Karmazyn niebieski
Karmazyn niebieski[2] (Sebastes mystinus) – gatunek morskiej ryby skorpenokształtnej z rodziny Sebastidae[3], klasyfikowanej też jako podrodzina Sebastinae w obrębie skorpenowatych[4]. Jest cenioną rybą konsumpcyjną. Dawniej miał duże znaczenie w rybołówstwie. Do 2015 był gatunkiem kryptycznym.
| Sebastes mystinus[1] | |||
| (Jordan & Gilbert, 1881) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
karmazyn niebieski | ||
| Synonimy | |||
| |||
Rozmieszczenie i środowisko edytuj
Naturalny zasięg występowania tego gatunku obejmuje wody północno-wschodniego Pacyfiku, od północnego Oregonu na południe do Baja California Sur w Meksyku[5]. Doniesienia dotyczące jego występowania bardziej na północ, do Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie, dotyczą opisanego naukowo w 2015 Sebastes diaconus[5].
S. mystinus bytuje w wodach przybrzeżnych i średnio głębokich, do ok. 300 m p.p.m., rzadziej na stokach szelfów na głębokościach do ok. 500 m[2] (550 m p.p.m.[6]). Przebywa w dużych grupach nad kamienistym lub skalistym dnem, przy dnie lub w wodach batypelagialnych. Chętnie kryje się wśród wodorostów dennych[2].
Systematyka edytuj
Gatunek ten został opisany naukowo przez Jordana i Gilberta w 1881 pod nazwą Sebastichthys mystinus[7]. W 1893 Eigenmann i Beeson przenieśli go do podrodzaju Primospina w obrębie rodzaju Sebastes[8].
W jego obrębie obserwowano zauważalne różnice w ubarwieniu oraz nieznaczne w morfologii pomiędzy populacją południową i północną. Również badania molekularne wskazywały na istotne różnice w badanych stadach. Na podstawie kolejnych badań molekularnych i morfologicznych w 2015 opublikowana została rewizja taksonomiczna, która skorygowała diagnozę taksonomiczną S. mystinus, a opisywaną do tej pory pod tą samą nazwą populację północną wyodrębniła jako nowy gatunek Sebastes diaconus[5].
Etymologia edytuj
Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa σεβαστoς (sebastos) oznaczającego „czcigodny, szanowny, dostojny”[9]. Epitet gatunkowy mystinus pochodzi od zlatynizowanej formy greckiego słowa μύστης (mystēs) interpretowanego jako „zainicjowany, mistyczny” albo „kapłan”[5]. Słowo to zostało wybrane na epitet gatunkowy, ponieważ XIX-wieczny rybak z Monterey w Kalifornii nazwał tę rybę „pêche prêtre”, co tłumaczono jako „kapłańska ryba”, z powodu ciemnego ubarwienia całego ciała i jaśniejszego pasma pomiędzy ciemnymi pasami na głowie ryby, przypominającego koloratkę[5].
Cechy zewnętrzne edytuj
Przeciętna długość ciała, jaką osiągają karmazyny niebieskie mieści się w przedziale pomiędzy 25 a 35 cm. Maksymalnie osiągają do 55 cm[2] (61 cm[6]). Największa odnotowana masa ciała wynosi 3,8 kg[6].
Ubarwienie ciała dość zmienne, w zakresie od stalowoniebieskiego do zielonkawoniebieskiego, przez co S. mystinus jest często mylony z podobnie jednolicie ciemno ubarwionymi gatunkami z tego samego rodzaju: S. melanops, S. variabilis i S. ciliatus. Na głowie S. mystinus zauważalne są ciemne pasy, a boki ciała pokryte są dużymi, ciemnymi, kanciastymi plamami łatwo rozpoznawalnymi u większych osobników młodocianych i u osobników dojrzałych płciowo[5].
Biologia edytuj
Karmazyny niebieskie rosną powoli i późno wchodzą w okres dojrzewania płciowego, pomiędzy 5–8 rokiem życia[2]. W okresie tarła tworzą ławice. Są gatunkiem żyworodnym. Narybek pelagiczny[2][6].
Żywią się drobnymi rybami i bezkręgowcami[2], głównie krylem, osłonicami i meduzami[6]. Młode karmazyny stanowią pokarm innych morskich kręgowców[6]. Podobnie jak pozostałe Sebastes spp., karmazyn niebieski jest gatunkiem długowiecznym. Maksymalny odnotowany wiek osobnika tego gatunku to 44 lata[6].
Znaczenie gospodarcze edytuj
W XIX w. karmazyn niebieski był najważniejszym gatunkiem w komercyjnych połowach w Kalifornii. W XXI w. jest poławiany głównie rekreacyjnie[5]. Ma białe, delikatne mięso, bardzo cenione[2]. Gatunek ten jest prezentowany w akwariach publicznych i oceanariach[6].
Zagrożenia i ochrona edytuj
Według stanu z grudnia 2018 gatunek ten nie figuruje w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
Przypisy edytuj
- ↑ Sebastes mystinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-12-01]. (ang.).
- ↑ J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Frable et al.. A new species of Sebastes (Scorpaeniformes: Sebastidae) from the northeastern Pacific, with a redescription of the blue rockfish, S. mystinus (Jordan and Gilbert, 1881). „Fishery Bulletin”. 113 (4), s. 355-357, 2015. DOI: 10.7755/FB.113.4.1. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Sebastes mystinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 1 grudnia 2018]
- ↑ D. S. Jordan, C. H. Gilbert. List of the fishes of the Pacific coast of the United States, with a table showing the distribution of the species. „Proceedings of the United States National Museum”. 3 (173), s. 452-458, 1881. (ang.).
- ↑ C. H. Eigenmann, C. H. Beeson. Preliminary note on the relationship of the species usually united under the generic name Sebastodes. „Am. Nat.”. 27, s. 668–671, 1893.
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 208, OCLC 637083062 (ang.).