Rzewnia skrzypolistna

Rzewnia skrzypolistna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	rzewniowate
Rodzaj	rzewnia
Gatunek	rzewnia skrzypolistna
	Nazwa systematyczna
	Casuarina equisetifolia L.; Amoen. Acad. 4: 143. Nov 1759
Synonimy
	Casuarina africana Lour.; Casuarina brunoniana Miq.; Casuarina excelsa Dehnh. ex Miq.; Casuarina indica Pers.; Casuarina lateriflora Poir.; Casuarina littorea Oken; Casuarina mertensiana Rupr. ex Miq.; Casuarina repens Hoffmanns.; Casuarina sparsa Tausch; Casuarina truncata Willd.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rzewnia skrzypolistna (Casuarina equisetifolia L.) – gatunek drzew z rodziny rzewniowatych Casuarinaceae. Występuje naturalnie w Australii i na wyspach Oceanii oraz w Azji Południowo-Wschodniej^[5]. Poza tym rozpowszechniony został w strefie międzyzwrotnikowej w Afryce i na kontynentach amerykańskich^[6]. Rośnie na nadmorskich wydmach, nierzadko tworząc jednogatunkowe lasy. Preferuje siedliska bogate w związki wapnia^[7]. Stosowany jest do utrwalania wybrzeży, jako osłona przeciwwiatrowa, jako roślina ozdobna na terenach zieleni publicznej^[7]. Drewno cenione jest jako opał (łatwo pali się nawet świeże) oraz materiał konstrukcyjny. Kora bogata w taniny stosowana jest do garbowania skór^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Drzewo osiągające do 35 m wysokości^[5], choć zazwyczaj niższe, do 15 m^[7]. Ma koronę wąską. Pień jest prosty, u dołu osiąga do 70 cm średnicy. Kora barwy czerwonobrązowej. Pędy rózgowate, asymilujące^[7], szarozielone, końcowe zwykle zwisające^[5].
Liście: Silnie zredukowane, łuskowate^[7]. Mają kształt lancetowaty do trójkątnego i 1–3 mm długości. Wyrastają w okółkach po 6–8 i są wyprostowane lub przylegają do pędów^[5].
Kwiaty: Drobne i rozdzielnopłciowe. Kwiaty męskie zebrane są na szczytach wydłużonych pędów^[7] na odcinkach od 1 do 4 cm^[5], a żeńskie w główkach na krótkich pędach bocznych^[7]. Główki te mają od 1,2 do 2,5 cm średnicy i za młodu są omszone, szarawozielone do żółtawobrązowych, później nagie^[5].
Owoce: Skrzydlaki o długości 5–8 mm powstające w szyszkopodobnych owocostanach^[5].

Zastosowanie edytuj

Bonsai

Drzewo cenione ze względu na małe wymagania, odporne na wiatr i zasolenie – stosowane jest jako ochrona przeciwerozyjna^[5] do umacniania wybrzeży wydmowych i gruntów w innych miejscach, jako osłona przeciwwiatrowa i zacieniająca plantacje (np. wokół plantacji muszkatołowca korzennego). Często stosowana na terenach zieleni publicznej, tu też nierzadko bywa strzyżona w fantazyjne kształty^[7]. Młode okazy wykorzystywane są przez chrześcijan w tropikach jako odpowiednik choinki w czasie obchodów Bożego Narodzenia^[8].

Czerwonobrązowe drewno jest ciężkie, twarde, odporne na żerowanie termitów^[6] i wilgoć^[7]. Jest cenione jako materiał konstrukcyjny w budownictwie, stosowane na słupy i maszty, do wyrobu trzonków do narzędzi i lasek^[6].

Ze względu na łatwopalność nawet świeżo po ścięciu uznawane jest za najlepsze drewno opałowe na świecie^[6].

Ze względu na zawartość w korze tanin sięgającą 18% – jest ona wykorzystywana do garbowania skór^[6]. Roślina ma także zastosowanie lecznicze^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b Casuarina equisetifolia L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].
↑ Casuarina equisetifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Casuarina equisetifolia Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 131. ISBN 83-60247-27-7.
↑ Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 30.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[tpl-3] Casuarina equisetifolia L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].

[iucn-4] Casuarina equisetifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[china-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Casuarina equisetifolia Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-24].

[slownik-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.

[weglarscy-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 131. ISBN 83-60247-27-7.

[talalaj-8] Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 30.

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[8]