Wikipedia

Sertanejo

Sertanejo lub muzyka sertaneja (port. música sertaneja) – gatunek muzyki brazylijskiej, który powstał w latach 20. XX wieku na brazylijskiej prowincji. Odmiany tego gatunku to sertanejo de raiz, sertanejo romântico oraz sertanejo universitário[1].

sertanejo
Pochodzenie

fandango • muzyka caipira • embolada • toada

Czas i miejsce powstania

lata 20. XX w., interior Brazylii – stany Goiás, São Paulo, Minas Gerais, Parana, Mato Grosso, Mato Grosso do Sul

Instrumenty

gitara elektryczna, gitara, akordeon, skrzypce, keyboard, perkusja

Największa popularność

cała Brazylia

Podgatunki
Sertanejo de Raiz
Sertanejo Romântico
Sertanejo Universitário

Piosenki z gatunku sertanejo od lat 90. podbijały brazylijskie listy przebojów i były często grane przez rozgłośnie radiowe. Popularność muzyki sertaneja odzwierciedla też dodanie tej kategorii do nagród Latin Grammy Awards w latach 2000-2003 oraz od 2009 do dzisiaj. Od kilkunastu lat popularność zyskuje odmiana sertanejo universitário (sertanejo uniwersyteckie), zwłaszcza wśród młodzieży.

Większość zespołów sertanejo składa się z męskiego duetu, gdzie jeden z wykonawców śpiewa tenorem, a drugi falsetem[1]. Światową sławę zyskali tacy wykonawcy jak Michel Teló i Gusttavo Lima.

Historia edytuj

Nazwa sertanejo pochodzi od słowa sertão, co jest określeniem nieurodzajnego suchego płaskowyżu w północno-wschodniej Brazylii, gdzie panuje niegościnny klimat, a lokalnymi władcami są “pułkownicy”, rządzący miejscowymi społecznościami. Opisano to m.in. w twórczości pisarza ze stanu Bahia, Jorge Amado. Potocznie oznacza to również głęboką prowincję, z dala od miasta.

Jednak muzyka sertaneja jest bardziej związana z inną prowincjonalną kulturą o nazwie caipira, która występuje w stanach Goiás, Minas Gerais, Paraná, Mato Grosso, Mato Grosso do Sul, Rondônia, Tocantins, na południu stanu Rio de Janeiro oraz w Vale do Paraiba w stanie São Paulo. Muzyka caipira, która jest obecnie znana pod nazwą sertaneja, pochodzi właśnie stamtąd. Muzycy z tego nurtu występując solo lub w duetach, grali na typowych brazylijskich instrumentach, takich jak rodzaj gitary o nazwie viola caipira[2].

 
Brazylijskie sertão

Etnograf Cornélio Pires, nazywany ojcem muzyki sertaneja[3], w książce Conversas ao Pé do Fogo tak o niej pisze[2]:

Ta muzyka charakteryzuje się romantycznymi tekstami, smutnym śpiewem, który porusza serca i opowiada typowe dla sertão historie. Jednak taniec jest wesoły. I tak jak prawie każdy styl muzyczny pochodzący z Brazylii, jest połączeniem wielu tradycji, które tworzą oryginalny i wyjątkowy rytm.

Pierwsza era edytuj

Muzyka sertaneja w obecnym kształcie narodziła się w 1929 r. Pierwszymi utworami tego gatunku były nagrania wykonane przez etnografa, dziennikarza i pisarza Cornélio Piresa na podstawie tradycyjnych pieśni ludowych z wiejskich społeczności stanów São Paulo, Minas Gerais, Paraná, Goiás i Mato Grosso[1]. W 1929 r. Cornélio Pires wraz ze swoim zespołem Turma Caipira wystawiał liczne przedstawienia muzyczne i nagrał płytę Série Cornélio Pires, a w latach 30. podróżował po kraju z wykładami i występami, pojawiał się również w radiu Difusora de São Paulo[4]. W tamtych czasach ten gatunek muzyki funkcjonował pod nazwą muzyki caipira, a jej teksty opowiadały o sielskim życiu na wsi, o pracy na roli, obrzędach religijnych, formach wypoczynku i relacjach społecznych[5]. Obecnie ten typ muzyki nosi nazwę muzyka sertaneja de raiz.

