Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku

Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku – skansen zlokalizowany w północnej części Brańszczyka w powiecie wyszkowskim (województwo mazowieckie).

Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku

Widok ogólny fragmentu ekspozycji
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Brańszczyk
Adres	Jana Pawła II 65A 07-221 Brańszczyk
Data założenia	2015
Zakres zbiorów	zabytki architektury drewnianej, zbiory etnograficzne obrazujące życie codzienne Kurpii Białych
Położenie na mapie gminy Brańszczyk Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
Położenie na mapie Polski Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
52°37′50,5″N 21°35′13,3″E
Strona internetowa

Historia

Placówkę stworzono w 2015 z inicjatywy samorządu gminnego w Brańszczyku. Gromadzi budynki i przedmioty związane z historią oraz kulturą Kurpi Białych, grupy etnicznej o unikatowych strojach, zwyczajach i budownictwie, tworzonej przez osadników przybyłych w XVIII wieku z Kurpi Zielonych (północne Mazowsze). W 2014 gmina Brańszczyk otrzymała dofinansowanie na organizację skansenu z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (projekt pod nazwą Ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez utworzenie skansenu w Brańszczyku przy projektowanym szlaku św. Jakuba do Łomży). Powiat wyszkowski natomiast nieodpłatnie użyczył gminie część działki należącej do domu pomocy społecznej w Brańszczyku. Pierwszymi eksponatami były drewniana chata, dom bartnika, stodoła i kuźnia. Skansen ma być rozbudowywany, by docelowo utworzyć park etnograficzno-przyrodniczy.

Obiekty

Na terenie skansenu znajdują się:

• chata drewniana z Trzcianki (numer domu 223) sprzed II wojny światowej – duża izba, kuchnia i przedsionek z gankiem i przydomowym ogrodem otoczonym wiklinowym płotem (rośliny w ogrodzie są nasadzane przez Witolda Jechnę, znawcę kultury kurpiowskiej); wyposażenie stanowią dary od lokalnej ludności,
• drewniana chata z Trzcianki (numer domu 95),
• stodoła z gajówki Tuchlin (wewnątrz zgromadzono maszyny mechaniczne z XIX i początku XX wieku),
• kuźnia z Udrzyna z dmuchawą kowalską, wiertarką, szlifierką ręczną i kolekcją podków,
• replika studni podobna do obiektu istniejącego dawniej przy dworze w Brańszczyku,
• stodoła,
• studnia z żurawiem,
• chlew,
• drewniana altana z obrotowym podestem,
• ogrodzenie, brama.

Skansen obejmuje obszar stawów. W chatach zwraca uwagę wyposażenie, np. krosna z 1897. Organizowane są wystawy stałe i czasowe. W powojennym domu z Trzcianki można zobaczyć ekspozycje pt. „Od sochy do kombajnu” oraz „Zagroda wiejska Jana i Janiny Uchal” autorstwa Stanisława Kądzieli z Niemir, który stworzył drewniane miniatury sprzętów rolniczych i przedmiotów domowego użytku, oraz wystawę poświęconą etnografce i muzealniczce Marii Żywirskiej, urodzonej w Brańszczyku honorowej członkini Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Wystawy czasowe to np. „Gmina Brańszczyk w fotografiach Mariana Pokropka” (2017).

Imię Marii Żywirskiej skansen nosi na mocy uchwały Rady Gminy Brańszczyk z 13 października 2017.

W skansenie organizowane są plenery fotograficzne, sesje zdjęciowe prywatne i zespołów regionalnych. Kręcono tu zdjęcia do etiudy Warszawskiej Szkoły Filmowej. W skansenie organizowane są dożynki, festyny, Dzień Dziecka, pikniki rodzinne.

W 2015 samorząd gminy Brańszczyk otrzymał nagrodę Starosty Powiatu Wyszkowskiego „Za Czyn” w kategorii „Kultura” za poszanowanie dziedzictwa kulturowego przez budowę skansenu.

Galeria

• 
  Brama wejściowa
• 
  Chałupa z ogrodem ziołowym
• 
  Widok ogólny