Sestyna liryczna

Sestyna liryczna, także sekstyna liryczna (wł. sestina) – forma wiersza powstała w XIII wieku w Prowansji, za jej wynalazcę uchodzi trubadur Arnaut Daniel. Zbudowana z sześciu strof sześciowersowych i jednej trzywersowej, kończącej cały utwór (nazywanej envoi bądź tornada). Motywem przewodnim całej sestyny jest sześć wybranych wcześniej wyrazów, które powtarzają się w określonej kolejności na końcach wersów w każdej ze strof. Sestyny pisali m.in. Dante, Petrarka, Luís de Camões, Rudyard Kipling, Ezra Pound, W.H. Auden, Elizabeth Bishop, Joan Brossa, John Ashbery. Współcześnie w Polsce sestyna pojawia się m.in. u Stanisława Barańczaka, Andrzeja Sosnowskiego, Marcina Sendeckiego, Adama Wiedemanna.

Kolejność powtarzania wyrazów:

1. zwrotka: ABCDEF
2. zwrotka: FAEBDC
3. zwrotka: CFDABE
4. zwrotka: ECBFAD
5. zwrotka: DEACFB
6. zwrotka: BDFECA

• trójwiersz: bAdFeC

Przez cień rozkoszny żywej zieloności,

Pierzchliwie biegnąc nielitosna światłość,

Tu mię dościgła aż z Trzeciego Nieba.

Ze szronów już wtedy oczyściła wzgórza

Miłosnem tchnieniem Odnowienia pora,

Do życia budząc smugi łąk i gaje!

Widzianoż kiedy rozkoszniejsze gaje,

Lub wiatr czy wzruszał żywsze zieloności?

Nie wiem – , lecz pomnę: gdy ta przyszła pora,

To w trwodze mając zbyt gorącą światłość,

Za nic bym nie był zbiegł w cieniste wzgórza –

Lecz pod wznioślejszy krzew, co sięga Nieba.

[...]

Więc z zieloności owej, w inną światłość,

Szlakiem do Nieba, przez wyniosłe wzgórza,

Gdy na mnie pora, zdążam w Wieczne Gaje! –

Francesco Petrarca, Sestina V, tłum. Felicjan Faleński

Angielski poeta, znany jako wirtuoz formy, Algernon Charles Swinburne napisał sestynę podwójną The Complaint of Lisa, składającą się ze strof dwunastowersowych i sześciowersowej tornady.

Zobacz też

• sekstyna
• sestet