Poza nagraniami Cornélio Piresa, gatunek muzyki sertaneja de raiz reprezentują także m.in. Tião Carreiro e Pardinho, Tonico & Tinoco, Zezé di Camargo & Luciano, Inezita Barroso.

Druga era edytuj

Muzyka sertaneja wkroczyła w nową fazę po Drugiej Wojnie Światowej, kiedy do tradycyjnej gitary viola caipira dołączyły takie instrumenty jak akordeon i harfa. Dodano też nowe gatunki, na przykład guarânię i polkę paragwajską, a potem meksykańskie corrido i rancherę. Teksty coraz częściej opowiadały o miłości[1].

Najbardziej znanymi artystami z tej epoki były duety Cascatinha e Inhana, Irmãs Galvão, Irmãs Castro, Sulino e Marrueiro, Palmeira i Biá, trio Luizinho, Limeira e Zezinha (zapoczątkowali muzykę campeira) oraz José Fortuna (jako pierwszy  Brazylii wykonywał muzykę guarânia). W latach 70. duet Milionário & Jose Rico połączył tradycyjne elementy meksykańskiego mariachi ze skrzypcami i trąbką. Duet Pena Branca & Xavantinho odwoływał się do tradycyjnej muzyki caipira, a Tião Carreiro wprowadził innowacje, łącząc sertanejo z sambą, coco i calango de roda.

Trzecia era edytuj

 
Sérgio Reis

Rozpoczęła się w latach 60. XX wieku wraz z wprowadzeniem do sertanejo gitary elektrycznej oraz tzw. “młodzieżowego rytmu” przez duet Léo Canhoto e Robertinho. Przedstawiciel brazylijskiego nurtu muzycznego Jovem Guarda, piosenkarz Sérgio Reis nagrał w latach 70. utwory z tradycyjnego gatunku sertanejo. Innym wyróżniającym się artystą z tej ery był Renato Teixeira. W tamtym czasie muzykę sertaneja grano głównie w cyrkach, podczas rodeo oraz w rozgłośniach radiowych AM. Od lat 80. sertanejo można było także usłyszeć w radiu FM i w telewizji. Ten gatunek muzyki był bardzo często wykorzystywany w ścieżkach dźwiękowych telenoweli, na przykład utwór Coração Sertanejo duetu Chitãozinho & Xororó w noweli O Rei do Gado, utwór Eu Quero Tchu, Eu Quero Tcha duetu João Lucas & Marcelo w noweli Avenida Brasil, a utwór Chalana w wykonaniu Almira Satera w noweli Pantanal[6].

W latach 80. w sertanejo umocnił się nurt romantyczny, a jego głównymi przedstawicielami byli: Milionário e José Rico, Trio Parada Dura, Chitãozinho & Xororó, Matogrosso & Mathias, Leandro & Leonardo, Zezé Di Camargo e Luciano, Chrystian & Ralf, João Paulo & Daniel, Chico Rey & Paraná, João Mineiro e Marciano, Gian e Giovani, Rick & Renner, Gilberto e Gilmar, a także piosenkarki Nalva Aguiar i Roberta Miranda. Przeboje tego okresu to: Sonhei Com Você (José Rico e Vicente Dias), Fio de Cabelo (Marciano e Darci Rossi), Apartamento 37 (Leo Canhoto), De Igual Pra Igual (Roberta Miranda e Matogrosso), Pense em Mim (Douglas Maio), Entre Tapas e Beijos (Nilton Lamas e Antonio Bueno), É o Amor (Zezé Di Camargo) i Evidências (José Augusto e Paulo Sérgio Valle).

Niszowymi artystami sertanejo, którzy oparli się komercji był m.in. duet Pena Branca e Xavantinho, który dostosował muzykę MPB do akompaniamentu gitary. Pojawili się też nowi artyści, tacy jak Almir Sater, który był zdolnym gitarzystą i w swoich utworach mieszał sertanejo z bluesem. W kolejnej dekadzie na scenie pojawili się muzycy, którzy chcieli odświeżyć dawne tradycje muzyki caipira.

Sertanejo universitário edytuj

W latach 2000. powstał nowy nurt w muzyce sertaneja, sertanejo universitário (uniwersyteckie) popularny jak sama nazwa wskazuje, głównie wśród młodzieży. Dodano elementy pagode, funku, arrocha i axé. Teksty piosenek odnoszą się głównie do imprez i kobiet. Nurt ten zyskał popularność w całej Brazylii[7].

 
Michel Teló na żywo

Wykonawcy stylu universitário to: Guilherme & Santiago, Maria Cecília & Rodolfo, João Bosco & Vinícius, César Menotti & Fabiano, Jorge & Mateus, Victor & Leo, Marília Mendonça, Henrique e Juliano, Fernando & Sorocaba, Simone & Simaria, Gusttavo Lima, Luan Santana, Michel Teló, Maiara & Maraisa, Marcos & Belutti, Thaeme & Thiago, Cristiano Araújo, Lucas Lucco, Fred & Gustavo, Matheus e Kauan, Henrique & Diego, Israel Novaes, Naiara Azevedo,Munhoz & Mariano, Loubet, Pedro Paulo e Alex, João Neto & Frederico.

Ten nurt zyskuje coraz więcej zwolenników w całym kraju. Początkowo skupiał głównie artystów ze stanu Goiás, ale wkrótce pojawili się też artyści w innych stanach, na przykład niezwykle popularny Luan Santana oraz duet Maria Cecília & Rodolfo ze stanu Mato Grosso do Sul. Najsłynniejszym reprezentantem tego stylu, znanym także poza granicami Brazylii jest Michel Teló, wykonujący m.in. utwór Ai se eu te pego!

Wykonawcy i zespoły sertanejo edytuj

Wykonawcy

Duety

Tria

  • Luizinho, Limeira e Zezinha
  • Trio Parada Dura

Wybrane międzynarodowe hity sertanejo edytuj

  • Ai Se Eu Te Pego! – Michel Teló
  • Balada – Gusttavo Lima
  • Bara Bará Bere Berê – trzy wersje w wykonaniu: Alexa Ferrari, Leo Rodrigueza i Michela Teló
  • Eu Quero Tchu, Eu Quero Tcha – Flavel & Neto
  • Lê Lê Lê – João Neto & Frederico

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Música Sertaneja [online], Dicionário Cravo Albin da Música Popular Brasileira [dostęp 2017-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-30].
  2. ↑ a b Como e onde surgiu o ritmo sertanejo?, „Hits Fm”, 30 czerwca 2014 [dostęp 2017-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22] (port. braz.).
  3. ↑ Biografia [online], 24 września 2014 [dostęp 2017-04-20] (port. braz.).
  4. ↑ Instituto Itaú Cultural, ...?. | Enciclopédia Itaú Cultural, „Enciclopédia Itaú Cultural” [dostęp 2017-04-20] (port. braz.).
  5. ↑ A História da Música Sertaneja de Raiz e da Viola Caipira, „Sertanejo Oficial”, 1 września 2014 [dostęp 2017-04-20] (port. braz.).
  6. ↑ 6 músicas sertanejas que fizeram sucesso em novelas – Hits Fm, „Hits Fm”, 15 października 2014 [dostęp 2017-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22] (port. braz.).
  7. ↑ Como e onde surgiu o ritmo sertanejo?, „Hits Fm”, 30 czerwca 2014 [dostęp 2017-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22] (port. braz.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sertanejo&oldid=69467760”