Sałatnica leśna

Sałatnica leśna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	sałatnica
Gatunek	sałatnica leśna
	Nazwa systematyczna
	Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.; Syn. Gen. Compos. 128. 1832
Synonimy
	Hyoseris foetida L.;
	Hyoseris foetida L.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sałatnica leśna (Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju sałatnica Aposeris Neck. ex Cass. Dict. Sci. Nat. 48: 427. Jun 1827. Występuje w lasach liściastych Europy.

Zasięg występowania edytuj

Występuje naturalnie w Europie. Występuje także w Polsce^[4]. W Polsce jest gatunkiem występującym na stanowiskach naturalnych w południowo-wschodniej Polsce^[5]. Gatunek wschodniokarpacki, takson reglowy.

Morfologia edytuj

Koszyczki kwiatowe

Pokrój: Roślina rozetowa tworząca pędy o silnie skróconych międzywęźlach z jasnożółtym lub złocistożółtym kwiatostanem.
Łodyga: Bezlistna, podnosząca się, pusta w środku (dęta) głąbik, początkowo wełniście owłosiona, później gładka, zielona lub jasnobrązowa. Roślina wypuszcza od jednej do kilku łodyg, które osiągają wysokość od 10 do 20 cm.
Liście: Odziomkowe, zebrane w rozetę, głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Brzegi nierówne i nieregularnie ząbkowane, ze szpiczastymi odcinkami i tępymi lub zaokrąglonymi wcięciami. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem. Blaszki liściowe zielone lub żółtozielone o długości do 10 cm.
Kwiaty: Języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Koszyczki kwiatowe o średnicy od 2,5 do 4 cm. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Kwiatostan osiągając dojrzałość zmienia się w dmuchawiec.
Owoce: Żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem (dłuższym od owocu). Zwieńczony jest on parasolowatym aparatem lotnym powstałym z puchu kielichowego, zwiększającym powierzchnię lotną. Przez wiatr owoce przenoszone są na dalekie odległości. W czasie owocowania owoce tworzą puszystą kulę (dmuchawca).
Korzeń: Spichrzowy, rozgałęziający się.

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój: Bylina, autotrof, hemikryptofit (pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi). Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia. Odporna na niesprzyjające warunki, dobrze znosi cień i mrozy.
Siedlisko: Rośnie w lasach liściastych (dąbrowy, grądy, buczyny, łęgi) w niższych partiach górskich, na stanowiskach na glebach przeciętnie wilgotnych lub wilgotnych, umiarkowanie żyznych lub żyznych, o podłożu wapiennym. Preferuje stanowiska umiarkowanie zacienione, umiarkowanie chłodne warunki mikroklimatyczne
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny (Ch.) dla rzędu (Fagetalia sylvaticae) należącego do klasy europejskich mezo- i eutroficznych lasów liściastych^[6]. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.
Cechy fitochemiczne: Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny o nieprzyjemnym zapachu.

Zobacz też: Sałata i sałatnik.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-10-19].
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
↑ Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[tpl-3] Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-10-19].

[4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].

[5] Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]