Skórnik dębowy
Skórnik dębowy (Stereum gausapatum (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
skórnik dębowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Stereum gausapatum (Fr.) Fr. Hymenomyc. eur. (Upsaliae): 638 (1874) | |
.jpg)
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stereaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1828 r. Elias Fries nadając mu nazwę Thelephora gausapata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1874 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Stereum[1]. Niektóre synonimy łacińskie[2]:
- Cladoderris gausapata (Fr.) Fr. 1845
- Haematostereum gausapatum (Fr.) Pouzar 1959
- Stereum cristulatum Quél. 1872
- Stereum gausapatum (Fr.) Fr. 1874 f. gausapatum
- Stereum gausapatum f. resupinata Pilát 1930
- Stereum hirsutum var. cristulatum Quél. 1872
- Stereum quercinum Potter 1901
- Thelephora gausapata Fr. 1828
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r[3].
Morfologia
edytujRozpostarty, rozpostarto-odgięty, często z odgiętymi i odstającymi od podłoża muszlowatymi kapelusikami, które tworzą dachówkowate skupienia. Pojedynczy kapelusik ma rozmiar do 10 × 10-25 × 5-15 mm, kolisty lub zbliżony do kolistego kształt i przyrasta bokiem. Powierzchnia jest płatowata i pomarszczona faliście. Powierzchnia górna jest szczeciniasto owłosiona, nieco bruzdowana i włóknista. Ma koncentryczne strefy o ubarwieniu brunatnordzawym, rudawym, brązowoczerwonym lub szaro-płowo-żółtym. Brzegi są białawe. Powierzchnia hymenialna gładka lub nieco oszroniona albo delikatnie pofałdowana o barwie od białawej do płowożółtej. Uszkodzona początkowo czerwienieje, później staje się coraz bardziej brunatna, w końcu czarna. Kontekst cienki i skórzasty[4].
- Cechy mikroskopijne
Strzępki kontekstu o średnicy 5- 7μm, grubościenne lub pełne, bezbarwne, równoległe, o końcach wyginających się w dół i wrastających na różną głębokość do subhymenium i hymenium. Kończą się tutaj bladobrunatnymi pseudocystydami. Podstawki o rozmiarach 30–45 × 3–6 μm. Zarodniki podłużnie elipsoidalne do cylindrycznych, bezbarwne, cienkościenne, o rozmiarach 6–10 × 3,5–4,5 μm amyloidalne[4].
Występowanie i siedlisko
edytujJest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej. Na półkuli południowej występuje tylko w środkowej Australii[5]. W Polsce dość częsty[3].
Występuje w lasach liściastych i mieszanych na pniach, pniakach i gałęziach drzew liściastych, najczęściej na dębach, wyjątkowo na brzozie brodawkowatej i grabie pospolitym. Owocniki jednoroczne[3], rozwijają się cały rok, z wyjątkiem mroźnych miesięcy zimowych. Często występuje razem z skórnikiem szorstkim (Stereum hirsutum)[6].
Znaczenie
edytujSaprotrof, czasami również pasożyt[3]. Grzyb niejadalny.
Gatunki podobne
edytujOd innych gatunków skórników odróżnia się tym, że jego świeże owocniki zmieniają barwę po uszkodzeniu (tzw. „krwawienie”). W Polsce występują jednak jeszcze dwa inne gatunki takich „krwawiących” skórników: Stereum sanguinolentum i Stereum rugosum. Od nich skórnik dębowy odróżnia się miejscem występowania (na dębach) oraz promieniowym fałdowaniem kapelusików[6]. Mikroskopowo odróżnia się brunatnym zabarwieniem pseudocystyd[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-22]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c S. Domański: Flora Polski. Grzyby (Mycota). Tom XXI. Bezblaszkowce. Skórnikowate. Pucharkowate. PWN, 1991.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ a b Na grzyby. Stereum gausapatum. [dostęp 2013-09-22].