Sikorski S-16rosyjski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej, zaprojektowany i zbudowany w wytwórni Russko-Bałtijskim Wagonnym Zawodzie w Petersburgu. Samoloty używane były przez lotnictwo rosyjskie na froncie zachodnim do rewolucji w 1917 roku, a następnie także przez lotnictwo Armii Czerwonej do 1923 roku.

Sikorski S-16
Ilustracja
Sikorski S-16
Dane podstawowe
Państwo

 Imperium Rosyjskie

Producent

Russko-Bałtijski Wagonny Zawod

Konstruktor

Igor Sikorski

Typ

samolot myśliwski

Konstrukcja

dwupłat

Załoga

1/2

Historia
Data oblotu

1915

Lata produkcji

1915–1917

Wycofanie ze służby

1923

Liczba egz.

34

Dane techniczne
Napęd

Kalep, Gnôme, Gnôme Monosoupape

Moc

44–58 kW (60–80 KM)

Wymiary
Rozpiętość

8,8 m

Długość

7 m

Wysokość

3,5 m

Powierzchnia nośna

25,3

Masa
Własna

407 kg

Startowa

676 kg

Zapas paliwa

90 dm³

Osiągi
Prędkość maks.

125 km/h

Pułap

ok. 3500 m

Długotrwałość lotu

ok. 2 h

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 km
Użytkownicy
Rosja, RFSRR

Historia edytuj

Samolot Sikorski S-16 (zwany także RBWZ S-16[1][2]), oblatany w styczniu 1915 roku, był konstrukcją Rosjanina Igora Sikorskiego, a zbudowany został w Russko-Bałtijskim Wagonnym Zawodzie w Petersburgu, gdzie Sikorski pełnił funkcję głównego inżyniera[3]. Samolot miał pełnić funkcję eskortową, osłaniając ciężkie bombowce Ilja Muromiec, także konstrukcji Igora Sikorskiego[3].

Powstało pięć wersji tej maszyny, różniących się napędem (stosowano co najmniej trzy typy silników), uzbrojeniem (pięć typów karabinów maszynowych) i wyposażeniem[4]. Użytkowany był nie tylko z podwoziem kołowym, ale także na nartach i pływakach[3]. Z powodu małej mocy silnika i niskiej prędkości samolot nie nadawał się do celów eskortowych (nie zanotowano żadnego zestrzelenia przez ten typ samolotu) i częściej realizował zadania rozpoznawcze[3]. Na takie misje możliwe było zabranie do kabiny obserwatora, choć nie miał on nawet fotela ani pasów bezpieczeństwa[3]. Wyprodukowano 34 egzemplarze tego modelu[3].

Konstrukcja edytuj

 
Replika Sikorski S-16 w New England Air Museum w USA

Był to jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji całkowicie drewnianej[5]. Kadłub o przekroju prostokątnym, kratownicowy, wykrzyżowany drutem stalowym, pokryty płótnem sznurowanym na krawędziach, z wyjątkiem przedniej części krytej blachą[6]. Długość samolotu wynosiła 7 metrów, a jego wysokość 3,5 metra[6]. Płaty proste, dwudźwigarowe, konstrukcji drewnianej, z lekkim wzniosem, o jednakowej cięciwie i płóciennym pokryciu. Rozpiętość płata górnego wynosiła 8,8 metra, a dolnego 7,9 metra; powierzchnia nośna wynosiła 25,3 [6]. Płat górny dwuczęściowy, bez baldachimu, lotki tylko na płacie górnym[6]. Komora płatów jednoprzęsłowa, podparta parą metalowych wsporników z drewnianym oprofilowaniem[6]. Usterzenie drewniane, kryte płótnem; statecznik poziomy podtrzymywany był ukośnymi wspornikami metalowymi[6]. Samolot miał wysokie, dwugoleniowe podwozie z rur stalowych, z dwiema parami kół, z tylną płozą ogonową (koła i płoza amortyzowane sznurem gumowym)[6][5]. Masa własna wynosiła 407 kg, zaś masa całkowita (startowa) 676 kg[6][a].

Napęd stanowiły różne 7-cylindrowe silniki rotacyjne dostępne wówczas w Rosji: Gnôme, Gnôme Monosoupape i Kalep (rosyjska wersja silnika Gnôme) o mocy 44–58 kW (60–80 KM)[6]. Śmigło dwułopatowe, drewniane[6]. Prędkość maksymalna wynosiła 125 km/h[6][b]. Paliwo w ilości 90 dm³ mieściło się w dwóch zbiornikach: w przodzie kadłuba za silnikiem i pod fotelem lotnika, przemieszczane przez pilota za pomocą ręcznej pompy umieszczonej z lewej strony fotela[6]. Pułap wynosił około 3500 metrów, a długotrwałość lotu około 2 godzin[7]. Sterowanie maszyną odbywało się poprzez wolant w kształcie kierownicy samochodowej (nie było drążka sterowego)[6]. W kabinie umieszczono też podstawowe przyrządy pokładowe: busolę, obrotomierz i paliwomierz[6].

Uzbrojenie stanowił jeden karabin maszynowy typu Vickers, Madsen, Maxim, Colt lub Lewis, początkowo bez synchronizatora (montowany na górnym skrzydle), później z synchronizatorem konstrukcji G.I. Ławrowa (montowany po lewej lub prawej stronie kabiny pilota)[6].

Służba edytuj

Samoloty Sikorski S-16 były używane przez lotnictwo rosyjskie na froncie zachodnim do rewolucji w 1917 roku, a później także przez lotnictwo Armii Czerwonej do 1923 roku[2][7]. Na tej maszynie latał m.in. jeden z asów carskiego lotnictwa Jurij W. Gilscher[3].

Uwagi edytuj

  1. Jankiewicz i Malejko 1996 ↓, s. 101 podają, że masa całkowita wynosiła 596 kg.
  2. Jankiewicz i Malejko 1996 ↓, s. 101 podają, że prędkość maksymalna wynosiła 153 km/h.

Przypisy edytuj

  1. Goworek 1988 ↓, s. 58.
  2. a b Green i Swanborough 1995 ↓, s. 488.
  3. a b c d e f g Bączkowski 2000 ↓, s. 102.
  4. Bączkowski 2000 ↓, s. 102–103.
  5. a b Jankiewicz i Malejko 1996 ↓, s. 101.
  6. a b c d e f g h i j k l m n o Bączkowski 2000 ↓, s. 103.
  7. a b Nemsch 2003 ↓, s. 182.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj