Selenit

Selenit
	; Kryształ selenitu
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	CaSO; 4·2H; 2O
Twardość w skali Mohsa	2
Przełam	muszlowy
Łupliwość	w jedną stronę doskonała, w dwie dobra
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Gęstość minerału	2,2–2,4 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwna do białej, z różnymi odcieniami kiedy zanieczyszczony
Rysa	biała
Połysk	perłowy lub szklisty
Współczynnik załamania	1,520–1,529
	Dodatkowe dane
Szczególne własności	długie kryształy selenitu można wyginać, daje się zarysować paznokciem
	Multimedia w Wikimedia Commons

Selenit – bezbarwna, bardzo czysta odmiana gipsu, wykształcona w formie dużych tabliczkowych kryształów. Nazwą selenit określa się też czasami włóknistą odmianę gipsu, wykazującą księżycową poświatę, a niekiedy także efekt kociego oka. Okazy takiego gipsu są znane z Francji, Wielkiej Brytanii i Rosji.

Nazwa pochodzi od stgr. σελήνη, selḗnē (księżyc) i λῐ́θος, líthos (kamień) (σεληνῑ́της, selēnī́tēs oznacza księżycowy kamień), nawiązując do specyficznego połysku tego minerału przypominającą księżycową poświatę^[5].

Właściwości edytuj

Odmiana gipsu o połysku perłowym.
Występuje w taflach (przezroczystych).

Występowanie edytuj

Klaster selenitu w Kryształowej Jaskini w Naica, Meksyk

Meksyk – Naica, St. Eulalia, USA – Kolorado, Utah, Nowy Meksyk (jaskinia Lechuguilla), Kanada – Nowy Brunszwik, Chile – na pustyni Atacama, Francja – okolice Paryża, Włochy – ok. Bolonii, Sycylia, Niemcy – Badenia, Harz, Las Turynski, Hiszpania – Saragossa, Polska – w dolinie Nidy, Sieroszowice, Lubin, Dobrzyń nad Wisłą, Chodzież k. Piły.

Zastosowanie edytuj

Niegdyś cienkie płytki selenitu służyły jako szyby okienne, a przechodzące przez nie światło odznaczało się charakterystycznym miękkim blaskiem podobnym do światła księżyca.
Z niego wyrabiane są przybory optyczne.
Ładnie wykształcone, duże kryształy stanowią poszukiwany i wysoko ceniony kamień kolekcjonerski. Ich wielkość osiąga nawet 3 m, jednak wymiary najbardziej czystych okazów nie przekraczają kilkudziesięciu cm.
Niekiedy są wykorzystywane jako materiał rzeźbiarski.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Minerały i kamienie szlachetne. Łatwe rozpoznawanie, Olesiejuk, 2009, s. 73, ISBN 978-83-7588-100-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g WalterW. Schumann WalterW., Kamienie szlachetne i ozdobne. Wszystkie rodzaje i odmiany świata. 1600 okazów, Alma-Press, 2004, s. 226, ISBN 978-83-7020-324-5 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ CallyC. Oldershaw CallyC., Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych, Buchmann, 2008, s. 85, ISBN 978-83-60158-18-0 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e MonicaM. Prince MonicaM., KevinK. Walsh KevinK., Kieszonkowy atlas skał i minerałów, SOLIS Andrzej Koper, 2006, s. 173, ISBN 83-87112-53-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d Selenite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-06-13] (ang.).

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Minerały i kamienie szlachetne. Łatwe rozpoznawanie, Olesiejuk, 2009, s. 73, ISBN 978-83-7588-100-4 .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g WalterW. Schumann WalterW., Kamienie szlachetne i ozdobne. Wszystkie rodzaje i odmiany świata. 1600 okazów, Alma-Press, 2004, s. 226, ISBN 978-83-7020-324-5 .

[:2-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ CallyC. Oldershaw CallyC., Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych, Buchmann, 2008, s. 85, ISBN 978-83-60158-18-0 .

[:3-4] MonicaM. Prince MonicaM., KevinK. Walsh KevinK., Kieszonkowy atlas skał i minerałów, SOLIS Andrzej Koper, 2006, s. 173, ISBN 83-87112-53-4 .

[:4-5] Selenite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-06-13] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]