Rzęsorek

Rzęsorek
	Neomys
	Kaup, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – rzęsorek mniejszy (N. anomalus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Rodzina	ryjówkowate
Podrodzina	ryjówki
Plemię	wodoryjki
Rodzaj	rzęsorek
	Typ nomenklatoryczny
	Sorex daubentonii Erxleben, 1777 (= Sorex fodiens Pennant, 1771)
Synonimy
	Hydrogale Kaup, 1829; Leucorrhynchus Kaup, 1829; Crossopus Wagler, 1832; Hydrosorex Duvernoy, 1835; Pinalia J.E. Gray, 1838; Myosictis Pomel, 1854;
	Hydrogale Kaup, 1829; Leucorrhynchus Kaup, 1829; Crossopus Wagler, 1832; Hydrosorex Duvernoy, 1835; Pinalia J.E. Gray, 1838; Myosictis Pomel, 1854;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Rzęsorek^[8] (Neomys) – rodzaj ssaków z podrodziny ryjówek (Soricinae) w obrębie rodziny ryjówkowatych (Soricidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji^[9]^[10]^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 68–103 mm, długość ogona 46–73 mm, długość tylnej stopy 14,8–22,1 mm; masa ciała 8,5–28 g^[10]^[12].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku niemiecki paleontolog i przyrodnik Johann Jakob Kaup w publikacji swojego autorstwa Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt^[1]. Na gatunek typowy wyznaczył (oznaczenie monotypowe) rzęsorka rzeczka (N. fodiens).

Etymologia edytuj

Neomys: gr. νεω neō ‘pływać’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[13].
Hydrogale: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex remifer É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811 (= Sorex fodiens Pennant, 1771).
Leucorrhynchus: gr. λευκος leukos ‘biały’; ῥυγχος rhunkhos ‘pysk’^[15]. Gatunek typowy: Kaup wymienił dwa gatunki – Sorex leucodon Hermann, 1780 i Sorex lineatus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811 (= Sorex fodiens Pennant, 1771) – z których gatunkiem typowym jest Sorex lineatus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811 (= Sorex fodiens Pennant, 1771).
Crossopus: gr. κροσσοι krossoi ‘frędzel’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[16]. Gatunek typowy: Wagler wymienił cztery gatunki – Sorex fodiens Pennant, 1771, Sorex musculus Wagler, 1832 (= Sorex fodiens Pennant, 1771), Sorex psilurus Wagler, 1832 (= Sorex fodiens Pennant, 1771) i Sorex stagnatilis Brehm, 1826 (= Sorex fodiens Pennant, 1771) – z których gatunkiem typowym jest Sorex fodiens Pennant, 1771.
Hydrosorex: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; rodzaj Sorex Linnaeus, 1758 (ryjówka)^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex fodiens Pennant, 1771.
Pinalia: etymologia niejasna, Gray opisu nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej^[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex fodiens Pennant, 1771.
Myosictis: gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’; ικτις iktis, ικτιδις iktidis ‘łasica’^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sorex fodiens Pennant, 1771.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[20]^[12]^[9]^[8]:

Neomys anomalus Cabrera, 1907
Neomys milleri Mottaz, 1907 – rzęsorek mniejszy
Neomys teres G.S. Miller, 1908 – rzęsorek kaukaski
Neomys fodiens (Pennant, 1771) – rzęsorek rzeczek

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu^[21]:

