Rybnickie Państwo Stanowe
Rybnickie Państwo Stanowe – państwo stanowe na Górnym Śląsku, istniejące w latach 1532-1788, wpierw w ramach Monarchii Habsburgów (do 1742), potem Królestwa Prus (1742-1788).
| 1532–1788 | |
| Stolica | |
|---|---|
| Zależne od |
Królestwo Czech (1502–1742) |
| wydzielenie z księstwa opolsko-raciborskiego |
1532 |
| Sprzedaż królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi II |
1788 |
| Religia dominująca |
chrześcijaństwo |
Gdy w 1532 roku bezpotomnie zmarł Jan II Dobry, który był ostatnim przedstawicielem opolsko-raciborskiej linii Piastów Śląskich, Habsburgowie – władający ówcześnie całym Śląskiem - przekazali księstwo opolsko-raciborskie Jerzemu Hohenzollernowi. Ten zaś, jeszcze w tym samym roku, wydzielił z księstwa miasto Rybnik wraz z okolicznymi miejscowościami, tworząc Rybnickie Państwo Stanowe, które jako zastaw nadawano różnym rodom śląskim, czeskim lub austriackim.
Pierwszymi jego właścicielami zostali Wacław Hnedecz i Mikołaj Nipszyc. Po nich funkcję tę przejął Jan Kornicz, a następnie rodzinka Sedlnickich, aby w 1557 roku stać się własnością Władysława Lobkowica Starszego. Jego syn, Władysław Lobkowic Młodszy, w 1607 roku nabył dziedziczne prawa swej rodziny do państwa rybnickiego. Jego rządy przypadły jednak na okres wojny 30-letniej, w czasie której Lobkowic opowiedział się po stronie cesarza Ferdynanda II Habsburga. Naraziło to jego włości na łupieżcze najazdy Jana Jerzego Hohenzollerna, ówczesnego władcy Księstwa Karniowskiego i jednocześnie dowódcy wojsk protestantów śląskich. W 1621 r. Rybnickie Państwo Stanowe przeszło na własność Zdenka Wojciecha Lobkowica, brata Władysława. Później włości objął w posiadanie syn Zdenka, Wacław Euzebiusz. Ostatni z Lobkowiców, dla pozyskania funduszy na zakup księstwa żagańskiego, sprzedał państwo rybnickie Józefowi Haugwitzowi. Ten zaś już po roku przekazał je Janowi Bernardowi Prażmie, który następnie przekazał je swojemu szwagrowi - Ferdynandowi Leopoldowi Oppersdorfowi. Jego syn Bernard w 1682 r. sprzedał zadłużony majątek Joannie Konstancji Węgierskiej. Po matce, dominium w 1695 r. przejął Karol Gabriel Węgierski, później zaś pochodzący z tej rodziny Franciszek Karol (1735-1747) oraz jego syn Emanuel (1747-1768). Po śmierci tego ostatniego przez 12 państwem rybnickim zarządzał jego daleki krewny Józef Węgierski, który był też opiekunem małoletniego Antoniego, przyszłego właściciela dóbr rybnickich. Ten zaś okazał się być ostatnim jego zarządcą, gdyż w 1788 roku sprzedał Rybnickie Państwo Stanowe królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi II, kończąc prywatne rządy nad ziemią rybnicką.
Rybnickie Państwo Stanowe, poza Rybnikiem, tworzyły następujące wsie: Ligota, Rybnicka Kuźnia, Ligocka Kuźnia, Raszowiec, Boguszowice, Gotartowice, Szczejkowice, Przegędza, Książenice, Lasoki, Ochojec, Golejów, Grabownia, Wielopole, Orzepowice, Jejkowice, Smolna, Zamysłów, Rydułtowy, Radoszowy, Biertułtowy, Niedobczyce, Popielów, Radziejów, Jankowice, Michałkowice, Chwałowice i Świerklany Górne[1].
Przypisy edytuj
- ↑ O mieście - Historia. [w:] Rybnik.eu - Serwis Miejski [on-line]. [dostęp 2013-09-27]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Aleksander Żukowski, Anna Gudzik: Szlakami Zielonego Śląska 1. Czerwionka-Leszczyny: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Vectra, 2010, s. 41-42. ISBN 978-83-60891-27-8.