Shiyali Ramamrita Ranganathan

Shiyali Ramamrita Ranganathan (tamil.: சியலி ராமாமிருத ரங்கநாதன் (trans: ciyali rāmāmiruta raṅkanātaṉ) ur. 9 sierpnia 1892 w Shiyali, Tamilnadu, zm. 27 września 1972 w Bangalore) – indyjski matematyk i bibliotekarz. Twórca pięciu praw Ranganathana dotyczących pracy bibliotekarza. Przyczynił się również do rozwoju klasyfikacji dwukropkowej. S.R. Ranganathan jest uważany za ojca bibliotekarstwa indyjskiego.

Shiyali Ramamrita Ranganathan

சியலி ராமாமிருத ரங்கநாதன்

Ranganatan

zdjęcie Ranganatana na budynku City Central Library w mieście Hajdarabad (Indie)
Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1892 Shiyali (ob. Sirkazhi), Indie Brytyjskie (ob. Tamilnadu), Indie
Data i miejsce śmierci	27 września 1972 Bangalore, Indie
Zawód, zajęcie	matematyk bibliotekarz
Narodowość	Hindus

Edukacja

Ranganathan, urodził się 9 sierpnia 1892, w wiosce Shiyali (znanej również jako Sirkazhi), w stanie Tamilnadu w Indiach Południowych.

Ranganathan ukończył Madras Christian College z tytułem Master of Arts, a następnie zaczął zarabiać na licencję nauczyciela. Nauczanie zasad matematyki Ranganathan traktował jako swój życiowy cel. Był zasłużonym pracownikiem instytutów matematyki na takich uniwersytetach jak: Uniwersytet w Mangaluru, Coimbatore i Madras. Dr matematyki S.R. Ranganathan publikował przede wszystkim prace z historii matematyki. Ale to za wkład naukowy w teorię bibliotekoznawstwa, został uhonorowany nagrodą przyznaną przez rząd Indii.

Początki kariery

W 1923 Uniwersytet w Madrasie ogłosił konkurs na posadę bibliotekarza uniwersyteckiego, który uporządkowałby zaniedbany księgozbiór. Zgłosiło się 900 chętnych na to stanowisko, z których żaden nie miał odpowiedniego wykształcenia ani doświadczenia w zawodzie. Wiedza samego Ranganathana opierał się na kilku artykułach przeczytanych w Encyklopedii Britannica. Do czasu rozmowy kwalifikacyjnej, Ranganathan zapomniał o swoim podaniu, był zatem bardzo zaskoczony, kiedy został przyjęty. Pracę w bibliotece uniwersyteckiej rozpoczął w styczniu 1924.

Początkowo nie był zachwycony nowym zajęciem. Zgłosił się nawet do administracji uniwersytetu, i skarżąc się na nudę, poprosił o przywrócenie na stanowisko wykładowcy. W wyniku umowy postanowiono, że Rangantahan pojedzie do Londynu, aby studiować bibliotekoznawstwo. Jeżeli po powrocie nadal wybierze nauczanie zamiast pracy w bibliotece, wróci na dawne stanowisko pracy.

Ranganathan zapisał się do University College w Londynie, który jako jedyny proponował studia z zakresu bibliotekoznawstwa. Tam Ranganathan zainteresował się problemem klasyfikacji bibliotecznych. Studia, w tamtym czasie, dostarczały tylko podstawowych informacji w tym zakresie. Mimo to, Ranganathan, po zapoznaniu się z klasyfikacją dziesiętną, rozpoczął prace nad zupełnie innym rodzajem klasyfikacji.

Pierwsze szkice klasyfikacji, która obecnie jest zwana klasyfikacją dwukropkowa powstały jeszcze w Londynie. Na pomysł struktury nowej klasyfikacji Ranganathan wpadł, kiedy oglądał Meccano w sklepie z zabawkami. Kiedy wracał do ojczyzny, był już przekonany o ważności bibliotek i bibliotekoznawstwa dla narodu hinduskiego. Ranganathan przepracował na stanowisku bibliotekarza 20 lat. Przez ten czas, pomógł w stworzeniu Stowarzyszenia Bibliotek Madrasu, propagował również ideę sieci bezpłatnych bibliotek publicznych w całych Indiach oraz utworzenie nowoczesnej Indyjskiej Biblioteki Narodowej.

Ranganthan był pracoholikiem. Spędzał w pracy 13 godzin dziennie, pracował siedem dni w tygodniu i nie brał urlopów. Nawet kiedy się ożenił w listopadzie 1928 pojawił się w pracy wieczorem po ceremonii. Razem ze swoją żoną Saradą miał tylko jednego syna.

Pierwsze lata pracy bibliotecznej upłynęły Ranganathanowi na opracowaniu zagadnień związanych z zarządzaniem i klasyfikacją. To właśnie wtedy powstały pięć praw dotyczących pracy bibliotekarza (1931) i Klasyfikacja dwukropkowa (1933), z których jest najbardziej znany.

Schyłek życia

Ranganathan odszedł na emeryturę, po konflikcie z nowym prorektorem uniwersytetu, w wieku 54 lat. Szybko jednak wrócił do pracy w bibliotece. Otrzymał tytuł profesora bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Hindu w Benares w sierpniu 1945. W ciągu czterech lat przepracowanych w nowym miejscu, Ranganathan skatalogował cały księgozbiór, w tym osobiście ponad 100 000 dokumentów.

Ranganathan kierował Stowarzyszenie Bibliotek Indii od 1944 do 1953, opuścił stowarzyszenie w dość kontrowersyjnych okolicznościach, kiedy Biblioteka Publiczna w Delhi wybrała klasyfikację dziesiętną Deweya zamiast jego klasyfikacji dwukropkowej. Jako profesor honorowy na Uniwersytet w Delhi od 1949 do 1955, razem ze swoim byłym studentem S. Das Gupta, pomagał w opracowaniu programu studiów dla instytutu bibliotekoznawstwa.

Ranganathan na krótko przeniósł się do Zurychu, w Szwajcarii (1955-1957), co było związane ze ślubem jego syna z Europejką. W tym czasie, Ranganathan rozszerzył swoje kontakty ze stowarzyszeniami bibliotekarskimi z całej Europy. Wkrótce jednak powrócił do Indii i osiadł w mieście Bangalore, gdzie mieszkał do końca życia.

Ostatnim dużym osiągnięciem Ranganathana było założenie Centrum Dokumentacji Badań Naukowych i Szkoleń w Bangalore w 1962, gdzie sprawował urząd honorowego kierownika przez kolejnych 5 lat. W 1965, został uhonorowany przez Rząd Indii tytułem państwowym Profesora Badań Naukowych w uznaniu zasług Ranganathana w tej dziedzinie.

Ostatnie lata swojego życia, jako człowiek schorowany, Ranganathan spędził w łóżku w otoczeniu rodziny. Zmarł 27 września 1972 w wyniku powikłań zapalenia oskrzeli.

Najważniejsze dzieła

• Pięć praw (1931)
• Klasyfikacja dwukropkowa (1933)
• Kod klasyfikacji katalogowania (1934)
• Prolegomena do klasyfikacji bibliotecznej (1937)
• Teoria katalogowania bibliotecznego (1938)
• Elementy klasyfikacji bibliotecznej (1945)
• Klasyfikacja i dokumentacja międzynarodowa (1948)
• Klasyfikacja i komunikacja (1951)
• Nagłówki i kanony (1955).

Żadna z wymienionych wyżej publikacji nie została przetłumaczona na język polski, ani wydana w Polsce.

Linki zewnętrzne

• nagranie głosu Ranganathana tekst do nagrania