj
Nie występuje dymorfizm płciowy, także w wymiarach[7]. Długość ciała wynosi około 24 cm[6]. Długość skrzydła (n=50) 127–139 mm, długość ogona (n=28) 100–117 mm, długość skoku 11,6–17 mm, długość górnej krawędzi dzioba (n=47) 16,1–18,8 mm, masa ciała (n=6) 76–91 g[7].
Głowa ciemnobrązowa, pokryta płowymi cętkami. Boki głowy u góry zielone, w dół barwa przechodzi w niebieską. Wokół oka widać białą, nagą skórę. Na pokrywach usznych występują płowe plamki. Boki szyi i górna część piersi szare, krawędzie piór płowe. Niższa część piersi i brzuch czerwone. Boki ciała, nogawice i okolice kloaki niebieskie. Grzbiet zielony. Skrzydła ogółem zielone, jednak z czerwonym zgięciem, domieszką niebieskiego na pokrywach skrzydłowych i fioletowoniebieskiego na lotkach. Sterówki brązowoczerwone z szarym spodem i niebieskimi końcówkami. Dziób jasny[9]. Tęczówka ciemnobrązowa[10].
Zasięg występowania edytuj
Rudosterki czerwonobrzuche zamieszkują Brazylię na obszarze od rzeki Madeira we wschodnim stanie Amazonas po rzekę Tapajós (w zachodnim stanie Pará) na południe po centralno-zachodni stan Mato Grosso i dalej po północno-wschodnią Boliwię[6].
Ekologia i zachowanie edytuj
Środowiskiem życia rudosterek czerwonobrzuchych są wilgotne nizinne lasy. Żywią się głównie owocami, w tym Trema micrantha i różnych palm, kotkami cekropek (Cecropia), kwiatami orzesznicy wyniosłej (Bertholletia excelsa) i Dioclea glabra[9]. Na południu zasięgu okres lęgowy trwa od czerwca do listopada. W niewoli zniesienie liczy 3–6 jaj. Inkubacja trwa około 25 dni. Młode opuszczają gniazdo po 7–8 tygodniach[6].
Status edytuj
IUCN uznaje rudosterkę czerwonobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2022 roku; wcześniej w latach 2012 i 2016 był zakwalifikowany jako gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable), a w latach 2004, 2008 i 2009 jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako spadkowy. Zagrożeniem dla gatunku jest postępująca wycinka lasów w dorzeczu Amazonki celem utworzenia miejsc na pastwiska dla bydła i uprawy soi, połączona z poszerzaniem sieci dróg[9]. Rudosterki czerwonobrzuche bywają trzymane jako zwierzęta domowe; nie są jednak popularne[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Pyrrhura perlata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Pyrrhura perlata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-19].
- ↑ Spix, Johann Baptist: Avium species novae, quas Brasiliam anus MDCCCXVII - MDCCCXX. 1838, s. 35. (łac.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Collar, N., Boesman, P. & Sharpe, C.J.: Crimson-bellied Parakeet (Pyrrhura perlata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017.
- ↑ a b c Somenzari, Marina; Silveira, Luís. Taxonomy of the Pyrrhura perlata-coerulescens complex (Psittaciformes: Psittacidae) with description of a hybrid zone. „Journal of Ornithology”. 156 (4), s. 1049–1060, 2015.
- ↑ Ribas, C.C., Joseph, L. & Miyaki, C.Y.. Molecular systematics and patterns of diversification in Pyrrhura (Psittacidae), with special reference to the picta-leucotis complex. „Auk”. 123 (3), s. 660–680, 2006. DOI: 10.1093/auk/123.3.660.
- ↑ a b c Crimson-bellied Parakeet Pyrrhura perlata. BirdLife International. [dostęp 2022-07-17].
- ↑ a b World Parrot Trust: Crimson-bellied Conure (Pyrrhura perlata). Parrot Encyclopedia. [dostęp 2017-06-09].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).