Sierpodudek leśny

Sierpodudek leśny
	Phoeniculus castaneiceps
	(Sharpe, 1871)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzioborożcowe
Rodzina	sierpodudki
Rodzaj	Phoeniculus
Gatunek	sierpodudek leśny
Synonimy
	Irrisor castaneiceps Sharpe, 1871; Rhinopomastus castaneiceps (Sharpe, 1871);
	Irrisor castaneiceps Sharpe, 1871; Rhinopomastus castaneiceps (Sharpe, 1871);
Podgatunki
	P. c. castaneiceps (Sharpe, 1871); P. c. brunneiceps (Sharpe, 1903);
	P. c. castaneiceps (Sharpe, 1871); P. c. brunneiceps (Sharpe, 1903);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sierpodudek leśny^[4] (Phoeniculus castaneiceps) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sierpodudków (Phoeniculidae), zamieszkujący Afrykę równikową. Nie jest zagrożony.

Zasięg występowania edytuj

Występuje plamowo w Demokratycznej Republice Konga, Ghanie, Gwinei, Kamerunie, Kongu, Liberii, Nigerii, Republice Środkowoafrykańskiej, Rwandzie, Tanzanii, Ugandzie i Wybrzeżu Kości Słoniowej^[3]. Gatunek osiadły^[5].

Taksonomia edytuj

Gatunek ten bywa przez niektórych autorów umieszczany w rodzaju Rhinopomastus^[3]^[6]. Wyróżniono dwa podgatunki P. castaneiceps^[5]^[6]^[2]:

P. castaneiceps castaneiceps (Sharpe, 1871) – sierpodudek leśny^[4] – Liberia do Nigerii
P. castaneiceps brunneiceps (Sharpe, 1903) – sierpodudek zmienny^[4] – Kamerun do Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy

Morfologia edytuj

Długość ciała: 26–28 cm; masa ciała 22–25,5 g^[5].

Smukły ptak z długim ogonem. Samice mniejsze od samców i mniej opalizujące^[5].

Ekologia edytuj

Biotop: Zamieszkuje środkowe piętro i baldachim lasów pierwotnych, zwłaszcza tam, gdzie występują pnącza, paprocie i gałęzie porośnięte mchem, ponadto zalesienia wtórne, stare plantacje, obrzeża lasów i polan, a także przypominające parki zadrzewienia z niezbyt gęsto rozmieszczonymi dużymi drzewami. Odnotowywany był od terenów bliskich poziomu morza do 1500 m n.p.m.

Pożywienie: W skład jego diety wchodzą głównie stawonogi, w tym chrząszcze, karaluchy, pająki, mrówki i termity, a także larwy i poczwarki; zjada również drobne owoce, w tym jagody, oraz nasiona^[5].

Lęgi: Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Gniazdo z młodymi obserwowano w Liberii na początku kwietnia; ptaki z powiększonymi gonadami stwierdzono w Ugandzie i Demokratycznej Republice Konga w okresie listopad–grudzień; w połowie stycznia w Kongu zaobserwowano kopulację. Jedyne znane gniazdo znajdowało się w dziupli na wysokości 35 m nad ziemią; młode były karmione przez oboje rodziców w odstępach dziesięciominutowych^[5].

Status edytuj

IUCN uznaje sierpodudka leśnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie pospolity w lasach niepoddanych wycince. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk^[3].

Przypisy edytuj

↑ Phoeniculus castaneiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Forest Woodhoopoe Phoeniculus castaneiceps (Sharpe, 1871. [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Phoeniculus castaneiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phoeniculidae Bonaparte, 1831 - sierpodudki - Wood-hoopoes (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ligon, J. D. & G. M. Kirwan: Forest Woodhoopoe (Phoeniculus castaneiceps), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-09-20]. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Phoeniculus castaneiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[avibase-2] D. Lepage: Forest Woodhoopoe Phoeniculus castaneiceps (Sharpe, 1871. [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).

[iucn-3] Phoeniculus castaneiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phoeniculidae Bonaparte, 1831 - sierpodudki - Wood-hoopoes (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-20].

[botw-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ligon, J. D. & G. M. Kirwan: Forest Woodhoopoe (Phoeniculus castaneiceps), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-09-20]. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-16]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]