Neomys browni Hinton, 1911^[22] (Wielka Brytania)
Neomys hintoni Zaitsev & Baryshnikov, 2002^[23] (Rosja)
Neomys newtoni Hinton, 1911^[22] (Wielka Brytania)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Kaup 1829 ↓, s. 117.
↑ Kaup 1829 ↓, s. 123.
↑ Kaup 1829 ↓, s. 118.
↑ J.G. Wagler. Mittheilungen über einige merhwurbige Thiere. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 275, 1832. (niem.).
↑ G.L. Duvernoy. Fragmens d’Histoire naturelle Systématique et Physiologique sur les Musaraignes. „Mémoires de la Société du Muséum d’histoire Naturelle de Strasbourg”. 2, s. 19, 1835. (fr.).
↑ J. E. Gray. Revision of the genus Sorex, Linn. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 126, 1838. (ang.).
↑ A. N. Pomel: Catalogue Méthodique et Descriptif des Vertébrés Fossiles. Paris: Chez J.-B. Baillìere, 1854, s. 14. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 72. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 44. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, K. He, R. Haslauer, B. Sheftel, P. Jenkins, M. Ruedi, S. Hintsche, M. Motokawa, A. Hinckley & R. Hutterer: Family Soricidae (Shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 456–457. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Neomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-04].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 419. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 454.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 335.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 375.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 204.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 336.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 537.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 441.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-24]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Neomys Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-24] (ang.).
↑ ^a ^b M.A.C. Hinton. The British fossil shrews. „The geological magazine, or, Monthly journal of geology”. New series. Decade V. 8 (12), s. 535, 1911. (ang.).
↑ M.V. Zaitsev & G.F. Baryshnikov. Pleistocene Soricidae (Lipotyphla, Insectivora, Mammalia) from Treugolnaya Cave, northern Caucasus, Russia. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 45 (2), s. 303, 2002. (ang.).

Bibliografia edytuj

J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 1–203. (niem.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[CITEREFKaup1829[https://biodiversitylibrary.org/item/129856#page/145/mode/1up_117]-1] Kaup 1829 ↓, s. 117.

[CITEREFKaup1829[https://biodiversitylibrary.org/item/129856#page/151/mode/1up_123]-2] Kaup 1829 ↓, s. 123.

[CITEREFKaup1829[https://biodiversitylibrary.org/item/129856#page/146/mode/1up_118]-3] Kaup 1829 ↓, s. 118.

[Wagler-4] J.G. Wagler. Mittheilungen über einige merhwurbige Thiere. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 275, 1832. (niem.).

[duv-5] G.L. Duvernoy. Fragmens d’Histoire naturelle Systématique et Physiologique sur les Musaraignes. „Mémoires de la Société du Muséum d’histoire Naturelle de Strasbourg”. 2, s. 19, 1835. (fr.).

[Gray-6] J. E. Gray. Revision of the genus Sorex, Linn. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 126, 1838. (ang.).

[Pomel-7] A. N. Pomel: Catalogue Méthodique et Descriptif des Vertébrés Fossiles. Paris: Chez J.-B. Baillìere, 1854, s. 14. (fr.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 72. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 44. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Burgin&innib-10] C.J. Burgin, K. He, R. Haslauer, B. Sheftel, P. Jenkins, M. Ruedi, S. Hintsche, M. Motokawa, A. Hinckley & R. Hutterer: Family Soricidae (Shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 456–457. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Neomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-04].

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 419. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655610_454]-13] Palmer 1904 ↓, s. 454.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655491_335]-14] Palmer 1904 ↓, s. 335.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655531_375]-15] Palmer 1904 ↓, s. 375.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655360_204]-16] Palmer 1904 ↓, s. 204.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655492_336]-17] Palmer 1904 ↓, s. 336.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655693_537]-18] Palmer 1904 ↓, s. 537.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655597_441]-19] Palmer 1904 ↓, s. 441.

[mdd-20] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-24]. (ang.).

[zij-21] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Neomys Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-24] (ang.).

[hin-22] M.A.C. Hinton. The British fossil shrews. „The geological magazine, or, Monthly journal of geology”. New series. Decade V. 8 (12), s. 535, 1911. (ang.).

[zai&bar-23] M.V. Zaitsev & G.F. Baryshnikov. Pleistocene Soricidae (Lipotyphla, Insectivora, Mammalia) from Treugolnaya Cave, northern Caucasus, Russia. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 45 (2), s. 303, 2002. (ang.).

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]