Semen (kozak)

prywatny żołnierz kozacki w dawnej Polsce

Semen (ukr. семен od osmańsko-tureckiego sejmen[1]) – nadworny kozak w posiadłościach magnackich i szlacheckich na Ukrainie w XVII-XVIII wieku.

Semen regularnej jazdy kozackiej (mal. Józef Brandt)

Określenie to zasadniczo odnoszono do „kozaków wyborowych”, pozostających w służbie zamożnych właścicieli ziemskich i pełniących zarówno funkcje wojskowe, jak strażniczo-policyjne (żandarmów)[2]. Świadectwa ikonograficzne wskazują, że zazwyczaj wyposażano ich w szable i podręczną broń palną (pistolety, rusznice, samopały). Niekiedy nosili jednolitą barwę wskazującą na przynależność do określonego dworu.

W XVII-wiecznych wojskach kresowych Rzeczypospolitej semeni jako osobny rodzaj lekkiej jazdy zaliczani byli wraz z dragonami do pośledniejszej kawalerii. Ich uzbrojenie stanowiły wówczas dodatkowo łuk i spisa; niekiedy też wykorzystywali zdobyczną krótką broń białą (kindżały, jatagany, handżary).

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Zygmunt Gloger podaje, że nazwę tę zapożyczono ze Wschodu, gdzie semeni byli „milicją” sułtanów tureckich (Encyklopedia staropolska. Warszawa: Wyd. P. Laskauer, 1903, t. IV, s. 228).
  2. Słownik języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego).

Bibliografia edytuj

  • Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 775
  • Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927, t. 2, s. 484