Skąpokolec malajski

Skąpokolec malajski
	Trichys fasciculata
	(Shaw, 1801)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Rodzina	jeżozwierzowate
Rodzaj	Trichys; Günther, 1877
Gatunek	skąpokolec malajski
Synonimy
	Hystrix fasciculata Shaw, 1802; Trichys lipura Günther, 1877; Trichys guentheri Thomas, 1889; Trichys macrotis Miller, 1903;
	Hystrix fasciculata Shaw, 1802; Trichys lipura Günther, 1877; Trichys guentheri Thomas, 1889; Trichys macrotis Miller, 1903;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skąpokolec malajski^[7] (Trichys fasciculata) – gatunek ssaka z rodziny jeżozwierzowatych (Hystricidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1801 roku brytyjski przyrodnik George Shaw nadając mu nazwę Hystrix fasciculata^[2]. Holotyp pochodził z Malakki, na Półwyspie Malajskim^[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju skąpokolec^[7] (Trichys) który opisał w 1877 roku niemiecko-brytyjski zoolog Albert Günther^[3].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[9].

Etymologia edytuj

Trichys: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”; υς us, υος uos „wieprz, dzik”^[10].
fasciculata: łac. fasciculatus „noszący małe wiązki” (np. „okratowany, pasmowany”), od fasciculus „mała wiązka”, od zdrobnienia fascis „wiązka drewna, pakiet”^[11].

Zasięg występowania edytuj

Występuje w południowo-wschodniej Azji od Sumatry po Borneo i Półwysep Malajski. Najchętniej żyje w lasach, ale można go spotkać także na górskich łąkach i na terenach zakrzewionych.

Charakterystyka edytuj

Długość ciała wynosi 350–480 mm, długość ogona 175–235 mm, długość ucha 28–32 mm, długość tylnej stopy 61–67 mm, masa ciała 1,5–2,2 kg^[12], co czyni skąpokolca najmniejszym przedstawicielem jeżozwierzy. Sierść na grzbiecie jest brązowa lub czarna, na brzuchu biała. Poza głową i brzuchem całe ciało pokryte jest krótkimi, 5-centymetrowymi ciemnobrązowymi kolcami o białych końcówkach, wystającymi spomiędzy sierści. Długi, mierzący do 23 cm ogon może odpaść w razie niebezpieczeństwa, odwracając uwagę drapieżnika. Zwierzęta nie mają jednak zdolności regeneracji ogona, więc po odrzuceniu są go już pozbawione do końca życia. Skąpokolce wydzielają charakterystyczny zapach podobny do zapachu gnijącego drewna.

Tryb życia edytuj

Nocny tryb życia. Dzień spędzają w jaskiniach, szczelinach, pod drzewami lub w innych podobnych kryjówkach. Żywią się głównie roślinami – owocami, ziarnami, pędami bambusa, częściami, drzew, ale czasami zjadają także bezkręgowce. Większość czasu spędzają na ziemi, ale w poszukiwaniu pożywienia potrafią wspinać się na drzewa.

Rozmnażanie edytuj

Okres godowy trwa od września do listopada. Samica wybiera partnera na podstawie wielkości ciała, gęstości kolców, oraz prawdopodobnie zapachu. Samica gotowa do rozrodu wydaje odgłosy zwabiające do niej samce. Samce następnie walczą przed samicą, która może zdecydować się na wybór zwycięzcy walk. Samiec ten musi następnie bronić partnerki przez trzy dni, nim dojdzie do zapłodnienia.

Samica po trwającej 7 miesięcy ciąży rodzi jedno lub dwa młode, które karmi następnie mlekiem przez około 7 tygodni. Zwierzęta zazwyczaj osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. roku. Mogą żyć do 11 lat.

Przypisy edytuj

↑ Trichys fasciculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. Cz. 2: Mammalia. London: G. Kearsley, 1802, s. 11. (ang.).
↑ ^a ^b ^c A.C.L.G. Günther. Report on some of the additions to the Collection of Mammalia in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876, s. 739, 1876. (ang.).
↑ O. Thomas. On the Mammals of Mount Kina Balu, North Borneo. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1889, s. 235, 1889. (ang.).
↑ G.S. Miller. Mammals collected by Dr. W. L. Abbott on the coast and islands of northwest. „Proceedings of the United States National Museum”. 26, s. 469, 1903. (ang.).
↑ K.K. Aplin K.K., Trichys fasciculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-10-08] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Trichys fasciculata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-08].
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 542. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 689, 1904. (ang.).
↑ fasciculatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
↑ E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 323. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

Bibliografia edytuj

A. Reister: Trichys fasciculata. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-07-26]. (ang.).

[itis-1] Trichys fasciculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Shaw-2] G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. Cz. 2: Mammalia. London: G. Kearsley, 1802, s. 11. (ang.).

[Günther-3] A.C.L.G. Günther. Report on some of the additions to the Collection of Mammalia in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876, s. 739, 1876. (ang.).

[Thomas-4] O. Thomas. On the Mammals of Mount Kina Balu, North Borneo. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1889, s. 235, 1889. (ang.).

[Miller-5] G.S. Miller. Mammals collected by Dr. W. L. Abbott on the coast and islands of northwest. „Proceedings of the United States National Museum”. 26, s. 469, 1903. (ang.).

[iucn-6] K.K. Aplin K.K., Trichys fasciculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-10-08] (ang.).

[Cichocki&inni-7] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Trichys fasciculata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-08].

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 542. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 689, 1904. (ang.).

[Jobling-11] fasciculatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[hmw6-12] E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 323. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]