Rzepień kolczasty

gatunek rośliny

Rzepień kolczasty, rzepień ciernisty (Xanthium spinosum L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej. Zawleczony i zadomowiony na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[3]. W polskiej florze jest antropofitem zadomowionym zwłaszcza w południowo-wschodniej części kraju.

Rzepień kolczasty
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

rzepień

Gatunek

rzepień kolczasty

Nazwa systematyczna
Xanthium spinosum L.
Sp. pl. 2:987. 1753
Synonimy
  • Acanthoxanthium spinosum (L.) Fourr., 1869

Morfologia edytuj

Łodyga
Rozgałęziona, o wysokości do 50-80 cm, z licznymi, żółtymi kolcami. Łodyżka podliścieniowa mięsista i zgrubiała, walcowatego kształtu
Liście
Jajowate, 3-klapowe, u nasady trójdzielne, rombowe. Liścień podługowaty, na szczycie tępy lub zaokrąglony, 2-3 mm długości i 5-6 mm szerokości stopniowo zwężający się w ogonek, pierwsze liście naprzeciwległe.
Kwiaty
Jednopłciowe, rurkowate, koloru zielonkawego. Zebrane w kolczaste koszyczki kwiatowe.
Owoc
2 niełupki w jajowatej, kolczastej i czepnej okrywie, żółtobrunatnego koloru i brunatnych kolcach.

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna. Występuje na glebach żyznych i piaszczystych, zachwaszcza ogrody, pastwiska, rzadko pola. Występuje też na przydrożach i rumowiskach. Okres kwitnienia lipiec-wrzesień.

Zastosowanie edytuj

Roślina zawierająca w sobie jod, w nasionach zawarty jest glikozyd. W medycynie ludowej ziele używane jest przy leczeniu zewnętrznym liszaju. Korzeń i nasiona używane są w leczeniu krwawych biegunek.

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. Xanthium spinosum. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-11-30]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Jakub Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986. ISBN 83-09-00771-X.
  • Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966