Skala alefów

hierarchia nieskończonych liczb kardynalnych

Skala alefów – ciąg wszystkich początkowych liczb porządkowych indeksowany liczbami porządkowymi. Oznaczenie „alef” na moc zbioru nieskończonego zostało wprowadzone przez Georga Cantora.

Definicja formalna edytuj

Przy założeniu aksjomatu wyboru mówi się, że liczba porządkowa   jest początkową liczbą porządkową (albo liczbą kardynalną), jeśli   nie jest równoliczna z żadną liczbą porządkową od niej mniejszą. Przez indukcję po wszystkich liczbach porządkowych   definiujemy ciąg   (jest to klasa właściwa):

  •   jest pierwszą nieskończoną liczbą porządkową
  •   jest pierwszą początkową liczbą porządkową większą od  
  • jeśli   jest liczbą graniczną, to
 

Należy zauważyć, że czasami stosuje się oznaczenie   na   Zwykle ma to miejsce wtedy, gdy chcemy podkreślić, że jesteśmy zainteresowani strukturą porządkową, a nie tylko mocą zbioru. Tak więc zapis „ ” oznacza często  -tą początkową liczbę porządkową z porządkiem, natomiast „ ” to ten sam zbiór, ale bez struktury porządkowej.

Przykłady edytuj

 
Alef zero, pierwsza nieskończona liczba kardynalna
  •   (też nazywane   lub  ) jest licznością zbioru liczb naturalnych[1].   jest najmniejszą nieskończoną liczbą kardynalną.
  •   (też nazywane  ) jest pierwszą nieprzeliczalną liczbą porządkową.
  •   (zwykle nazywane  ) jest najmniejszą liczbą, która jest większa niż   Innymi słowy,   jest pierwszą liczbą   z własnością, że istnieje nieskończenie wiele liczb nieskończonych mniejszych od  
  •   jest pierwszą liczbą   z własnością, że istnieje nieprzeliczalnie wiele liczb kardynalnych mniejszych od  

Własności edytuj

  • W aksjomatyce Zermela-Fraenkla z aksjomatem wyboru każdy nieskończony zbiór X jest równoliczny z pewnym alefem (nazywanym mocą zbioru X).
  • Istnieją liczby porządkowe   takie że   (są to tzw. punkty stałe skali alefów). Jeśli   jest liczbą nieosiągalną, to   ale punkty stałe skali alefów można spotkać dużo wcześniej. Pierwszą taką liczbą jest granica (kres górny) ciągu  
  • Hipoteza continuum mówi, że zbiór   jest równoliczny z  
  •   ma tę ciekawą własność, że jest pierwszą nieprzeliczalną liczbą kardynalną, która nie może być mocą zbioru liczb rzeczywistych. Sporo badań było poświęconych zagadnieniu, jakie wartości może mieć   Po serii wyników niezależnościowych otrzymywanych przy założeniu dużych liczb kardynalnych przez wielu matematyków Saharon Szelach podał następujące niespodziewane ograniczenie górne:
 

Znak ℵ (alef) edytuj

Alef jest pierwszą literą alfabetu hebrajskiego. Symbol ℵ używany w matematyce często reprezentowany jest jednak w systemach komputerowych inaczej niż litera hebrajska, między innymi z powodu innego kierunku pisma (od lewej do prawej w przypadku formuł matematycznych i od prawej do lewej w przypadku tekstu hebrajskiego).

  • W standardzie Unicode matematyczny symbol ℵ reprezentowany jest kodem U+2135 (ℵ w HTML/XML), podczas gdy litera hebrajska kodem U+05D0 (א w HTML/XML).
  • W systemie składu tekstu LaTeX symbol alef reprezentowany jest sekwencją kontrolną \aleph. Np. \aleph_0 daje w druku  

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Alef zero, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-22].

Bibliografia edytuj