Sawejki (obwód brzeski)
Sawejki (biał. Савейкі, Sawiejki; ros. Совейки, Sowiejki) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie lachowickim, około 17 km na południowy wschód od Lachowicz.
 Ruina dworu Nowickich, stan w 2010 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
179 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1633 |
| Kod pocztowy |
225392 |
| Tablice rejestracyjne |
1 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 52°54′52,3″N 26°24′28,9″E/52,914528 26,408028
| |
Historia edytuj
Na przełomie XVIII i XIX wieku dobra Sawejki należały do Bennigsenów, na początku XIX wieku nabył je hrabia Stanisław Hutten-Czapski (1779–1844), który jednak zmuszony był odsprzedać Sawejki najprawdopodobniej Levinowi Augustowi von Bennigsenowi (1745–1826), generał-gubernatorowi Litwy w latach 1801–1806, od którego majątek ten kupił Krzysztof Niezabytowski. Jego córka Waleria wniosła Sawejki w posagu do rodziny Rdułtowskich, wyszedłszy w 1840 roku za Konstantego Rdułtowskiego (1804–1869), marszałka słuckiego. Administratorem majątku był wtedy Hektor Nowicki, który w 1860 roku kupił go od dotychczasowych właścicieli. Wraz z folwarkiem Zapole majątek ten liczył wtedy ponad 383 włóki[1][2]. Od co najmniej 1901 roku do co najmniej 1913 roku właścicielem majątku był Teofil Nowicki[3][4], później, ostatnim – Andrzej Nowicki[1].
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Sawejki wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej (a między II i III rozbiorem – do namiestnictwa mińskiego), znalazły się na terenie powiatu słuckiego (ujezdu) kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej, grodzieńskiej i mińskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Sawejki wróciły Polski, znalazły się w gminie Niedźwiedzice w powiecie baranowickim województwa nowogródzkiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[5][2].
W 1921 miejscowość liczyła 162 mieszkańców, zamieszkałych w 12 budynkach, w tym 99 Polaków i 63 Białorusinów. 80 mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego i 82 prawosławnego[6].
Około kilometra na południe od centrum wsi, przy drodze do sąsiedniego Hajnińca stoi ruina XIX-wiecznej kaplicy grobowej oraz lokalny cmentarzyk[7][8].
W 2009 roku w Sawejkach mieszkało 85 osób[9].
Dwór (pałac) i park edytuj
Majątek w Sawejkach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].
Kompleks pałacowo-parkowy jest historyczno-kulturalnym zabytkiem Białorusi o numerze ewidencyjnym 112Г000482[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Совейки, усадьба Новицких. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 316–318. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2016-01-10]. (ros.).
- ↑ a b Sawejki, znaczenie 1, 2), powiat słucki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 343.
- ↑ a b Sawejki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 345, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Opuszczone kresowe gniazda: Sowiejki. Polesie.org, 2014-09-25. [dostęp 2016-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-25)].
- ↑ Sawejki, wieś na stronie Radzima.net. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ↑ Zespół dworsko-parkowy Nowickich, Sowiejki na stronie Radzima.org. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Совейки na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2016-01-10]. (ros.).
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego – 14 października 2009 roku. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь. s. 43. [dostęp 2016-01-10]. (biał.).