Sadziec konopiasty

Sadziec konopiasty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	sadziec
Gatunek	sadziec konopiasty
	Nazwa systematyczna
	Eupatorium cannabinum L.; Sp. Pl. 2:838, 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sadziec konopiasty^[3]^[4] (Eupatorium cannabinum L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Znany też jako sadziec konopnica^[4]. Rośnie dziko na dużej części Azji, w całej niemal Europie oraz w Algierii i Maroku^[5]. W Polsce dość pospolity gatunek rodzimy.

Morfologia edytuj

Pokrój kwitnących roślin

Owoce

Łodyga: Prosta, wzniesiona, bruzdowana, wysokości 50-170 cm, górą krótko owłosiona.
Liście: Naprzeciwległe, dłoniasto trójdzielne, odcinki lancetowate, długości 5-15 cm, szerokości 1-4 cm, zaostrzone, nieregularnie, ostro ząbkowane, dolne krótkoogonkowe, górne niekiedy siedzące.
Kwiaty: Obupłciowe, rurkowate, cylindryczne, drobne, długości 5-6 mm, szerokości 1,5-2,5 mm, zebrane w 3-7 kwiatowe koszyczki, tworzące gęste baldachogrona. Listki okrywy koszyczka w dwóch lub trzech szeregach, dachówkowato ustawione, błoniasto owłosione, wewnętrzne lancetowate, zewnętrzne jajowato, delikatnie orzęsione. Słupek z podługowatą zalążnią, szyjka głęboko rozwidlona. Korona kwiatu brudnoróżowa, czasem biała, dość głęboka, z pięcioma lejkowatymi ząbkami. Kielich w postaci puchu (pappus), długości 3-5 mm, włoski ustawione w jednym szeregu.
Owoce: Niełupka barwy czerwonobrunatnej, długości 2-3 mm, szerokości 0,5-1 mm.

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Nasiona są rozsiewane przez wiatr (anemochoria). Siedlisko: rośnie nad brzegami wód i rowów, na wilgotnych łąkach oraz na skrajach wilgotnych lasów, w zaroślach i zrębach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zespołu (Ass.) Calystegio-Eupatorietum i wyróżniający dla związku (All.) Atropion belladonnae^[6]. Liczba chromosomów 2n = 20.

Zmienność edytuj

Wyróżnia się dwa podgatunki:

Eupatorium cannabinum L. subsp. cannabinum
Eupatorium cannabinum L. subsp. corsicum (Req. ex Loisel.) P.Fourn.

Zastosowanie edytuj

Ze względu na ładne kwiatostany bywa uprawiany jako rośliny ozdobne. Oprócz formy typowej uprawiane są wyhodowane przez ogrodników bardziej ozdobne kultywary. Jest odporny na mróz (strefy mrozoodporności 5-9)^[7]. Wymaga żyznej i przepuszczalnej gleby oraz słonecznego stanowiska. Rozmnaża się z sadzonek wytwarzanych latem, przez wysiew nasion wiosna lub przez podział jesienią. Po przekwitnięciu obcina się kwiatostany.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 480. ISBN 83-01-00129-1.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Bibliografia edytuj

Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[checklist2002-3] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Mowszowicz79-4] Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 480. ISBN 83-01-00129-1.

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[E-7] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]