Rybaczek wielki

Rybaczek wielki
	Megaceryle maxima
	(Pallas, 1769)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	rybaczki
Rodzaj	Megaceryle
Gatunek	rybaczek wielki
Synonimy
	Alcedo maxima Pallas, 1769;
	Alcedo maxima Pallas, 1769;
Podgatunki
	M. m. maxima (Pallas, 1769); M. m. gigantea (Swainson, 1837);
	M. m. maxima (Pallas, 1769); M. m. gigantea (Swainson, 1837);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rybaczek wielki^[3] (Megaceryle maxima) – gatunek średniej wielkości ptaka występujący w Afryce Subsaharyjksiej, obok kukabury chichotliwej największy przedstawiciel rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae)^[4]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Charakterystyka gatunku edytuj

Samica z pochwyconą zdobyczą

Wygląd

Dziób długi, duża głowa zwieńczona nieregularnym czubkiem. Pióra w większości czarne, na skrzydłach i ogonie upstrzone białymi plamkami. Samiec o piersi kasztanowej i w większości białych piórach brzucha, samica z czarno-białą piersią, kasztanowym brzuchem i spodem skrzydeł^[5].

Wymiary

Długość ciała 42–46/48 cm^[6]^[5];
Masa ciała: 255–398 g (samica), 275–425 g (samiec)^[6]^[7].

Pożywienie

Łowi głównie ryby, skorupiaki i płazy w typowy dla zimorodków sposób – nurkując z czatowni na gałęzi^[5].

Lęgi

Okres lęgowy różny w zależności od regionu. Ptak ten gniazduje nad wysokimi brzegami rzek lub innych zbiorników wodnych. Samica składa 3 do 5 jaj do wykopanego przez parę tunelu o długości do 180 cm. Wysiadywaniem zajmują się zarówno samice, jak i samce. Karmieniem w gnieździe zajmują się obydwoje rodzice przez 30 dni. Kolejne 5 dni młode karmi już tylko samica. Młode po opuszczeniu gniazda są dokarmiane przez samicę jeszcze przez 3 tygodnie^[6].

Występowanie edytuj

Biotop

Jak inne zimorodki występuje nad brzegami wód. Preferuje duże rzeki i brzegi jezior o sporym zadrzewieniu, a także porośnięte lasami mangrowymi morskie wybrzeża i laguny^[7]^[6].

Zasięg występowania

Występuje w niemal całej Afryce na południe od Sahary, z wyjątkiem suchych terenów Kalahari i Namib na południowym zachodzie oraz Rogu Afryki na północnym wschodzie kontynentu.

Status zagrożenia edytuj

Bardzo szeroki zasięg występowania i znaczna (choć nieznana) liczebność populacji nie kwalifikują gatunku do traktowania go jako zagrożonego. Wprawdzie lokalnie obserwuje się spadek liczebności, nie jest on jednak w skali globalnej drastyczny. Z tego powodu przez IUCN sklasyfikowany został jako gatunek najmniejszej troski (Least Concern – LC) i nie wymaga ochrony czynnej^[2].

Systematyka edytuj

Taksonomia

Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisany w 1769 roku jako Alcedo maxima przez niemieckiego przyrodnika Petera Simona Pallasa na podstawie okazu przywiezionego z okolic Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce Południowej^[7]^[8].

Podgatunki

M. m. maxima – podgatunek nominatywny, preferuje bardziej otwarte środowiska^[6], występuje od Senegalu i Gambii po Etiopię na wschodzie i Botswanę i Afrykę Południową na południu^[9]^[10].
M. m. gigantea – ciemniejszy w ubarwieniu i większy od M. m. maxima, występuje w lasach deszczowych środkowej części kontynentu^[6], od Liberii po północną Angolę i zachodnią Tanzanię oraz na Bioko^[9]^[10].

Przypisy edytuj

↑ Megaceryle maxima, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Megaceryle maxima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cerylinae Reichenbach, 1851 - rybaczki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-07].
↑ Zimorodki i pokrewne. W: Joseph Forshaw, Alan Kemp: Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 360. ISBN 83-85152-34-2.
↑ ^a ^b ^c Giant Kingfishers. Beauty Of Birds. [dostęp 2015-11-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Giant Kingfisher. oiseaux-birds.com. [dostęp 2015-11-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Giant Kingfisher (Megaceryle maxima). Handbook of the Birds of the World Alive. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-16)]. (ang.).
↑ P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Spicilegia zoologica quibus novae imprimis et obscurae animalium species iconibus: descristionibus atque commentariis illustrantur, t. 1 fasc. 6, Berlin 1769, s. 14 (łac.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-07]. (ang.).
↑ ^a ^b Giant Kingfisher. The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Megaceryle maxima, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Megaceryle maxima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cerylinae Reichenbach, 1851 - rybaczki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-07].

[Forshaw-4] Zimorodki i pokrewne. W: Joseph Forshaw, Alan Kemp: Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 360. ISBN 83-85152-34-2.

[bob-5] Giant Kingfishers. Beauty Of Birds. [dostęp 2015-11-27]. (ang.).

[ois-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Giant Kingfisher. oiseaux-birds.com. [dostęp 2015-11-27]. (ang.).

[hbw-7] Giant Kingfisher (Megaceryle maxima). Handbook of the Birds of the World Alive. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-16)]. (ang.).

[oryg-8] P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Spicilegia zoologica quibus novae imprimis et obscurae animalium species iconibus: descristionibus atque commentariis illustrantur, t. 1 fasc. 6, Berlin 1769, s. 14 (łac.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-07]. (ang.).

[ibc-10] Giant Kingfisher. The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)]. (ang.).

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]