Sefardyjska Synagoga Ari
Sefardyjska Synagoga Ari (hebr. בית הכנסת האר"י הספרדי) – czynna synagoga w Safedzie, na północy Izraela. Znajduje się przy ulicy ha-Ari, powyżej starego cmentarza. Jest to jedna z dwóch sefardyjskich synagog w Safedzie poświęconych słynnemu rabinowi Izaakowi Luria, który był znany pod akronimem "ha-Ari".
 Synagoga Ari | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data budowy | |
| Tradycja |
sefardyjska |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 32°58′03,0000″N 35°29′26,8800″E/32,967500 35,490800 | |
Historia edytuj
Synagoga została wybudowana na początku XIV wieku i początkowo była poświęcona prorokowi Eliaszowi. Jest to najstarsza synagoga Safedu[1]. Znajduje się ona w dolnej części wzgórza zamkowego, powyżej starego cmentarza. Według tradycji, w XVI wieku do synagogi przychodził modlić się słynny kabalista i rabin Izaakowi Luria, który był znany pod akronimem "ha-Ari". W małym pomieszczeniu na tyłach synagogi miał on zgłębiać mistyczne teksty z pomocą proroka Eliasza[2]. Później synagogę poświęcono pamięci rabina Lurii, i nazwano ją sefardyjską synagogą Ari. Trzęsienie ziemi na Bliskim Wschodzie (1759) oraz trzęsienie ziemi w Galilei (1837) zniszczyły budynek. Odbudowę synagogi sfinansował włoski filantrop Izaak Guetta[3]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku dostrzeżono strategiczne położenie budynku, który sąsiadował z dzielnicą muzułmańską miasta. Żydowska organizacja paramilitarna Hagana wykorzystała synagogę jako stanowisko bojowe, umieszczając w oknach stanowiska karabinów maszynowych. W latach 90. XX wieku w otoczeniu synagogi zaszły radykalne zmiany. Chasydzi z dynastii Breslev wybudowali tutaj kompleks swoich budynków. Od 2005 roku przeprowadzone są prace renowacyjne w ramach projektu rozwoju turystyki Safedu[4].
Przy synagodze znajduje się mykwa, którą według tradycji wykorzystywał do rytualnych obmywań rabin Luria. Miał on na łożu śmierci przykazać swoim uczniom, aby w tej mykwie obmywali ciała swoich zmarłych. Miejsce to jest bardzo ważne dla tradycji żydowskiej.
Architektura edytuj
Synagoga jest małym kamiennym budynkiem. Po obu stronach drzwi znajdują się niewielkie wgłębienia, prawdopodobnie pierwotnie przeznaczone na lampy. Wewnątrz synagogi znajdują się liczne niebieskie ozdoby. Pochodzą one z okresu, w którym Sefardyjczycy wierzyli, że kolor niebieski jest święty. Na ścianie południowej (najbliższej Jerozolimie) umieszczono Aron ha-kodesz, a w części centralnej bimę.
Nabożeństwa edytuj
Współcześnie synagoga służy jako miejsce modlitw dla chasydów i Żydów sefardyjskich. Odbywają się w niej regularne modlitwy, wykłady, ćwiczenia i różnorodne zajęcia edukacyjne. Jest ona zamknięta dla turystów w szabaty[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Sefardyjska Synagoga Ari. [w:] GoIsrael [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-12)]. (hebr.).
- ↑ Andrew Humphreys; Neil Tilbury: Izrael i terytoria palestyńskie. Bielsko-Biała: Pascal, 2000, s. 362. ISBN 83-87696-88-9.
- ↑ Synagogi Sefardyjskie. [w:] Ynet [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. (hebr.).
- ↑ Sefardyjska Synagoga Ari. [w:] Israel Authority Aniguities [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. (hebr.).
- ↑ The Ari Sephardic Synagogue. [w:] Safed Website [on-line]. [dostęp 2013-09-29]. (ang.).